Muhalefetin dindar değerler ile AK Parti’nin karıştığı yolsuzluk haberlerini aynı kefeye koymaktan vazgeçmesi, manevi ve dini değerlerin daha çok özel alanda yaşandığını idrak edip, bu alanlardaki özgürlük imkanlarına odaklanması bu konuda muhalefeti daha sahici kılabilir.
Kılıçdaroğlu’nun helalleşme ve başörtüsü çıkışlarından sonra dindar seçmenler gündemin ana konularından birine dönüştü. Seçime kısa bir süre kala dindar seçmenlerin oy tercihleri bu tartışmalarla birlikte önem kazandı. Oy tercihleri konusunda muhalefetin algısının belirleyici faktörlerden biri olduğu biliniyor.
TEAM’in 2021 Kasım tarihli “Dindar Seçmenler Araştırması” muhalefetin algısına dair bugüne ve yarınlara ışık tutacak nitelikte önemli bulgular sunuyor. Raporda dindarlık düzeyi, dindarlık tipleri ve oy tercihleri ile birlikte dindar seçmenin gözünde muhalefetin algısını tartışmak için de önemli veriler mevcut.[i] Bu yazıda güvenlik ve manevi değerler gibi iki temel konudaki tutumları inceleyeceğim.
Raporda dindar-muhafazakar illeri temsil etmek adına, İslami-muhafazakar siyaseti temsil eden Refah ve AK Parti’nin 1995 ve 2002 seçimlerinde en başarılı olduğu illeri temsil eden bölgelere gidilmiş.
Konya, Kayseri, Yozgat, Sivas, Malatya, Elazığ, Bingöl, Erzurum, Gaziantep, Kocaeli illeri ve İstanbul’un dindar seçmen yoğunluklu ilçelerinin belli semtlerinde yapılan araştırmada 2424 kişiyle görüşülmüş. Örneklemin %75’i Sünni ve Türk kimlikli dindar seçmenlerden oluşuyor.
Bu seçmenlerde iktidar ve muhalefet algısını araştırmak için ekonomi, güvenlik, adalet gibi alanlarda karşılaştırmalı sorular katılımcılara yöneltilmiş. Bu yazıda söz konusu bulgular üzerinden ilerleyerek dindar seçmende muhalefet algısını tartışacağım.
Muhalefet algısına dair paylaşacağım bulgular örneklemin %75’ini oluşturan dindar Sünni Türklerin tutumlarını yansıtıyor. Alevi, Kürt seçmenler ile seküler Türkler bu analizlere dahil edilmemiş.
Öncelikle dindar seçmenlerde iktidar lehine partizan bakışın halen hakim olduğunu hatırlatmak gerekiyor. %64’lük büyük çoğunluk iktidar destekçisi.
Oy kullanacağını söyleyen Sünni Türk dindarların %53.4’ü AK Parti, %11.5’i MHP’ye oy vereceğini söylemiş. Cumhur İttifakı’nın toplam oyu diğer partilerin neredeyse 2 katına yakın.
GÜVENLİK
Araştırmada güvenlik üç ana başlıkta sorulmuş: uyuşturucu ile mücadele, milli savunma-askeri sanayi ve terörle mücadele.
İktidarın güvenlik konusunda zayıf karnı uyuşturucu ile mücadele. %60’ları bulan oy desteğine rağmen bu konuda başarılı görenler %42. Buna karşılık milli savunma-askeri sanayi ve terörle mücadelede başarılı görenlerin oranı sırayla %61 ve %55’e yükseliyor. Başarısız diyenlerin oranı ise %26’dan %12 ve %16’ya düşüyor. Buna karşılık muhalefetin güvenlik konusundaki algısı çok başarısız.
“Millet İttifakı iktidara gelirse bu konularda iktidardan daha başarılı olur mu?” diye sorulduğunda, iktidarın diğer alanlara göre bir adım geride kaldığı uyuşturucu ile mücadele alanı da dahil olmak üzere üç başlıkta da “evet başarılı olur” diyenlerin %15’i geçmekte zorlandığı gözlemleniyor. Millet İttifakı partileri CHP ve İYİ Parti’nin toplam oyunun dindar seçmende %30’a yaklaşmasından hareketle, muhalefetin dindar-muhafazakar illerde henüz kendi seçmeninin tamamını iktidar vizyonuna inandırmakta zorlandığını söylemek mümkün.
MANEVİ DEĞERLER
Muhalefet medyasında son yıllarda mafya, yolsuzluk ve torpille anılan AK Parti’nin “gerçek dindarlık” değerlerinden uzaklaştığı ve AK Parti’ye oy veren dindarların da gidişattan rahatsız olduğu anlatısı hakim.
Fakat araştırma bulguları bu anlatıyı doğrulamıyor. Büyük çoğunluk AK Parti’nin son yıllarda dini ve manevi değerlere göre davrandığını düşünüyor.
Hatta Millet İttifakı iktidarında bu konularda geriye gidiş yaşanacağına dair yaygın bir kaygı hakim. Sadece 5 dindardan 1’i Millet İttifakı’na bu konuda güveniyor.
Millet İttifakı iktidarında dindarlığın toplumdaki saygınlığının azalacağını düşünenler de %60’a ulaşıyor.
SONUÇ
Refah ve AK Parti’nin güçlü olduğu illerde yaşayan dindar seçmenlerin yarıdan fazlası, güvenlik ve manevi değerler konularında Cumhur İttifakı’nı bir nevi sigorta unsuru görmeye devam ederken, Millet İttifakı’nın olası iktidarını bir tehdit unsuru olarak algılıyor.
Millet İttifakı’nın genellikle ekonomi, parlamenter sistem ve yolsuzluklara odaklanması ve dindarlığa kimliksel bir mesele olarak yaklaşması, dindar seçmenlerle arasındaki bariyerleri kırmak için yeterli değil.
Millet İttifakı’nın söylem ve politikalarında ülke güvenliğinin üst sıralara çıkması, mevcut iktidarın görece başarısız algılandığı uyuşturucu sorununun aileleri ve toplumu etkileyen bir mesele olarak ciddiye alınması elzem.
Dindarların, dini ve manevi değerlere uygun hareket etmek ile yolsuzluk-mafya-kayırmacılık haberlerini ayrı ayrı değerlendirdiği anlaşılıyor. Muhalefetin dindar değerler ile AK Parti’nin karıştığı yolsuzluk haberlerini aynı kefeye koymaktan vazgeçmesi, manevi ve dini değerlerin daha çok özel alanda yaşandığını idrak edip, bu alanlardaki özgürlük imkanlarına odaklanması bu konuda muhalefeti daha sahici kılabilir.
—
[i] http://www.teamarastirma.com/wp-content/uploads/2021/04/TEAMDindarSecmenler_Rapor.pdf
