Meclis Genel Kurulu, anayasa değişikliği görüşmelerine devam edilecek olan dördüncü güne gergin başladı. Genel Kurul saat 14.00’te, Çarşamba gecesi yaşanan kavganın gölgesinde açıldı. 6. ve 7. maddeler kabul edildi.
Cumhurbaşkanına yürütme yetkisi veren anayasa değişikliği teklifinin maddelerinin görüşülmesine devam edildi. Oturum 14.00’da başladı. Gündem dışı konuşmalarda bir gün önce çıkan kavga konu edildi.
TBMM Genel Kurulu, Meclis Başkanvekili Ahmet Aydın başkanlığında toplandı.
Anayasada Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Teklifi’nin görüşmelerine devam edildi.
7. MADDE KABUL EDİLDİ
Anayasa değişiklik teklifinin yedinci maddesi, Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Genel Kurulu’nda kabul edildi.
482 milletvekilinin katıldığı oylamada 340 evet, 136 hayır oyu çıktı. Oylamada 4 oy boş çıkarken, 2 oy ise geçersiz sayıldı.
Anayasa değişiklik teklifinin yedinci maddesinde, yürürlükte olan “Cumhurbaşkanı seçilenin, varsa partisi ile ilişiği kesilir ve Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeliği sona erer.” ifadesi anayasadan çıkarıldı. Meclis’te kabul edilen anayasa teklifi şu şekilde:
MADDE 7- 2709 sayılı Kanunun 101 inci maddesi başlığıyla birlikte aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“A. Adaylık ve seçimi
MADDE 101- Cumhurbaşkanı, kırk yaşını doldurmuş, yükseköğrenim yapmış, milletvekili seçilme yeterliliğine sahip, Türk vatandaşları arasından, doğrudan halk tarafından seçilir.
Cumhurbaşkanının görev süresi beş yıldır. Bir kimse en fazla iki defa Cumhurbaşkanı seçilebilir.
Cumhurbaşkanlığına, siyasi parti grupları, en son yapılan genel seçimlerde toplam geçerli oyların tek başına veya birlikte en az yüzde beşini almış olan siyasi partiler ile en az yüz bin seçmen aday gösterebilir.
Cumhurbaşkanı seçilen milletvekilinin Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeliği sona erer.
Genel oyla yapılacak seçimde, geçerli oyların salt çoğunluğunu alan aday Cumhurbaşkanı seçilir. İlk oylamada bu çoğunluk sağlanamazsa, bu oylamayı izleyen ikinci pazar günü ikinci oylama yapılır. Bu oylamaya, ilk oylamada en çok oy almış iki aday katılır ve geçerli oyların çoğunluğunu alan aday Cumhurbaşkanı seçilir.
İkinci oylamaya katılmaya hak kazanan adaylardan birinin herhangi bir nedenle seçime katılmaması halinde; ikinci oylama, boşalan adaylığın birinci oylamadaki sıraya göre ikame edilmesi suretiyle yapılır. İkinci oylamaya tek adayın kalması halinde, bu oylama referandum şeklinde yapılır. Aday, geçerli oyların salt çoğunluğunu aldığı takdirde Cumhurbaşkanı seçilir. Oylamada, adayın geçerli oyların çoğunluğunu alamaması halinde, sadece Cumhurbaşkanı seçimi yenilenir.
Seçimlerin tamamlanamaması halinde, yenisi göreve başlayıncaya kadar mevcut Cumhurbaşkanının görevi devam eder.
Cumhurbaşkanlığı seçimlerine ilişkin diğer usul ve esaslar kanunla düzenlenir.”
6. MADDE KABUL EDİLDİ
Anayasa değişiklik teklifinin altıncı maddesi 343 evet, 137 ret oyla kabul edildi.
“MADDE 6 – 2709 sayılı Kanunun 98’inci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiş ve kenar başlığı metinden çıkarılmıştır.
MADDE 98 – Türkiye Büyük Millet Meclisi; Meclis araştırması, genel görüşme, Meclis soruşturması ve yazılı soru yollarıyla bilgi edinme ve denetleme yetkisini kullanır. Meclis araştırması, belli bir konuda bilgi edinmek için yapılan incelemeden ibarettir. Genel görüşme, toplumu ve devlet faaliyetlerini ilgilendiren belli bir konunun Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kurulu’nda görüşülmesidir. Meclis soruşturması, cumhurbaşkanı yardımcıları ve bakanlar hakkında 106’ncı maddenin beşinci, altıncı ve yedinci fıkraları uyarınca yapılan soruşturmadan ibarettir. Yazılı soru; yazılı olarak en geç on beş gün içinde cevaplanmak üzere milletvekillerinin, cumhurbaşkanı yardımcıları ve bakanlara yazılı olarak soru sormalarından ibarettir. Meclis araştırması, genel görüşme ve yazılı soru önergelerinin verilme şekli, içeriği ve kapsamıyla araştırma usûlleri Meclis İçtüzüğü ile düzenlenir.”
Söz konusu maddeyle, kuvvetler ayrılığı prensibine uygun olarak yasamanın yürütmeyi denetlemesi ile Bakanlar Kuruluna kanun hükmünde kararname çıkarma yetkisi vermesi, yasamanın görev ve yetkileri arasından çıkarılıyor. TBMM; Meclis Araştırması, Genel Görüşme, Meclis Soruşturması ve Yazılı Soru yollarıyla bilgi edinme ve denetleme yetkisini kullanacak. Gensoru, denetleme yetkisinden çıkarılacak.Meclis Araştırması, belli bir konuda bilgi edinmek için yapılan incelemeden ibaret olacak.
Genel Görüşme, toplumu ve devlet faaliyetlerini ilgilendiren belli bir konunun TBMM Genel Kurulunda görüşülmesi şeklinde gerçekleştirilecek.
Meclis Soruşturması, cumhurbaşkanı yardımcısı ve bakanlar hakkında, anayasanın teklifle değiştirilen 106. maddesinin 5, 6 ve 7. fıkraları uyarınca yapılan soruşturmadan ibaret olacak.
Gün içindeki gelişmeler
Genel Kurulda, CHP Hatay Milletvekili Serkan Topal, gündem dışı söz alarak, anayasa değişikliği teklifine ilişkin eleştirilerde bulundu ve “saltanat sevdalılarının” ve “dikta rejimi yandaşlarının” hazırladığı bir değişiklik olduğunu söyledi.
Kavga sırasında hasar gören kürsü ve kırılan mikrofonlar tamir edildi. Henüz paketin görüşmelerine geçilmeden gündem dışı konuşmaların yapıldığı bölümde AKP ve CHP grup başkanvekillerinin gece yaşanan kavgada birbirlerini suçlamaları üzerine Genel Kurul’da tansiyon yükseldi.
Gündem dışı konuşan CHP Hatay Milletvekili Serkan Topal’ın anayasa değişikliği paketini eleştirmesi üzerine AKP Grup Başkanvekili Bülent Turan söz aldı. Turan, “Vursanız da kırsanız da biz bu teklifi millete götüreceğiz. Size rağmen götüreceğiz” dedi. Daha sonra kürsüye CHP Grup Başkanvekili Özgür Özel geldi. Özel AKP’lilere, “7 dakika dayanamadınız. Geldiniz 300 kişi bu kürsüyü devirdiniz. Kürsüyü Saray’a götürmeye kalktınız. Bir bardak çayımızı içmeye gelenler dün (Çarşamba) buraya kanımızı içmeye gelmişti” sözleri üzerine gerilim arttı.
AKP’li ve CHP’li grup başkanvekilleri karşılıklı söz alarak birbirlerini eleştirirken Genel Kurul’da tansiyon yükseldi. Bunun üzerine Meclis Başkanvekili Ahmet Aydın oturuma ara verdi. Ancak verilen araya rağmen AKP’li ve CHP’li milletvekilleri yerlerinden kalkarak birbirlerine doğru yürüdü. Sözlü tartışmalar devam ederken, bazı milletvekillerinin birbirlerine karşı hamleleri araya giren diğer milletvekilleri tarafından engellendi.
CHP’li Özgür Özel’in Twitter hesabından yazdığı, “Dün kulisimize gelip çayımızı içmek isteyenler, bugün kürsüde üzerimize gelip kanımızı içmek istediler. CHP #KürsüyeSahipÇıkılıyor” mesajını CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu da kendi hesabından paylaştı.
AKP’Lİ TURAN: PATRON MİLLETTİR
AKP Grup Başkanvekili Bülent Turan sataşma olduğunu belirterek söz aldı:
“Az önceki konuşmacı anayasa değişiklik teklifinin daha demokratik bir teklif değil de sözüm ona ‘saltanat sevdalılarının’, sözüm ona ‘dikta rejimi yandaşlarının’ hazırladığı bir metinmiş gibi ifade etmesini şaşkınlıkla izledik. Dün bu salonda, hiç kimseye yakışmayan görüntüler yaşadık. Aslında konuşmacının ifade ettiği saltanat sevdalısı yaklaşımı da milli egemenliğe hayır demenin de kimler tarafından nasıl yapıldığını tüm Türkiye görmüş oldu. Vursanız da kırsanız da bu kürsüyü kaldırmaya kalksanız da biz buradayız. Patron millettir, ne derse o olacak, size rağmen o olacak”.
CHP’Lİ ÖZEL: TROL KULLANARAK GERÇEKLERİ YAHITAMAZSINIZ
CHP Grup Başkanvekili Özgür Özel de Turan’ın dün yaşananlara ilişkin, ‘Bu Meclise yakışmadı’ sözüne katıldığını bildirdi.
Yaşanan olaylar sırasında yaralanan ya da zor durumda kalan tüm milletvekillerinin üzüntü içerisinde olduklarının belirten Özel, “Ancak siyaset yapıyorsanız, doğrulardan ayrılarak, gerçek dışı konuşarak, algı yönetimi yaparak binlerce sosyal medya hesabındaki trolü kullanarak gerçekleri yanıltamazsınız.” dedi.
ÖZEL: KÜRSÜYÜ SÖKÜP SARAYA GÖTÜRMEK İSTEDİNİZ
Özel 11 Ocak günü yaşananlar hakkında CHP olarak söz konusu maddenin oylamasının yarına ertelenmesi konusunda uyardıklarını, ısrar edilmesi halinde demokratik tepkilerini göstereceklerini belirttiklerini ifade etti:
“Yedi dakika dayanamadınız. Geldiniz 300 kişi bu kürsüyü devirdiniz. Bu kürsüyü buradan söküp saraya götürmeye kalktınız. Daha önce kulisimize bir bardak çayımızı içmeye gelenler dün gece buraya kanımızı içmeye gelmişler.”
AKP’Lİ TURAN: ARKADAŞLARIMIZA ARKADAN VURANLAR AYNI CEVABI ALACAK
Özel’in sözlerine AKP Grup Başkanvekili Bülent Turan yanıt verdi:
“15 Temmuz’da bu Meclisi, bu kürsüyü işgal edemeyen tırnak içerisinde Silahlı Kuvvetler nasıl bir cevapla karşılaşmışsa arkadan vurmaya kalkan, iki arkadaşımızı kalleşçe arkadan, alçakça, şerefsizce arkadan vuracaklar da aynen aynı cevabı alacaklardır. Polatlı’nın sınırlarına gelen düşman askerleri bu kürsüyü işgal edemedi, siz de edemeyeceksiniz. Size rağmen oyuna gelmeyeceğiz. Bu milletin dediğinden başka bir şey olmayacak”.
CHP’Lİ ALTAY KÜRSÜYE GELDİ, SATAŞMALAR NEDENİYLE ARA VERİLDİ
CHP Grup Başkanvekili Engin Altay’ın sataşma nedeniyle kürsüye çıktığı sırada AKP sıralarından tepkiler geldi. Karşılıklı sataşmalara TBMM Başkanvekili Ahmet Aydın müdahale etmek istedi. Tartışmaların devam etmesi üzerine Aydın, birleşime 10 dakika ara verdi.
TBMM Genel Kurulunda, bugün yaşanan tartışmanın ardından verilen aradan sonra grup başkanvekilleri yerlerinden söz aldı.
CHP’Lİ GÖK: TÜM ARKADAŞLARIMIZA GEÇMİŞ OLSUN
CHP Grup Başkanvekili Levent Gök, kamuoyunu, anayasa değişiklik teklifiyle ilgili bilgilendirme çabasında olduklarını söyledi:
“Yaşanan şiddet görüntüleri tasvip edilemez. Fatih Şahin kardeşimizin operasyon geçirdiğini öğrendim, kendisine geçmiş olsun diyorum. Bu olaylar sırasında, başta milletvekilimiz Fatma Hürriyet Kaplan olmak üzere yaralanan tüm arkadaşlarımıza geçmiş olsun diyorum.
“Ankara Valiliğinin bir ay süreyle aldığı yasak kararlarının ardından biz görüşlerimizi nasıl açıklayacağız? Tüm çabamız yapılacak bu uygulamalarda hakkaniyetli olunması ve meşru kanallarını açılmasıdır”.
MHP’Lİ AKÇAY: KÜRSÜYÜ İŞGAL KENDİ KENDİMİZİ İNKARDIR
MHP Grup Başkanvekili Erkan Akçay, kürsü masuniyetinin, kürsüde sadece hatip varken değil her zaman korunması isteyerek, “Kürsüyü işgal kendi kendimizi inkardır. Kürsü masuniyetini ihlal eden davranışlar hiçbir şekilde kabul edilemez. Bundan sonra kürsü masuniyetine zarar veren davranışlara meydan verilmemesini temenni ediyorum.
HDP’Lİ YILDIRIM: AÇILIŞ VE KAPANIŞ SAATLERİ DÜZENLENMELİ
HDP Grup Başkanvekili Ahmet Yıldırım, çalışma sürelerinin çok uzun olduğunu belirterek, böyle olunca yorgunluk, psikolojik gerginliğin arttığını, istenmeyen olayların meydana geldiğine değindi.
Yıldırım, Meclisin açılış ve kapanış saatlerinin doğru düzenlenmesi gerektiğini; 4-5 günde bir, bir gün ara verilmesi gerektiğini savundu.
AKP’Lİ BOSTANCI: KİMSE MİLLET ADINA KÜRSÜYE EL KOYUYORUM DİYEMEZ
AKP Grup Başkanvekili Naci Bostancı, kürsünün, milletten aldığı yetkiyle milletvekillerinin görüşlerini aktarma yeri olduğuna dikkati çekerek, “Hiç kimse kural harici ‘ben öyle görüyorum, böyle düşünüyorum’ diyerek milletin kendisine vermemiş olduğu bir yetkiyle ‘kürsüye millet adına el koyuyorum’ diyemez. Bütün partiler yetki alarak buraya geldiler. Kürsüye yönelik bir problem söz konusuyla bunu gidermesi gereken divandır” dedi.
AKP’Lİ AYDIN: KÜRSÜYÜ İŞGAL ETMEK MİLLETİMİZİN VAKARINA UYMAZ
TBMM Başkanvekili Ahmet Aydın, konu üzerine şunları söyledi:
“Fiili bir takım durumlar oluşturmak, hakaret etmek, kavga meydan vermek, kürsüyü işgal etmek ne milletvekiline ne Meclisin mehabetine ne de aziz milletimizin vakarına uygun düşmez. Lütfen anayasa ve içtüzüğe uygun olarak, milletimize yakışır tarzda buradaki faaliyetlerimizi hep birlikte sürdürelim.”
ÖNCEKİ OYLAMALAR
- Madde’nin oylamasında 484 oy kullanıldı. 347 evet, 132 hayır, 2 çekimser, 2 boş ve 1 geçersiz oy çıktı.
- Madde’nin oylamasında 480 oy kullanıldı. 343 evet, 133 hayır, 1 çekimser, 2 boş ve 1 geçersiz oy çıktı.
- Madde’nin oylamasında 485 oy kullanıldı. 341 evet, 139 hayır, 3 boş ve 2 geçersiz oy çıktı.
- Madde’nin oylamasında 486 oy kullanıldı. 343 evet, 139 hayır, 2 geçersiz ve 2 boş oy çıktı.
- Madde’nin oylamasında 354 oy kullanıldı. 343 evet, 7 ret, 3 boş, 1 geçersiz oy çıktı.
Genel kurul’a gelen Anayasa değişikliği teklifi görüşmelerinin ilk gününde genel üzerine konuşmaların ardından, maddelerin görüşülmesine geçilmesi için yapılan ilk oylamada oy dağılımı ise şöyle olmuştu: 338 evet,134 hayır, 2 çekimser, 5 boş 2 çekimser oy çıktı. 1 oy ise geçersiz sayıldı.
