CHP İstanbul Milletvekili Erdoğan Toprak, ‘ABD’nin Türkiye-Rusya ticaretini zora sokacak adımlara bir yenisini eklediğini’ söyledi.
Toprak’ın haftalık yayınladığı rapordan öne çıkan kısımlar şöyle:
- Rusya ile başta doğalgaz olmak üzere nükleer santral projesiyle yüzde 60’a varan enerji iş birliğinin son olarak Trakya’da uluslararası doğalgaz depolama ve dağıtım merkezi çalışmalarıyla daha ileriye taşınması gündemde iken ABD’li enerji devi Exxon ile 10 yıllık Sıvılaştırılmış Doğalgaz (LNG) alımı anlaşmasının açıklanması, iktidarın Rusya-ABD ikileminde yeni manevra alanları aradığını gösteriyor.
- ABD’nin yeni listeye Türkiye’den çok sayıda şirketi dahil ederek yaptırım kapsamına alması, ABD’nin iktidar üzerindeki ekonomik baskısını artırdığını, Rusya ile Türkiye arasındaki ticari ilişkilerin zayıflatılması yönünde tavizler istendiğini işaret ediyor. ABD Maliye Bakanlığı yeni yaptırımlarla, Rusya’nın savunma sanayii yanı sıra kimyasal ve biyolojik silah programları ve Rusya’nın savunma imalatı için önemli malzemeleri sağlayan üçüncü ülkelerdeki şirket ve kişilerin hedef alındığını açıkladı.
- Biden yönetimi daha önce açıkladığı bir başka listede de Rusya yaptırımlarını ihlal ettikleri gerekçesiyle Türkiye, Çin ve Birleşik Arap Emirlikleri’nden (BAE) bazı şirket ve şahısları yaptırım kapsamına almıştı. Geçen hafta açıklanan yeni listede yaklaşık 300 şirket, şahıs ve kurum yer alıyor. Bunlar Türkiye’nin yanı sıra Azerbaycan, Çin, Belçika, Slovakya ve BAE şirketleri. Bu şirket ve şahıslar Rusya’nın acil ihtiyaç duyduğu teknoloji ve ekipmanları sağlamakla itham edilirken, Türkiye, Malezya ve Kırgızistan’da faaliyet gösteren bazı şirket ve şahıslara da Rusya’ya ‘stratejik-teknik malzeme sevk etme’ suçlaması yöneltildi.
- ABD Maliye Bakanlığı’nın açıklamasında, Türkiye’de Elektronik Tartı Aletleri ve Sistemleri üreten bir şirket, İngiltere’den satın aldığı malzeme ve ekipmanları Rus şirketlerine satmakla, bazı Türk şirketleri de Rus savunma şirketlerine dizel motor parçaları, programlanabilir cihazlar, mikro devreler, transistör ekipmanları tedarik etmekle suçlandı. Bu gelişmelerin şirketlerin Rusya ile ticarete mesafeli durmalarına zemin yaratması kaçınılmaz.
- İktidar, ABD ile ilişkileri iyileştirmek için İsveç’in NATO üyeliğine onay verirken, ABD’nin Türkiye üzerinde Rusya aleyhine baskıyı artırmaya giriştiği anlaşılıyor. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanının Rusya’ya bağımlılığı azaltma, enerji tedarikini çeşitlendirmek için ABD’li Exxon ile 10 yıl süreli yıllık 1,1 milyar dolarlık LNG anlaşmasını tam da bu aşamada açıklaması önemli. Rus Gazprom ile anlaşmada doğalgaz bedelinin yüzde 20’sinin ulusal paralarla ödeneceği yer alırken, ABD’li şirketle milyar dolarlık gaz alım anlaşması, iktidarın ciddi bir taviz sürecinin işareti gibi görünüyor.
-
Yanı başımızda Katar, Mısır, Cezayir gibi önde gelen LNG tedarikçileri varken, ABD’den okyanus aşırı yüksek taşıma maliyetleriyle LNG ithalatı, iktidarın Rusya ile başta enerji olmak üzere ekonomik ilişkilerde ABD baskısı altında olduğu şeklinde değerlendirilebilir. Putin’in sürekli ertelenen Türkiye ziyaretindeki belirsizliği de bu çerçevede değerlendirmek yanlış olmayacaktır.
