Enflasyon sadece satın alma gücünde azalışa neden olmaz; aynı zamanda tüketilen malların kalitesinin de düşmesine neden olur. Toplum hem daha az hem de daha niteliksiz, kalitesiz ve sağlıksız ürünleri tüketmeye başlar.
Türkiye’de enflasyon oranı son bir yılda önemli ölçüde arttı ve Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) rakamlarıyla Kasım ayında %84.39 düzeyine ulaştı. Fiyat artışları, toplumun büyük bir kesiminin yaşam standardının gerilemesine ve refah düzeyinin azalmasına neden oldu. Dönem sonlarında enflasyon farkına göre maaş ve ücret artışları yapılsa da toplumun yaşadığı refah kaybı, her dönem artan oranda hissedilir hale geldi.
MAAŞ VE ÜCRET ARTIŞLARI REFAHI GERİ GETİRMİYOR
Enflasyon farkına göre maaş ve ücret artışları yapılmasına karşın toplumun refahının azalmasının nedenlerinden biri, maaş ve ücret artışlarının gecikmeli olarak gerçekleşmesidir. Mal ve hizmetlerin fiyatları dönem içinde artmaya devam ederken maaş ve ücretler dönem sonunda artırılmaktadır. Enflasyon oranı ne kadar yüksek ise, dönem içinde karşılaşılan refah kaybı o kadar yüksek olmaktadır.
Refah kaybının olası ikinci nedeni ise TÜİK’in yayınladığı enflasyon rakamlarıyla ilgili. TÜİK yakın zamanda, on yıllardır yayınlanmakta olan fiyatların yayınlanma biçimini değiştirdi. Eskiden ürün bazında fiyatları görmek mümkünken bugün bu verilere ulaşmak artık mümkün değil. Bu tür değişiklikler TÜİK’in kurumsal şeffaflığını yitirmesine ve açıkladığı verilere olan güvenin azalmasına neden oldu.
Bu veriler arasında yer alan enflasyon oranının alternatif enflasyon hesabı yapan kuruluşların açıkladıkları oranlar arasında en düşük değeri alması, TÜİK’in açıkladığı rakamlar hakkında doğal olarak kuşku yaratıyor. Rakamların gerçeği yansıtmama ihtimali, dönem sonlarında yapılan telafi edici maaş ve ücret artışlarının refah kaybını telafi etmede yetersiz olması ihtimalini doğuruyor.
GIDANIN TÜKETİM SEPETİNDEKİ PAYI ARTTI
İnsanlar refahlarında yaşanan kayıpları en aza indirmek için tüketim sepetinde değişikliğe yöneldi. Yaşamsal olarak zorunlu olmayan, ancak insan olmanın gereği olarak tüketilmesi zorunlu olan mal ve hizmetleri daha az tüketmeye, hatta tüketmemeye başladı. Bunun sonucu olarak gıdanın tüketim sepeti içindeki ağırlığı giderek artmaya başladı. Yani insanlar gelirlerinin daha fazla kısmını gıdaya ayırmaya başladı. Bu durum insanların artık boğaz için, yani günü kurtarmak ve geçimini sağlamak için daha fazla çaba harcadığı anlamına geliyor.
TÜKETİLEN ÜRÜNLERİN BİRÇOĞU ARTIK DAHA DÜŞÜK KALİTELİ
Yaşanan enflasyon, raflardaki ürünlerin kalitesinde ve içeriğinde de ciddi bozulmalara neden oluyor. Küçücük çocuklar bile satın aldıkları bisküvilerin içindeki adedin azaldığını, tadının eskisi gibi olmadığını ifade ediyor. Birçok peynirin kalitesi, içeriği ve gramı tahrip olmuş halde. Artık neredeyse herkes daha düşük fiyatlı cep telefonlarını tercih ediyor. Standart ekmek daha ertesi gün yenilemeyecek hale geliyor. Alınan kıyafetler daha bir ay geçmeden yıpranıyor. Twitter’da dolaşan bir paylaşımda, üç harfli marketlerin birinde satılan muzlu gofretin içerisinde yüz binde bir oranında muz tozu bulunduğuna dair bir görsel yer almakta.
Bunlar, enflasyonun yarattığı kalitesizlik göstergelerinden sadece birkaçı. Şu bir gerçek ki, yüksek enflasyon toplumu yoksullaştırır. Sadece satın alma gücünde azalışa neden olmaz; aynı zamanda tüketilen malların kalitesinin de düşmesine neden olur. Toplum hem daha az hem de daha niteliksiz, kalitesiz ve sağlıksız ürünleri tüketmeye başlar.
YÜKSEK ENFLASYON SOSYAL İLİŞKİLERİ DE TAHRİP EDİYOR
Enflasyon ürün kalitesinde olduğu gibi ilişkilerde de dejenerasyona neden olur. Enflasyon sebebiyle yaşanan geçim sıkıntıları eşler arasında sorunların artmasına, evden ayrılma zamanı gelen gençlerin aile ile birlikte yaşamaya devam etmesine, insanların geç evlenmesine ve evlenip geçinemeyen çiftlerin ailelerinin yanına geri dönmesine neden olmaktadır. Koca bir toplumu bu hale düşürmeye kimsenin hakkı yok. Enflasyon sorununun bir an önce bilimsel yöntemlerle çözümlenmesi ve toplumun yaşam standartlarının artırılacağı ilave adımların atılması gerekmekte.
