İktidar, iç ve dış siyaset hatalarına tuhaf ekonomik doktrinler uydurarak TCMB döviz kasasını borçlu hale getirdi. Dünyada merkez bankası döviz rezervi EKSİ olan başka olan ülke var mı? Ben olanı duymadım.
Sevgili dostlar, artık işin eğip bükülme zamanı geçti. Hep birlikte “SEÇİM” diye avazımız çıktığı kadar bağırmalıyız. Uçurumdan aşağı yuvarlanıyoruz. Seçim yapılmadan geçen her saat yuvarlanma ivmemiz artıyor. Haziran 2023 ayını beklersek dibe öyle bir çakılacağız ki, toparlamak çok zor olacak.
2003 yılında AKP ikitidar olduğunda bu ülkenin üç güçlü çıpası vardı. AB üyeliği, IMF kontrolu ve sıkı Maliye Politikası. Ülkeye hem doğrudan yatırım hem portföy yatırımı yağdı. Önce IMF çıpası, ardından AB çıpası atıldı. 2018 yılından itibaren de sıkı maliye politikası önce gevşemeye başladı, 2019 yılı ile birlikte atıldı.
2020 pandemi krizi sıkı maliye politikasından kopuşa bahane oldu. Ekonomist Dr. Murat Kubilay’ın dediği gibi, 2022 yılında bütçe açığı 500 milyar TL civarında olacak ve bu durum para basıp ödenebilirlikten uzak olacak. Üstelik üretmek ve ihracat yapmak için ithalat bağımlılığımız eroinman seviyesine geldi.
İktidar yirmi yıl boyunca ithalatın daha ucuz olmasına önlem almayıp hem tarımda hem sanayide üreticiyi bitirdi. Çoğunluk komisyoncu oldu. Aynı iktidar, iç ve dış siyaset hatalarına tuhaf ekonomik doktrinler uydurarak TCMB döviz kasasını borçlu hale getirdi. Dünyada merkez bankası döviz rezervi EKSİ olan başka olan ülke var mı? Ben olanı duymadım.
450 milyar dolar dış borç var. Kısa vadeli borç 180 milyar dolar. 150 milyar dolar, Hazine garantili ihaleler var. Türk lirasının aşırı değer kaybına rağmen Mart 2022 ayında yıllık dış ticaret açığı %140 artarak 26 milyar dolar oldu. 2022 yılını büyük olasılık 70 milyar dolar civarında bitireceğiz.
Söyleyin bana bu kadar doları nereden bulacağız? Dolar basamıyoruz. Kasada dolar yok. Yılbaşına göre brüt döviz rezervi 11 milyar dolar azalmış. Net rezerv EKSİ 55 milyar dolar civarında. Nasıl eksi olur!? Bankalarda vatandaşın 214 milyar doları var. Bunun %25 i karşılık olarak MB kasasında duruyor. Ya bunları kullandılar ya yurtdışında çalışanların MB nezdindeki depo hesapları ya swap ile gelen diğer ülkelerin emanet paraları. Ya da hepsinden azcuk.
Yabancı yatırımcının ülkeye doğrudan yatırım imkânı yok, gelmiyor. Portföy yatırımı gelmediği gibi çıkıyor. İlk beş ayda çıkan yabancı net portföy 4.2 milyar dolar. 2021 yılının tamamında 315 milyon dolar, 2020 tamamında ise 9,5 milyar dolar çıkmıştı. Hissenin 1,5 dolar seviyesinde, faizin %26 seviyesinde olmasına rağmen gelmiyor, ısrarla çıkıyorlar. Otuz beş yıl finans camiasındayım, böyle bir şeye ilk kez tanık oluyorum. Neye yoracağımı bilemiyorum ama hayırlı olmayacağını tahmin edebiliyorum.
20 Mayıs MB verilerine göre yabancı portföy toplamı 18 milyar dolar. Türkiye’nin 2021 GSYH toplamı 806 milyar dolar. Yabancı portföyü, GSYH nın kırkbeş de biri. Şu dillerinden düşürmedikleri 2001 krizinde yabancı portföy 10 milyar dolara düştüğünde GSYH 202 milyar dolardı. GSYH nın yirmi de biri yani. 2022 yılında GSYH nın 700 milyar dolar olması tahmin ediliyor. Bundan sonra yabancı hiç çıkmazsa (ki çıkacağı görülüyor) kırk da birine denk gelir.
Türkiye CDS Puanı; Yabancı gelmediğine göre bu borçları ve yıl içinde oluşacak yeni borçları yurtdışı kuruluşlardan almaya çalışacağız. Burada CDS puanı devreye giriyor. “Türkiye’nin kredibiletisi yüksek. Hiç borç ödememezlik yapmadı. CDS puanı gereksiz yüksek” diyenler oldukça fazla. CDS, bir kuruluşun ya da ülkenin gelecekte iflas etme riskini dikkate alır. Geçmişi küçük bir kriter olur. Şöyle düşünün; yıllarca bankadan kredi çekip ödediniz ve bir gün battınız. Bankaya büyük olasılık şöyle dert yanacaksınız; “Yıllardır sizden kredi çekip düzenli ödedim. Şimdi zor durumdayım. Destek olun!” Banka kesinlikle batmış bir kişiye kredi vermeyecektir.
Türkiye’nin CDS puanı 700 puanın üstünde. Yunanistan’ın 163 , İtalya’nın 124 puanda. Türkiye borç bulurken Libor + 7 öderken, Yunanistan libor+ 1,6, İtalya Libor+ 1.2 ödeyecek faiz olarak. Libor faizi %3 ise Türkiye %10 ile borçlanırken Yunanistan %4,6 ile borçlanacak. “%4 ile %10 ne fark eder” diyen olmaz ümit ederim. 10-4,5 = 5,5 eder. Türkiye’nin kısa vadeli borç ödemesi 180 milyar dolar. Bunun tamamı büyük olasılık çevrilecektir. 180 milyar dolar * %5,5= 10 milyar dolar Yunanistan fazla ödeyeceğimiz faiz demektir. TL olarak dolara 18 lira desek, 180 milyar TL eder. 2022 de çiftçiye devlet desteği, Cumhurbaşkanımızın da desteği ile 29 milyar TL. 18 milyar TL ve 29 milyar TL. Güzel miyiz?!
İktidar sözde konut fiyatlarını düşürmek için kamu arazilerini konuta açacakmış galiba. Bu sadece rantçıya rant artışı sağlar. Şehirlerin etrafındaki tarlalar betonlaşır. İki yıl sonra tarım üretimi iyice çöker.
Süper bono filan Türkiye’ye çözüm getirir hayali içinde olanlar lütfen bu büyüye kapılmasın. Bakın artık bankalardaki DTH ları azalmıyor. Hep dediğim gibi kemik döviz yatırımcısı kaldı. Köpük KKM ile TL ye döndü zaten. 27 Mayıs haftası şirketlere “döviz satması” için ricacı olunmuş. Şirketler buna ne kadar uydu haftaya göreceğiz. Süper bono, kemik döviz sahibine etki yapmaz. Borcu iyice ödenemez hale getirir. İç ve dış borç faiz ödemesi GSYH nın %80 ini geçmiş durumda.
Köle gibi çalış, yeme, içme kredi borcu öde. Süper bono sadece konut fiyatlarına düşüş getirebilir. ABD de faizler artınca ev satışları %17 düşüş ile son dokuz yılın en sert düşüşünü yaşamış. Türkiye’de konutta vergisiz korkunç bir kazanç olduğundan ABD deki kadar sert etki eder mi bilemiyorum ama düşürür biliyorum. İktidar sözde konut fiyatlarını düşürmek için kamu arazilerini konuta açacakmış galiba. Bu sadece rantçıya rant artışı sağlar. Şehirlerin etrafındaki tarlalar betonlaşır. İki yıl sonra tarım üretimi iyice çöker. Ben dünyanın hiç bir ülkesinde ve AKP iktidarına kadar Türkiye’de betona, asfalta bu kadar aşık bir iktidar hiç görmedim doğrusu.
BRENT PETROL: 119.50 dolar direncine geldi. Kırarsa 129 dolar var. Ekonomik duraklama ve Rusya gerginliği ikilemi içinde hareket edeceğini, aşağıda 98 dolar, yukarıda 139 doların aşılamayacağını düşünüyorum. Bu hafta 119.50 ve 129 dolar direnç. 110 ve 105 dolar destek.
ALTIN/ONS: Mayıs ayını 1820 doların altında kaparsa gevşeme uzun soluklu hale gelebilir. 1820 doları dikkatli takip etmek gerek. Haftalık olarak 1750 dolar destek. 1895, 1916 dolar direnç. Görüşümüz bu hafta devam ediyor.
DOLAR ENDEKSİ: “Bu hafta gevşemenin devam etme olasılığını daha yüksek görüyorum.” Tahmininde bulunmuştum geçen hafta. 101.43 puana kadar gevşedi. 100 puan seviyesine kadar gevşemesi benim için normal hareket olur. 99 veya 99.50 puanda gevşemesini sona erdirip tepki göstermesi şaşırtıcı olmaz.
ABD 10 YR TAHVİL: “%2.65 seviyesine kadar geri çekilme benim için şaşırtıcı olmaz.” Tahmininde bulunmuştum. %2.71 e gevşedi. %2.65 e kadar devam olasılığı yüksek. %3 direnç.
DOLAR/TÜRK LİRASI: “Bu hafta veya haftaya 16.40 seviyeleri denenebilir. Böyle bir hareket yapar da, haftalık kapanışı 15.95 – 16.05 arası bir yerde yaparsa gözlerinizi sekiz açın.” Tahmininde bulunmuştum geçen hafta. 16.52 görüp 16.18 kapadı. Bu hafta benzer bir hareket izleyebiliriz. Haftalık en yüksek 16.50 civarını görüp kapanışı 16.18 üstü yaparsak, sonraki hafta havai fişek gösterisi başlayabilir. Haftalık destek 15.60. En çok dikkat etmemiz gereken 16 lira altında aylık ve haftalık kapanış yapıp yapmaması. 16 lira altı kapanışlar yükseliş sürecini öteleyebilir.
AVRO/DOLAR: “Ben risk alınacaksa 1.04 den risk alırdım doğrusu” tahmininde bulunmuştum önceki hafta. 1.0390 dan dönüp bu hafta 1.0766 yi gördü. Bu hareketin 1.0945 seviyelerine kadar devam etme olasılığında değişiklik yok.
BORSA: Mayıs ayında yabancı satışı 1,6 milyar doları, yılbaşından bu yana 2.8 milyar doları buldu. Yine hacim düşük. Borsa konusundaki düşüncem belli, daha fazla can sıkmayayım. Haftalık destek 2230 puanda. Şirketlerin hisselerine destekleri bıkmadan devam ediyor. Ne kadar dayanacaklar bakalım !?
TR 10 YR TAHVİL: “%23,80 üstünde kalabilirse ki bence kalacaktır. Bu durumda kısa zamanda %27 görürüz.” Tahmininde bulunmuştum. Şaşırtıcı şekilde altında kaldı. Siz yine de %23.80 seviyesini özenle takip edin bence.
