Türk-İş, mayıs ayında 4 kişilik bir ailenin açlık sınırını 2 bin 438, yoksulluk sınırını ise 7 bin 942 lira olarak hesapladı.
Konfederasyondan yapılan açıklamada, küresel salgın yeni tip koronavirüsün (Covid-19), başta dar ve sabit gelirli kesimler olmak üzere tüm toplumu olumsuz etkilediği belirtildi. Alınan önlemlerle sağlık alanında koruyucu politikaların uygulandığı, ekonomik ve sosyal alanda özellikle işsizlik ve düşük gelir veya gelirsizliğin, en önemli sorun olduğu ifade edilen açıklamada, şu değerledirmelere yer verildi:
‘YOKSUL KESİMİN HARCAMALARI GIDA AĞIRLIKLIDIR’
“Bu dönemde sosyal politika uygulaması olarak ‘temel gelir’ önem kazanmıştır. Yoksullara yönelik destek geliri uygulaması ile birlikte merkezi ve yerel yönetimlerin yaptıkları yardımlar yaygınlaştırılmıştır. Burada temel sorun, yoksullara yönelik yapılan yardımların, temel ihtiyaçları ne ölçüde karşılayabildiğidir. Yoksul kesimin harcamaları gıda ağırlıklıdır. Dört kişilik bir ailenin sadece gıda için yapması gereken harcama tutarı net asgari ücretin üzerindedir.”
4 KİŞİLİK AİLENİN SAĞLIKLI, DENGELİ VE YETERLİ BESLENEBİLMESİ 2 BİN 438 LİRA
Türk-İş’in mayıs ayı “açlık ve yoksulluk sınırı” araştırmasına yer verilen açıklamada, 4 kişilik bir ailenin sağlıklı, dengeli ve yeterli beslenebilmesi için yapması gereken aylık gıda harcaması tutarının (açlık sınırı) bu ay 2 bin 438 lira 24 kuruş olduğu kaydedildi. Gıda harcaması ile giyim, konut (kira, elektrik, su, yakıt), ulaşım, eğitim, sağlık ve benzeri ihtiyaçlar için yapılması zorunlu diğer aylık harcamalarının toplam tutarının ise (yoksulluk sınırı) 7 bin 942 lira 17 kuruş olduğu aktarılan açıklamada, bekar bir çalışanın “yaşama maliyeti”nin aylık 2 bin 961 lira 13 kuruş olarak hesaplandığı belirtildi.
Açıklamaya göre, “mutfak enflasyonu”ndaki değişim mayıs ayı için şöyle oldu:
“Ankara’da yaşayan dört kişilik bir ailenin gıda için yapması gereken asgari harcama tutarı bir önceki aya göre yüzde 2,71 oranında arttı. Yılın ilk 5 ayı itibarıyla fiyatlardaki artış yüzde 12,74 oranında oldu. Gıda enflasyonunda son 12 ay itibarıyla artış oranı yüzde 14,80 oldu. Yıllık ortalama artış oranı ise yüzde 12,82 olarak hesaplandı.”
‘ÜCRETLİ VEYA KÜÇÜK ESNAT OLARAK ÇALIŞANLAR İÇİN BELİRSİZ’
Türk-İş açıklamasında, “Bu harcamaları karşılayabilecek gelirin elde edilmesi toplumun çoğunluğu için mümkün değildir. Ücretli veya küçük esnaf olarak çalışanlar için hayatın belirsizliği ve gelecekte düzenli bir gelire kavuşma imkanının sınırlı olması endişeleri artırmaktadır. Düşük de olsa düzenli olarak sağlanan gelir olumlu olmakla beraber harcamaları karşılamaktan uzak kalmaktadır” denildi ve şu konuların altı çizildi:
-İnsana bir yurttaş olarak sağlanacak gelirin asgari ücretin altında olmaması gerekir. Sağlanan yardımlar ‘hak temelli’ olmalıdır. Temel yaklaşım bireysel düzeyde gelir değil hanehalkı dikkate alınarak destek geliri sağlanmasıdır. Bu yönüyle, ücretsiz izine çıkarılan işçilere sağlanan destek geliri gerek miktarın düşüklüğü ve gerek aile durumunu dikkate alması bakımından yeniden düzenlenmelidir.
-Türk-İş tarafından hesaplanan gıda endeksi ile TÜİK tarafından hesaplanan gıda fiyatları endeksi değişimindeki durum aşağıdaki şekilde yer almaktadır. Görüldüğü gibi gıda fiyatlarındaki değişimin yönü ve hızı birbirine paralel bir gelişim göstermekte ve son aylarda yükselme eğilimindedir.”
TEMEL GIDA ÜRÜNLERİNİN FİYATLARINDA GÖZLENEN DEĞİŞİM
Türk-İş hesaplamasına temel alınan gıda ürünlerinin fiyatlarında gözlenen değişim şu şekilde oldu:
-Süt, yoğurt, peynir grubunda; bu ay önemli bir fiyat değişikliği tespit edilmedi. Ancak birçok peynir markasının raflarda yer almadığı görüldü, süt ve yoğurt marka çeşitlerinde de azalma dikkati çekti.
-Et, tavuk, balık, sakatat, bakliyat ürünlerinin bulunduğu grupta; et ve tavuk ile sakatat ürün fiyatları değişmedi. Av mevsiminin artık sona ereceği balığın tezgahlarda çeşidi azaldı ve satışı düştü, çoğu esnaf da dükkan kapattı.
-Yumurta fiyatı değişmedi. Bakliyat ürünlerinde (kuru fasulye, kırmızı-yeşil mercimek, nohut, barbunya vb.) fiyat artışı bu ay da devam etti.
-Sebze-meyve fiyatlarında devam eden artışlar mutfak harcamasını bu ay yine olumsuz etkiledi. Sebze-meyve ortalama kilogram fiyatı geçen aya göre yüzde 18.56 artışla 8.36 TL oldu.
-Sebze ortalama kilogram fiyatı bu ay yüzde 4.91 artışla 7.26 TL olurken, meyve fiyatı, özellikle erik, kayısı, çilek gibi mevsim meyvelerinin pazarda görülmesiyle, artarak ortalamada 10.67 TL’ye yükseldi. Meyve deki artış oranı yüzde 45.57 oldu.
Hesaplamada bu ay yine 19 sebze ve 9 meyve olmak üzere toplamda 28 ürün dikkate alındı. Hesaplama yapılırken her zaman olduğu gibi- pazarda yaygın bulunan mevsim ürünleri esas alındı. Araştırmada ürünlerin tek tek ağırlığı yerine harcama sepetindeki meyve-sebze tüketiminin toplam miktarından hareket edildi.
-Ekmek, pirinç, un, makarna, bulgur, irmik gibi ürünlerin bulunduğu grupta; irmik fiyatındaki artış dışında kayda değer bir fiyat değişikliği görülmedi. Ancak marketlerde un satışının artmış olduğunun belirtilmesi not alındı.
-Son grup içinde yer alan gıda maddelerinden; tereyağı zeytinyağı, ayçiçeği yağı ve margarin fiyatında bu ay yine bir değişiklik olmadı. Açık satılan siyah ve yeşil zeytin ortalama fiyatı arttı.
-Yağlı tohum (ceviz, fındık, fıstık, ayçekirdeği vb.) ürünlerinin fiyatı -bayram vesilesiyle bazı yerlerde uygulanan indirim nedeniyle- biraz geriledi.
-Baharat ürünlerinden (kimyon, nane, karabiber vb.) sadece karabiberin fiyatı yükseldi. Çay ile ıhlamur fiyatı ise değişmedi. Bal ve şeker fiyatı da aynı kalırken, tuz, reçel ve salça fiyatı arttı.
‘İNSANCA GEÇİM İÇİN YAPILMASI GEREKEN HARCAMA YETERSİZ KALMAKTADIR’
Açıklamada, “Konfederasyonumuzca hesaplanan tutarlar ücret düzeyi olmayıp haneye girmesi gereken toplam gelir miktarıdır. Ancak hanede çalışan sayısının sınırlı ve fakat ele geçen ücretin yetersiz olduğu durumlarda, elde edilen gelir birden fazla kişinin geçimini karşılayamamakta, kişi başına ‘insanca geçim için’ yapılması gereken harcama tutarı yetersiz kalmaktadır” denildi.
