Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) bünyesinde faaliyet gösteren Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı (TEPAV), ”Kredi derecelendirme şirketlerinin açıkladıkları düşük notlar, yabancı sermaye girişini daha da yavaşlatıp sermaye kaçışını hızlandırabilir” uyarısında bulundu.
TEPAV, kredi derecelendirme şirketlerinin son dönemde Türkiye ekonomisine yönelik birbiri ardına açıkladıkları düşük notların, gelecek dönemde yabancı sermaye girişini daha da yavaşlatıp sermaye kaçışını hızlandırabileceği uyarısı yapan bir rapor yayımladı.
Türkiye’ye gelen ve Türkiye’den giden doğrudan yatırımlardaki gelişmeleri içeren raporun nisan sayısına göre, Türkiye’den yurtdışına giden (ODI) ve yurtiçine gelen (FDI) doğrudan yatırımların seyrini gösteren ODI/FDI oranı, nisan sonunda, geçen yılın sonuna göre 2.9 puan birden yükseldi.
ODI/FDI oranındaki yüzde 24.8’den yüzde 27.7’ye yükseliş, Türkiye’de yerleşiklerin, yani yerli sermayenin yurt dışına yönelişinin, yabancıların yurt içine yönelişinden daha hızlı arttığını ifade ediyor.
2.8 MİLYAR DIŞARI KAÇTI
Rapora göre, geçen yılın sonu itibariyle yurt dışından 10 milyar 904 milyon dolarlık yabancı sermaye Türkiye’ye yatırım için gelmiş, buna karşılık Türkiye’den 2.7 milyar dolarlık yatırım sermayesi kaçışı olmuştu.
Nisan sonuna gelindiğinde ise yıllık bazda ülkeye gelen yabancı sermaye tutarı 10 milyar 36 milyon dolara düşerken ülkeden kaçan sermaye 2 milyar 779 milyon dolara yükseldi.
Bu bozulmanın özellikle 2008 yılından itibaren arttığına dikkat çekilirken, 2006-2016 dönemi itibariyle yurt dışına kaçan sermayenin milli gelire oranının yüzde 0.2’den yüzde 0.4’e çıktığı, yurda gelen yabancı sermayenin milli gelire oranın ise yüzde 3.7’den yüzde 1.6’ya düştüğü bilgisi verildi.
KAÇIŞ ETKENLERİ: İÇ PAZARIN CAZİBESİ, HUKUKİ DÜZENLEMELER, İSTİKRAR, İŞGÜCÜ MALİYETİ…
ODI/FDI oranının Türkiye’deki yatırım ortamının cazibe düzeyini anlatan önemli bir gösterge olduğu ifade edilen raporda, yatırımcıların ülkeye giriş ya da ülkeden kaçış yönündeki kararlarını, iç pazarın cazibesi, hukuki düzenlemeler, işgücü maliyetleri, vergi yükleri, işgücünün sahip olduğu beceri seti ve siyasi, ekonomik istikrar gibi durumların etkilediği belirtildi.
KREDİ DERECELENDİRME MESELESİ
Raporda, son dönemde hükümetin dış müdahale olarak değerlendirdiği, seçim sonrasında ders verme uyarısında bulunduğu kredi derecelendirme şirketlerinin Türkiye ekonomisi ve bankalara yönelik ‘kırık’ not açıklamalarına ilişkin kritik bir analiz yer aldı. Olası not düşüşlerinin ülkeye sermaye girişlerini daha da yavaşlatıp yerli sermaye kaçışlarını hızlandırabileceği endişesi ifade edildi:
‘KREDİ DERECELENDİRME KURULUŞLARI CİDDİYE ALINMALI’
”Kredi derecelendirme kuruluşlarının ülkelere ve o ülkedeki finansal kuruluşlara verdiği notlar da yurtdışındaki yatırımcıların bir ülkeye yapacakları yatırımlara ilişkin kararlarını etkileyen önemli göstergeler olarak ele alınmalıdır. Bu çerçevede, Haziran 2018 başında Fitch’in 25 Türk bankasını negatif izlemeye alması, Moody’s’in de Türkiye’nin Ba2 olan kredi notunu gelecek dönemin makroekonomik politikalara ilişkin belirsizlik barındırması gerekçesiyle izlemeye alması dikkate alınmalıdır.”
‘KÖTÜ NOT CAZİBEYİ BOZAR’
”Söz konusu derecelendirme kuruluşları, gelecek dönemlerde ekonomide olumlu gelişmeler yaşanmaması halinde Türkiye’ye yönelik not indirimleri açıklayacağından, bu izleme kararları Türkiye’nin yabancı yatırımcılar için cazibesini olumsuz yönde etkileyebilecek gelişmeler olarak değerlendirilmelidir.”
