Her ayın 3’nde TÜİK enflasyon rakamı açıklıyor. Ancak Türkiye’de halk TÜİK’e değil, bir grup akademisyenin kurduğu ve aynı gün enflasyon açıklayan bağımsız Enflasyon Araştırma Grubu’na (ENAG) güveniyor. Peki ENAG kim ve ne amaçlıyor. Grubun kurucularından Veysel Ulusoy yazdı
Az gelişmiş, biraz da gelişmekte olan ülkelerin önemli bir özelliği vardır… Her şeyi merkezden kontrol etmek ve denge-denetimi bile içsel olarak sağlamak. Genel olarak bu, kurumsal ve siyasi yapıda geçerli olan bir yaklaşım olsa da, kendini özellikle ekonominin işleyişinde de derinden hissettirir.
En son ve açık örneğini Ankara’daki karar vericilerle İstanbul belediye hizmetlerinin etkinliği tartışmasında gördük bu ikilemi. Görevleri halka hizmet etmekten başka bir şey olmayan hükümet edenler ile yerel yönetimlerin bir kar temizleme ve yol açma konusunda bile bu derece çatışma noktasına gelmeleri bu hastalığın bir göstergesidir.
Hastalık ve en acı vereninden hem de…
On altı saat modern hayatın göbeğinde, İstanbul’un en işlek caddesinde kardan dolayı kapanan yolda eve ulaşamamış biri olarak söylüyorum bu garipliği…
Yok bu yol senin, şu yol benim sorumluluğumda yaklaşımıyla halkı cezalandıran bu süreçte kim ne derse desin, tüm sorumluluk hükümet edenlerdedir zira tüm kontrol ve denge-denetim onların elindedir.
Son dönemde benzer denge ve denetim sorununu özel bir konuda daha yaşıyoruz. Artık kamuya mal olmuş bir yapılanma olan Enflasyon Araştırma Grubu (ENAGrup), bildiğimiz üzere enflasyonu her ayı, hem aylık hem de yıllık olarak açıklıyor.
Buraya kadar bir şey yok hikâyede…
ENAGrup 4-5 yıllık bir birikimin sonunda fiyat endekslerini Ağustos 2020’de yayınlamaya başladı. Amaç çok açıktı: akademide günlük enflasyon verisi eksikliğini ortadan kaldırmak ve bu kapsamda araştırmalar yapmak. Başlangıçtan itibaren de öyle oldu. Grup ölçtüğü fiyat verileri ile hesapladığı genel enflasyon ve alt-grup enflasyon oranlarını halkla paylaşmaya da başladı.
Her şey zaten bundan sonra başladı. Yukarıda bahsettiğimiz hastalık hortladı. En rasyonel yönetici grubunda olan karar vericiler bile canlı yayınlarda gruba saldırmaya başladılar. Hatta öyle bir seviyeye geldi ki süreç, gruba karşı tarihinde ilk defa TÜİK (Türkiye İstatistik Kurumu) dava açılması için saraya, adalet sarayına başvuru yaptı.
Amaç mı?
Yok böyle bir belirli bir amaç. Şikâyet dilekçesinde ENAG’ın metodolojik yaklaşımlarının açık (sarih) olmadığı ve dolayısıyla dikkatlerinin çekilmesi istendi… ne demekse?
Tam 11 ay sonunda süreç davaya dönüşmeden son buldu geçtiğimiz hafta… Ama TÜİK bu sefer de ENAGrup yayınlarının durdurulması, özellikle şahsımın hiçbir mecrada enflasyon ile ilgili yorum yapmamam ve Grup hakkında konuşmamın bağını kesmek amacıyla ilk soruşturma kararından 4 gün önce yeni bir talepte bulundu mahkemeden. Yani yeni bir soruşturma ve dava süreciydi bu…
Siz değerli okuyucuların zamanını almak istemem ama bu merkeziyetçi karar alma baskısının süreci nereye getirdiğini, akılcılığı nasıl ayaklar altına aldığını da vurgulamak gerekmektedir düşüncesini taşıyorum.
Bu akıl dışı uygulamalar derecesine artırarak devam edeceğe benziyor. Ekonomideki makro ve mikro sorunların arttığı bu dönem ve gelecekte de Enflasyon Araştırma Grubu bu baskıyı sürekli hissedecektir. Öte yandan, bu tür saldırılarında bir karşılığı muhakkak olacaktır. Grubumuz tüm bu haksızlığı bertaraf edeceği gibi, tüm saldırılara karşı hukuki işlemleri başlatacaktır.
Bilimsel çalışmanın sesini kesmenin nedeni olan siyasi çıkarların toplumları nereye götürdüğünü görmek için etrafımızdaki bazı gelişmekte olan ülkelere bakmak yeterlidir. Çoğu özellikleri ile bize benzeyen Arjantin’deki enflasyon verilerinin sağlığındaki eksiklerin ülkeyi taşıdığı yere dikkatli bakmamız gerekiyor.
Siyasal ve ekonomik dengesizliklerin paralellik arz ettiği Arjantin’de, ülke enflasyon oranının baskılandığını, olması gereken orandan daha az sunulduğunu belirten ve ölçtüğü oranı yayınlayan Harvard Üniversitesi öğretim üyesi Profesör Cavallo’nun da benzer şekilde dava edildiğini bir kenara yazalım ve son sözümüzü söyleyelim: ENAGrup artık kamu malıdır ve öyle de kalacaktır
