Perşembe, Mart 28, 2024

Son düzenlemelerle ücretlerde verginin ahvali

Son zamanlarda yaşanan ekonomik buhranın dar gelirli vatandaşlar üzerindeki etkisinin biraz olsun hafifletilmesi amacıyla hükümetin 2022 yılında uygulanacak asgari ücretlerde kayda değer bir iyileşmeye gitmesi beklentisi hâkimdi.

Son zamanlarda yaşanan ekonomik buhranın dar/sabit gelirli vatandaşlar üzerindeki etkisinin biraz olsun hafifletilmesi amacıyla hükümetin 2022 yılında uygulanacak asgari ücretlerde kayda değer bir iyileşmeye gitmesi beklentisi hâkimdi. Keza % 50 gibi beklentileri (nominal de olsa) karşılayan bir oranla asgari ücretin net 4.253,40 TL olarak belirlendiği Cumhurbaşkanı tarafından deklare edildi.

Bunun yanında işveren tarafını mağdur etmemek için de asgari ücretten alınan gelir vergisi ve damga vergisinin tahsilinden vaz geçildiği ifade edildi. Bunun üzerine 17 Aralık 2021 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan Asgari Ücret Tespit Komisyonu kararında, 2022 yılı için asgari ücretin aylık brüt tutarı 5.004,00 TL olarak belirlendi.

Akabinde memur ve işçilerin asgari ücrete kadar olan ücretlerinden gelir ve damga vergisini kaldıran 7349 sayılı “Gelir Vergisi Kanunu İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” teklifi TBMM Genel Kurulunda görüşülerek kabul edildi. 7349 sayılı Kanun metni Cumhurbaşkanının onayına müteakip 22/12/2021 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiş olup ilgili Kanun ile 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun “Ücretlerde İstisnalar” başlıklı 23 üncü maddesinin birinci fıkrasına 18 no’lu “18. Hizmet erbabının, ödemenin yapıldığı ayda geçerli olan asgari ücretin aylık brüt tutarından işçi sosyal güvenlik kurumu primi ve işsizlik sigorta primi düşüldükten sonra kalan tutarına isabet eden ücretleri (Şu kadar ki, istisnayı aşan ücret gelirinin vergilendirilmesinde verginin hesaplanacağı gelir dilim tutarları ve oranları, istisna kapsamındaki tutarlar da dikkate alınarak belirlenir. Ödenecek vergi tutarı, bu suretle bulunan vergi tutarının içinde istisna tutara isabet eden kısım düşülmek suretiyle hesaplanır. İstisna nedeniyle alınmayacak olan vergi ilgili ayda aylık asgari ücret üzerinden hesaplanması gereken vergiyi aşamaz. Birden fazla işverenden ücret alanlarda bu istisna sadece en yüksek olan ücrete uygulanır.).” bent eklenmiştir. İlgili düzenleme ile birlikte asgari ücretli çalışanların gelirlerinin gelir vergisinden istisna olacağı, asgari ücret tutarının üzerinde gelir elde eden ücretliler için de asgari ücrete isabet eden vergi tutarının istisnaya tabi tutulacağı, geriye kalan brüt ücret tutarının ise genel hükümler çerçevesinde vergiye tabi olacağı anlaşılmaktadır.

Diğer yandan 7349 sayılı Kanunun 4 üncü maddesi ile 488 sayılı Damga Vergisi Kanununda da değişikliğe gidilmiş ve ücretli çalışanların aylık brüt asgari ücrete isabet eden gelirleri damga vergisinden istisna edilmiştir.

7349 sayılı Kanun ile gelen gelir vergisi istisnası müessesesinin 2022 yılında uygulamaya başlanacak olmasıyla birlikte, tüm ücretli çalışanların ödeyeceği gelir vergisinden şartlara göre % 50 ila % 85 arasında indirim sağlayan ve Gelir Vergisi Kanununun 32’nci maddesinde kendisine yer bulan “Asgari Geçim İndirimi” hükmünü yitirecektir. Peki, söylendiği gibi eski uygulamadan yeni uygulamaya geçişte işçinin/işverenin cebine toplamda 450,00 TL gibi olumlu bir katkı sağlanacak mıdır? Bunu anlamak için 2022 yılı brüt asgari ücret tutarı baz alınarak yeni uygulamadaki gelir vergisi ve damga vergisi istisnası ile söz konusu vergilerin istisnaya tabi tutulmadığı/asgari geçim indiriminin mevcut olduğu eski uygulama ayrı ayrı hesaplanmış ve kıyaslanabilir olması açısından tablo şeklinde hazırlanmıştır. (Tabloda, yeni düzenleme ile birlikte İşverenin SGK payında bir farklılık olmadığından ayrıca yer verilmemiştir.)

2022 yılı Yeni Uygulama Eski Uygulama* Eski Uygulama**
Brüt Tutar 5.004,00 5.004,00 5.004,00
SGK Primi İşçi Payı (%14) 700,56 700,56 700,56
İşsizlik Sigortası İşçi Payı (%1) 50,04 50,04 50,04
Gelir Vergisi Matrahı 4.253,40 4.253,40 4.253,40
Hesaplanan Gelir Vergisi 0,00 638,01 638,01
Asgari Geçim İndirimi 0,00 375,30 638,01
Kesinleşen Gelir Vergisi 0,00 262,71 0,00
Damga Vergisi 0,00 37,98 37,98
Tahsilinden Vazgeçilen Vergi Tp. 675,99 375,30 638,01
Ödenecek Vergi Toplamı 0,00 300,69 37,98
Kesintiler Toplamı 750,60 1.051,29 788,58
Net Asgari Ücret 4.253,40 3.952,71 4.215,42

      * Bekar ve çocuksuz bir ücretlinin faydalandığı % 50’lik Asgari Geçim İndirimi Oranı uygulanmıştır.

      * Evli ve eşi çalışmayan 3 çocuklu bir ücretlinin % 85’lik Asgari Geçim İndirimi Oranı Uygulanmıştır.

 

Tablodan da anlaşılacağı gibi evli ve eşi çalışmayan üç çocuklu bir ücretli çalışanın asgari geçim indirimi tutarı (638,01 TL), ödemesi gereken gelir vergisi tutarı (638,01 TL) kadar olup eski uygulamada da gelir vergisi ödememektedir.

 

Tablodan da görüleceği üzere yeni uygulama ile brüt asgari ücret tutarından gelir vergisi ile damga vergisi kesilmeyecek, SGK primleri düşüldükten sonra net olarak 4.253,40 TL ücret ödemesi yapılacaktır. Bu durumda tahsilinden vazgeçilen gelir vergisi tutarı (4.253,40*0,15) 638,01 TL’dir. Eski uygulamada ise durum biraz daha farklıdır. Şöyle ki, asgari ücretin brüt tutarından SGK primi işçi payları düşüldükten sonra bulunan gelir vergisi matrahına % 15’lik gelir vergisi ilk dilim oranı uygulanarak bulunan vergi tutarından, çalışanın medeni durumuna göre % 50 ila % 85’lik asgari indirim tutarı uygulanarak bulunan 375,30 TL ila 638,01 TL’lik indirim tutarları tenzil edilip ödenecek gelir vergisine ulaşılmaktadır. Ve tablodan da anlaşılacağı üzere evli ve eşi çalışmayan üç çocuklu bir ücretli çalışanın asgari geçim indirimi tutarı (638,01 TL), ödemesi gereken gelir vergisi tutarı (638,01 TL) kadar olup hali hazırda eski uygulamada da gelir vergisi ödememektedir. Bekar ve çocuksuz bir çalışanı baz aldığımızda ise tabloda görüldüğü üzere hesaplanan gelir vergisinden asgari geçim indirimi tenzil edildiğinde 262,71 TL tutarında ödenecek vergisi çıkmaktadır. Yeni uygulamaya gelir vergisi açısından bakıldığında asgari ücretliye ve asgari ücretten yüksek gelir elde eden ücretliye en fazla 262,71 TL‘ye kadar bir fayda sağlanmaktadır. Damga vergisi de dâhil edildiğinde bu tutar 300,69 TL’ye ulaşmaktadır. Ki yukarıda da belirttiğim gibi 262,71 TL’lik sağlanan gelir vergisi avantajı ücretlinin ailevi durumuna göre 0,00 TL’ye kadar da düşmektedir.

Yeni uygulama ile eski uygulama kıyaslandığında, yeni uygulama; ücretliye, damga vergisi dâhil en fazla 300,69 TL tutarında bir avantaj sağlanmakta ki bu avantaj, evli ve eşi çalışmayan üç çocuklu bir ücretli çalışan için sadece damga vergisi tutarı olan 37,98 TL’ye kadar düşmektedir. Diğer yandan yeni uygulamanın, asgari geçim indirimi müessesesine son vermesi ve kolay uygulanabilir olması açısından muhasebe birimlerinin iş yoğunluğunu azaltacağı muhakkaktır.

PolitikYol'da yayınlanan yazılar her gün öğlen mailinizde!

spot_img
PolitiYol Telegram'da

GÜNÜN YAZILARI

SÖYLEŞİLER

SOSYAL MEDYA

13,609BeğenenlerBeğen
10,160TakipçilerTakip Et
60,616TakipçilerTakip Et
9,354AboneAbone Ol

GÜNDEM

ÇEVİRİLER

Bir Cevap Yazın

YAZARIN DİĞER YAZILARI