İktisatçı yazar Mustafa Sönmez, dolardaki ani yükselişi ve ekonomideki son durumu PolitikYol’a değerlendirdi.
- Doların bugün 5 TL sınırına gelmesi ve ekonominin genel gidişatı hakkındaki değerlendirmeniz nedir?
Bu yaşanan türbülans ya da krize gidiş durumu ekonomik olduğu kadar siyasi içeriğe de sahip. Bir kere hem içerideki ekonomik aktörler, mevduat sahipleri, şirketler, Türk Lirası’nda birikimi olanlar Türk Lirası’na karşı ciddi bir güvensizlik hissettiler ve dövize sığınma, yönelme konusunda bir tercih belirttiler. Bunu şirketlerin sırtlarındaki döviz yükü nedeniyle riski azaltmak için dövize taleplerinde görüyoruz. Bu iç güvensizliğe sanırım şimdi dış güvensizlik daha fazla eklenmeye başladı. Özellikle Erdoğan’ın Londra gezisi ve oradaki bir takım global medyaya vermiş olduğu mülakatlardan, dış dünya Türkiye’de ekonominin vahim ellerde olduğunu ve giderek daha da riskli bir hal alacağına ilişkin bir kanaate vardı. Ve bu hareketle de yabancılar Türkiye’ye gelmeme, Türkiye’de olanlar da çıkma eğilimi belirttiler. Onun etkisiyle tabiki döviz arzı sınırlı olduğundan, talep yükseldikçe haliyle fiyat da yükseldi.
Bunun yanı sıra beklentiler son derece düşük ve yönetilemeyen bir ekonomi var. Merkez Bankası başta olmak üzere bu rejim ekonomiyi yönetemiyor. Bu olan biten karşısında da bir eylemsizlik hali insanları biraz daha panikletti. Çok hızlı bir tırmanış var ve hala ortada bir müdahale yok. Bunun seçim konjonktürüne denk gelmiş olması da biraz daha tahripkar sonuçlar yaratabilir çünkü seçim konjonktürü içerisinde politik hesaplar da denklemin içinde. Dolayısıyla öngörülenin çok ötesinde bir tahribat söz konusu olabilir. Çok sayıda şirket yara alabilir; şirketlerin yara almasıyla kalmaz bankacılık sistemine bu yayılır ve çok kısa sürede IMF’nin kapısına gidilebilir.
- Siz doların önümüzdeki pazartesi günü 5 TL’yi görebileceğini öngörmüştünüz. Bu yükselişe bakarak bugün doların 5 TL’yi görebileceğini söyleyebilir misiniz?
Bugün bir ara 4,92 TL’yi gördü, sonra tekrar 4,85’e çekildi. Böylesi zamanlarda çok büyük spekülasyonlar da yaşanabiliyor. Artık öngörmek çok zorlaştı. Ben önce bu cuma 5 lirayı görebilir dedim ama bugün 4,92 TL’yi görünce akşama kadar 5 lirayı da görebilir dedim. Merkez Bankası’ndan hiçbir hareket yok ve hareket olmayınca her şey her an olabilir noktasına gelindi.
