Okan Feroğlu
Son zamanlarda sıkça karşımıza çıkan bir terim var; Vergi cenneti. Vergi ile cennet, bir kavramın tanımlanmasında nasıl bir araya gelir diye soracak olursanız vergi ödemiyor ya da çok düşük vergi ödüyorsanız, işte size cennet!
Hali hazırda Türk-İş’in 2021 yılı verilerine göre 4 kişilik bir ailenin açlık sınırının 2 bin 903 TL olduğu ülkemizde açlık sınırının altında yaşam mücadelesi veren asgari ücretli bile 365 gününün 122 gününü yani diğer bir ifadeyle gününün üçte birini devlete vergi ödemek için harcıyorsa vergi ödememe hali, mali anlamda kıymetli bir konfor alanı yaratıyor. Peki vergi cenneti ülkelerde vergi ödenmiyor ya da cüzi miktarlarda mı ödeniyor? Durum böyleyse bu ülkelerin sermaye sahiplerinden çıkarı nedir ki vergi cenneti olmayı tercih etsinler?
Vergi cenneti olarak ifade edilen Man Adası gibi ülkeler genel itibariyle nüfusu ve yüz ölçümü küçük, tarımın hayvancılığın sanayinin yani üretimin olmadığı ya da çok az olduğu ülkeler olup yabancı sermayeyi çekmek için ticari faaliyetlerin, bankacılık işlemlerinin gizli tutulmasına dair katı kurallar koyan, döviz kontrolü bulunmayan karapara aklama ve saklama için de ideal bir ortam sunan ve bu sayede ülke ekonomisini çevirebilen ülkelerdir. Bu ülkeler gelen yabancı sermayeden faydalanmakta, sermaye sahipleri ise yerleşik olduğu ülkenin görece yüksek olan vergilerinden sermayesini kaçırarak daha az vergi ödemekte ya da parasının izini kaybettirmek veya karapara aklamak için sermayelerini bu ülkelere aktarmaktadırlar. Bir nevi kazan-kazan durumu. Peki bu sermayelerin elde edildiği ülkelerden çıkmasına izin veren/göz yuman hükümetlerin hiç mi suçu yok!
Ülkemizde, kanun koyucu tarafından vergi cenneti ülkelere sermaye aktarımının güçleştirilmesi amacıyla 21 Haziran 2006 tarihinde resmi gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Kurumlar Vergisi Kanununun 30/7 nci fıkrasında, özetle; Cumhurbaşkanınca (2/7/2018 tarihinden önce “Bakanlar Kurulunca” idi) ilan edilecek ülkelerde faaliyette bulunan kurumlara (Türkiye’de faaliyette bulunan yerleşik kurumların bu ülkelerde bulunan işyerleri dahil) nakden veya hesaben yapılan veya tahakkuk ettirilen her türlü ödemeler üzerinden % 30 oranında vergi kesintisi yapılacağı hüküm altına alınmıştır. Madde hükmü teorik olarak caydırıcı olmakla birlikte pratikte uygulanabilir olması için Cumhurbaşkanı tarafından ilgili ülkelerin listesinin yayımlanması gerekmektedir. Kanun maddesinin ihdas edildiği 2006 yılından bu yana geçen 15 yılda, özellikle yabancı sermayeye/yatırımcıya ihtiyaç duyan bizim gibi ülkelerde, -mevcut sermayenin dışarı çıkmasını önlemek de yabancı sermaye çekmek kadar elzem iken- vergi cenneti ülkelerinin ilan edilmemesinin yorumunu okuyucuya bırakıyorum!
Ege Üniversitesi iktisat(ing) bölümünden 2011 yılında mezun oldum. Aynı yıl Hazine ve Maliye Bakanlığında Vergi Müfettişi olarak görev yapmaya başladım. Müfettişlik mesleğinde bulunduğum süre zarfında çeşitli illerde ve çeşitli görevlerde bulunduktan sonra 2021 yılı itibariyle kamudaki görevimden istifa ederek özel sektörde serbest muhasebeci mali müşavir, bağımsız denetçi ve özellikle inceleme danışmanı olarak meslek hayatıma devam etmekteyim.
