Çin’in Vuhan kentinde ortaya çıkan ve yayılma hızı ile tüm dünyada paniğe neden olan koronavirüsü ve salgının Çin’deki günlük yaşama etkilerini, Çin’de yaşayan Türk vatandaşı Gözde Çelik’le konuştuk.
Çin’in Hubei eyaletinin merkezi Vuhan’da ortaya çıkan ve yeni tip koronavirüs olarak bilinen ‘2019-nCoV’ virüsü, ülke geneline ve dünyanın çeşitli yerlerine hızla yayılmasının ve ölümlere neden olmasının ardından bir anda tüm dünyanın gündemine bomba gibi düştü. Koronavirüs nedeniyle ölenlerin sayısı da 31 Ocak itibariyle 213’e çıktı. Vaka sayısı ise 10 bine yakın. Virüsün SARS’tan dahi daha hızlı yayıldığı kaydediliyor.
Virüs şimdiye kadar, toplam 23 ülkede görüldü. Virüsün Japonya, Tayland, Güney Kore, Almanya, Fransa, İtalya, ABD, Singapur, Vietnam, Finlandiya gibi ülkelere de yayıldığı biliniyor.
Koronavirüsün görüldüğü yerler
Çinli yetkililer ise son bir haftadır ülkeyi alarm durumuna geçirmiş durumda. Yurt çapında sokaklara bilgilendirmeler asılıyor. Ülkede sokaklar ıssız. Sokağa çıkmak zorunda kalanların tamamı da virüsten maske ile dolaşmak zorunda kalıyor.
Çin’in başkenti Pekin’de yaşayan ve bir dergide çalışan Gözde Çelik, koronavirüsün yayılmasının ardından Çin sokaklarındaki yaşamın nasıl etkilendiğini ve virüsten korunmak için neler yaptıklarını anlattı. Çelik’e göre Çin’de Vuhan dışındaki bölgelerde alarm durumu oldukça yeni. Virüsün yayıldığı yönündeki ilk haberlerle birlikte yetkililerin yaptıkları uyarıların ardından sokakların bir anda boşaldığını ancak son günlerde panik havasının dağıldığını aktaran Çelik durumu şu sözlerle aktardı:
“Vuhan’da bir süredir alarm durumu var ancak Vuhan dışındaki alarm durumu henüz yeni. Burada son bir haftadır sokaklarda maske ile geziyoruz. Geçen hafta Pekin’deki ofisimizde Çinli bir arkadaşımız maske takıyor diye abarttığını düşünerek başka bir Çinli arkadaşımız onunla dalga geçmişti. Durumun ciddiyeti yeni yeni anlaşılıyor. Sonrasındaki bir iki gün içinde herkes maske takmaya başladı ve yapılan duyurularda da artık evden çalışmamızın daha sağlıklı olacağı söylendi.”
“İNSANLAR BİRAZ DAHA RAHAT”
Sokakların eskisi kadar kalabalık olmadığını ancak ilk günlerdeki ıssızlığın dağıldığını aktaran Çelik, “Sokakta ilk günlerde birkaç araba ve birkaç yaya dışında neredeyse kime yoktu. Bu durum Çinli yetkililerin herkesin evine astığı bilgilendirmelerden de kaynaklanıyor olabilir. Ama su sıralar insanlar daha rahat görünüyorlar. İlk günlerin tedirginliği yok, çok az müşteri olmasına karşın restoranlar açık, alışveriş merkezleri işliyor, toplu taşıma devam ediyor. Parkta spor yapan insanlara bile rastlamak mümkün.” dedi.
HER YERDE UYARILAR VAR
Çin genelinde devlet yetkililer tarafından duvarlara bilgilendirme broşürleri asarak insanlara virüsten nasıl kaçınacakları da anlatılıyor. Çelik bu durumu, “Bilgilendirmelerde, hangi hastanelerin virüs tanısı için kullanılacağı, ne tarz önlemler alınması gerektiği yazılı. Aynı zamanda gerekmedikçe evden dışarı çıkılmamasının da altı çizilmiş. İlk hafta tüm şehre yetkililer tarafından nasıl kendimizi virüsten korunabileceğimize ve nelere dikkat etmemiz gerektiğine dair bilgilendirmeler asıldı. Belediye işçileri de ana caddeleri dezenfekte ediyor.” ifadeleri ile aktardı.
Çelik, medyada olumlu ve milliyetçi bir havanın yansıtıldığını, Çinli medyasının “bu durumu hep birlikte aşacağız” çizgisinde yayınlar yaptığını ifade ediyor. Çelik’e göre medyada doktorların gece gündüz çalıştığını, iş insanların yardımda bulunduğunu, devletin elinden geleni yaptığını söyleyen propaganda yayınları mevcut.
“MASKELERİN KARABORSAYA DÜŞMESİ ENGELLENDİ”
Maskelerin karaborsaya düşmediğini ve bunun devlet tarafından önlendiğini ifade etti. Çelik karaborsanın engellenmesi ile ilgili şöyle konuştu:
“Maskelerin karaborsaya düşmesi engellendi. Öncelikle online alışveriş platformu Alibaba (Taobao), geçen hafta kayıtlı satıcıların maske fiyatlarını arttırmayacakları garantisini verdi. Bugün Çin hükümeti maske fiyatlarını arttırmaya çalışan bir üreticiye büyük miktarda para cezası kesti.
MASKE BULUNABİLİYOR MU?
Çelik, maske bulunup bulamadıkları yönündeki sorumuza ise şu yanıtı verdi:
“Sokakta gördüğüm herkes maskeli ama tüm eczanelerin camında ‘maskeler bitti’ yazısı asılı. İnsanlar ya online sipariş ediyorlar ya da çoktan evlerine depoladılar demek ki. Tabi evlerde hali hazırda maske olabilir çünkü hava kirliliği yüzünden Çin’de normal zamanlarda da maske takılması çok rastlanılan bir durum. Ben de önceden hava kirliliğine karşı aldığım maskeleri kullanıyorum.”
VİRÜSE KARŞI NE YAPIYORLAR?
Çelik, son olarak virüse karşı önlem olarak üç şey yaptıklarını söyledi. Bunlar; dışarı çok fazla çıkmamak, çıkarsak maske kullanmak, evde yemek pişirmek ve hayvansal gıdalardan kaçınmak ve ellerimizi dezenfekte etmek.
