Cuma, Mart 29, 2024

Lübnan’da seçimler yaklaşırken

Lübnan iflasını açıkladı. İmkanı olanlar ülkelerinden ayrıldı. Geride kalanlar umutsuz. Siyasi elitler ve zenginler ise hayat kalitelerinde düşme olmadan ülkenin kaynaklarından sonuna kadar faydalanmaya devam ediyor. 

Lübnan’da 17 Ekim 2019’da WhatsApp görüşmelerine getirilmek istenen verginin tetiklemesiyle halk sokaklara çıktı. Gösterilerin başlamasından iki hafta gibi kısa bir süre sonra Saad Hariri liderliğindeki hükümet devrildi. O zamandan bu yana başbakanlar değişti ve teknokratlardan oluşan kabineler kurulmaya çalışıldı. 4 Ağustos 2020’de Beyrut limanında gerçekleşen patlama da başbakanın ve hükümetin düşmesine neden oldu.

15 yıl süren iç savaşın bitiminde Suudi Arabistan’ın Taif kentinde imzalanan anlaşma gereği Lübnan anayasasında yazılı olmamasına rağmen Lübnan’da cumhurbaşkanının Maruni Hristiyan, başbakanın Sünni Müslüman, meclis başkanının ise Şii Müslüman olması gerekiyor.

1992’den beri Meclis Başkanlığı görevini sürdüren Emel Hareketi lideri Nebih Berri ilerleyen yaşına rağmen seçim sonrasında da 30 yıldır oturduğu koltuktan inmeyecek gibi görünüyor.

Lübnan anayasasında yazılı olmamasına rağmen Lübnan’da cumhurbaşkanının Maruni Hristiyan, başbakanın Sünni Müslüman, meclis başkanının ise Şii Müslüman olması gerekiyor.

Cumhurbaşkanının seçimi, Maruni Hristiyan liderler ve temsil ettikleri partiler arasındaki rekabetten dolayı o kadar kolay olmasa da mevcut cumhurbaşkanı Özgür Yurtsever Hareketi’nden Michel Aoun görevine devam edecek. 15 Mayıs’ta yapılacak parlamento seçimlerinden kısa bir süre sonra cumhurbaşkanlığı seçiminin de 2022 yılı içerisinde yapılması bekleniyor. Seçilecek olan parlamento üyeleri, altı yıllık bir dönem için bir sonraki cumhurbaşkanını seçecek. Son seçimlerden sonra Michel Aoun ismi üzerinde anlaşılması yaklaşık 2 yıl sürmüştü.

HARİRİ’NİN SEÇİMİ BOYKOTU VE SÜNNİ LİDER ARAYIŞI 

Yaklaşan parlamento seçimleri ile ilgili en çok konuşulan konulardan biri de eski başbakanlardan Saad Hariri’nin seçimlere katılmayacağını duyurması ve lideri olduğu Gelecek Partisi’nin üyelerini de seçimlere katılmamaları konusunda tavsiyede bulunması.

Başbakan Necib Mikati de seçimlere katılmayacağını ve seçimler sonrasında görev almak istemediğini duyurdu.

29 Ekim 2019’da Saad Hariri’nin başbakanlıktan istifa etmesinden bu yana Lübnan’daki Sünni lider arayışı devam ediyor. Dolayısıyla seçimler sonrasında Cumhurbaşkanı Michel Aoun’un hükümeti kurmak için kimi görevlendireceği şimdiden büyük merak konusu. Saad Hariri’ye desteğiyle bilinen ülkedeki en önemli Sünni merci kabul edilen Dar al Fatwa’nın da onayladığı bir Sünni lider bulmak seçim sonrasının en zor işi olacak.

PARLAMENTONUN MEZHEPLER ARASI DAĞILIMI 

Lübnan’da parlamento seçimleri dört yılda bir yapılmaya çalışılıyor. Parlamentodaki 128 koltuğun Taif Anlaşmasına göre dağılımı 1989 yılında şöyle belirlenmiş: 34 koltuk Maruni Hristiyan, 28 koltuk Sünnî Müslüman, 28 koltuk Şii Müslüman, 14 koltuk Ortodoks Hristiyan, 8 koltuk Dürzî, 8 koltuk Katolik Hristiyan, 5 koltuk Ermeni, 2 koltuk Alevi ve 1 koltuk Hristiyan cemaatindeki azınlıklar için ayrılmış durumda.

GENÇLERİN SEÇİME KATILIMI

Ülke yönetiminde radikal bir değişim isteyen kitleler tarafından 17 Ekim 2019’da başlayan gösterilerden sonra halkın oylarıyla seçeceği ilk parlamentoyu belirleyecek bu seçimde gençlerin oy kullanması sonucu etkileyebilir. Bu gösterilere katılan gençlerin önemli bir kısmı daha önce hiç oy kullanmamış ama bu seçimde oy kullanacaklarını söylüyorlar. Çünkü yıllardır çözüm üretemeyen, ülkeyi bu hale getiren aynı siyasileri görmekten bıkmışlar.

Lübnan’da 21 yaşından genç olanlar seçimlerde oy kullanamıyor. Nüfusunun çoğunluğu gençlerden oluşan ülkede, 18-21 yaş arası binlerce gencin oy kullanma hakkı yok.

Geçtiğimiz Ekim ayında, Sünnî Gelecek Hareketi, Dürzî İlerici Sosyalist Parti ve Şii Emel Hareketi mensubu milletvekilleri Lübnan’da oy kullanma yaşının 18’e düşürülmesini talep eden bir teklif sundu ama sonuç alınamadı.

2018 yılındaki seçimlere katılım oranı %49.7 idi. Bu seçimlerde katılımın genç nüfusta daha yüksek olması beklenirken genel bir umutsuzluk ve sisteme küskünlük sebebiyle oy kullanmayacakların sayısı da önemsenecek düzeyde.

EKONOMİK ÇÖKÜŞ

Lübnan’ın 2019 yılından bu yana yaşadığı ekonomik krizin, dışarıdan gelecek yeterli sıcak para olmadan düzelmesi imkansız. Seçim öncesi ülkeye yapılan maddi yardımlar göz boyamaktan öte gidemedi ve kayda değer bir iyileşme için ön adım dahi olmadı.

Seçimlerden, IMF ve Dünya Bankası’nın kredi vermek için dayattığı şartları ve yapısal reformları gerçekleştirecek bir hükümet çıkmazsa zaten iflasını açıklamış olan, dış borçlarını ödeyemeyen Lübnan’ı daha da zor günler bekliyor.

Seçimlerden, IMF ve Dünya Bankası’nın kredi vermek için dayattığı şartları ve yapısal reformları gerçekleştirecek bir hükümet çıkmazsa zaten iflasını açıklamış olan, dış borçlarını ödeyemeyen Lübnan’ı daha da zor günler bekliyor.

Ağustos 2019 tarihinden bu yana Lübnan lirası Amerikan doları karşısında değerinin neredeyse %95’ini kaybetti. Birleşmiş Milletler’in verilerine göre Lübnan’da yoksulluk sınırının altında yaşayanların oranı %80 civarına dayandı.

İmkanı olan Lübnanlılar ülkelerinden ayrıldı. Geride kalanlar yaşam mücadelesine umutsuzluk içinde devam etmeye çalışıyor. Siyasi elitler ve zenginler ise hayat kalitelerinde düşme olmadan ülkenin kaynaklarından sonuna kadar faydalanmaya devam ediyor.

Yoksullar ve zenginler arasındaki uçurum bugün krizin başlangıcından daha gerçek ve daha vahim. Ülkenin acil ve büyük sorunlarına Lübnan siyasetinin bir çözüm getirmesi ise elzem. Özellikle ülkenin nükseden, acı iç savaş tecrübelerini düşündüğümüzde. Ne yazık ki bu konuda umutları yeşertecek emareler çok değil.

Henüz krizin başlangıcında bile gösteriler sırasında “Zenginleri yemek için veganlığı bırakacağız” diye slogan atan kitleler, “ziyafete” her dem aynı söylem ve çözümsüzlükleri üretebilen “eskimiş” siyasetçilerin politik kariyerleri ile başlarlarsa umuda ilk adım atılacak.

PolitikYol'da yayınlanan yazılar her gün öğlen mailinizde!

spot_img
PolitiYol Telegram'da

GÜNÜN YAZILARI

SÖYLEŞİLER

SOSYAL MEDYA

13,609BeğenenlerBeğen
10,160TakipçilerTakip Et
60,616TakipçilerTakip Et
9,354AboneAbone Ol

GÜNDEM

ÇEVİRİLER

Bir Cevap Yazın

YAZARIN DİĞER YAZILARI