Kan sulandırıcı ilaçların etkin çalışması için, aldığınız K vitamini miktarının tutarlılık göstermesi gerekmektedir. Aldığınız K vitamini düzeyinin birden artması ilacın etkisini azaltacağı gibi, K vitaminin alımının birden azalması ise etkisini fazlasıyla artıracaktır.  

Beslenme hayatımızın temeli ve devamlılığı için kuşkusuz en önemli etken. Ancak bazı besinler (sağlıklı da olsa) kullandığınız ilaçlardan dolayı sizin için son derece zararlı hale gelebilir. Bunlara en önemli örneklerden birisi ise “kan sulandırıcı ilaç” kullanan hastaların beslenme durumunun, aldıkları bu ilacın etkisini oldukça önemli oranda etkiliyor olması. Dolayısıyla tükettiğiniz besinler aldığınız tıbbi tedaviyi etkileyebilir. Bu yüzden kullandığınız ilaçla tükettiğiniz besin arasındaki etkileşimleri bilmeniz önemlidir. Bu nedenle kan sulandırıcı kullanan bireylerin bu ilacı kullanırken beslenmelerinde dikkat etmeleri gereken önemli noktalar vardır.

Kan sulandırıcılar (warfarin grubu-coumadin vb) size; kanınızda pıhtı oluşumunu önlemek amacıyla verilmektedir. Bu ilaçlar, kanın pıhtılaşmasını azaltarak, kanın incelmesine yardımcı olur ve sağlık problemlerine yakalanma riskinizi ortadan kaldırır. Warfarin grubu ilaçlar bu etkisini K vitamininin phtılaşmaya etkisini baskılayarak gösterdiğinden aşırı miktarda K vitamini içeren gıdaların alınması da ilacın etkisini azaltır. Bu nedenle yüksek dozda K vitamini içeren besinlerin günlük miktarını azaltmak faydalı olacaktır.

International Normalized Ratio (INR) ve Prothrombin Zamanı (PT) kanın pıhtılaşma zamanını gösteren kan değerleridir. Kanda pıhtılaşma riski fazla olan bireylere kan sulandırıcı ilaçlar başlanarak kanın pıhtılaşma zamanı uzatılır. Ve böylece INR ve PT değerlerinizin olması gereken aralığa gelmesi sağlanır.

ü

Kanın Pıhtılaşma zamanını uygun düzeyde tutmak için;
  • İlacınızı her gün aynı zamanda ve doktorunuzun önerdiği dozda alınız.
  • Kan INR ve PT değerlerinizi düzenli olarak kontrol ettiriniz. Doktorunuzun sizden istediği kan tahlillerinizi yaptırmayı kesinlikle ihmal etmeyiniz.
  • Günlük K vitamini alımınızı dengede tutunuz.
  • İlacı kullandığınız sürece bir “beslenme ve diyet uzmanından” beslenmenizle ilgili destek alınız.

ü

Kan Sulandırıcı İlaç Kullanırken Diyetimde Nelere Dikkat Etmeliyim?

Bazı besinler kullandığınız ilacın etki mekanizmasını değiştirebilir. Tıpkı K vitamininde olduğu gibi. Çünkü K vitamini kanın pıhtılaşmasında rol almaktadır ve kan sulandırıcılar ile ters ilişki içindedir. Dolayısıyla, kan sulandırıcı ilaçların etkin çalışması için, aldığınız K vitamini miktarının tutarlılık göstermesi gerekmektedir. Aldığınız K vitamini düzeyinin birden artması ilacın etkisini azaltacağı gibi, K vitaminin alımının birden azalması ise etkisini fazlasıyla artıracaktır. K vitaminini yüksek miktarda içeren yiyecekleri tüketmeniz yasak değildir ancak yapmanız gereken bu besinleri günlük bir porsiyondan fazla tüketmemeniz veya bu yiyeceklerin tüketim miktarını hep aynı düzeyde tutmanızdır. Keza yapılan bazı çalışmalar günde 100 µg a kadar K vitamini alımının kan sulandırıcı ilaçla alınan tedaviyi önemli ölçüde etkilemediğini göstermektedir. Bu nedenle yüksek doz K vitamini içeren besinlerin günde 1 porsiyondan fazla tüketilmemesi yeterli olacaktır.

ü

Yüksek dozda K vitamini içeren gıdalar: Lahana, ıspanak, pazı, maydanoz, semizotu, kıvırcık, marul, leblebi, karaciğer, yeşil çay, brokoli, Brüksel lahanası, şalgam, balık yağı. Orta dozda K vitamini içeren gıdalar: Kuşkonmaz, karnabahar, peynir, bezelye, kahve, avakado, Düşük dozda K vitamini içeren gıdalar: Kırmızı et, tavuk, yumurta, süt, ekmek, tereyağı, havuç, kereviz, mısır, yeşil fasulye, soğan, pirinç, domates, patates, biber, yerfıstığı, bal kabağı, elma, portakal, çilek.

ü

Yoğurt ise içinde bulunan bakteriler ile bağırsaktan K vitamini yapımını arttır. Warfarin kullanan kişilerin günde 1- 2 su bardağından fazla yogurt tüketmemesinde fayda vardır..

ü

Önemli İpuçları

ü

  • K vitamini içeren gıdaları ne kadar ne sıklıkta tükettiğinize dikkat ediniz.
  • Yemek alışkanlıklarınızda büyük değişiklikler yağmayınız. Önemli değişiklikleri, doktorunuza ve beslenme uzmanınıza iletiniz.
  • Birçok beslenme destek ürünleri (vitamin, mineral hapları, bitkisel çay ve otlar v.b.) kanın pıhtılaşma zamanını değiştirebilir. Kan sulandırıcı kullanan bireyler için en güvenli yol doktorunuz veya beslenme uzmanınız önermedikçe bu tarz ürünleri kullanmamanızdır.
  • Kabuğu soyularak yenebilen meyve ve sebzeleri (Örneğin; elma, salatalık v.b.) kabuksuz olarak tüketmeye özen gösterin.
  • Özellikle tablet olarak E vitamini takviyesi kullanımına dikkat etmek gerekmektedir. E vitamini kanı sulandıran bir vitamindir. Aşırı miktarda E vitamini alımı kan sulandırıcı kullanan bireylerde aşırı kanamaya sebep olabilir. Eğer E vitamini kullanmanız gerekiyorsa uygun doz alımı için mutlaka doktorunuz veya beslenme uzmanınıza danışın.
  • Bazı antibiyotikler K vitamini düzeyini azaltabilirler ya da kan sulandırıcı ilacın aktivitesini etkileyebilirler. Bu yüzden antibiyotik kullanmaya başlamadan önce ilacınızın dozu veya K vitamini alımının düzenlenmesinin gerekip gerekmediği ile ilgili doktorunuzdan bilgi alınız.
  • Alkol, kan sulandırıcı ilaçların etkisini artırabileceğinden dolayı, aldığınız alkol miktarı günlük olarak bir kadehi geçmemesine ya da ilacı aldığınız sürece alkol tüketmemeye özen gösteriniz.

ü

Sonuç olarak, yeterli ve dengeli beslenmeye devam ederken düzenli olarak kullandığımız ilaçlar ile besinlerin etkileşimlerinin farkında olmamız ve günlük beslenmemizi buna göre düzenlememiz son derece önemlidir. Kullandığınız ilaçlar ile beslenmenizin dengesini kurmak için beslenme uzmanınız ya da doktorunuzla görüşebilirsiniz.

---

Referanslar
  1. Türk Hematoloji Derneği, www.thd.org.tr
  2. Minighin E, et al. Warfarin drug interaction with vitamin K and other foodstuffs.Rev Chil Nutr 2020; 47(3): 470-477.
Editör: Banu Salman