Hukuksal düzen anlamında bir eşitsizlik bulunmamasına rağmen öncelikle toplumun kadına bakış açısı değişmeli, kadınların da erkekler kadar toplum içinde sorumluluk alabileceği ve siyasetin erkek işi olmadığı düşüncesinin yaygın anlayış hâline gelmesi gerekmektedir.
Dün 25 Kasım’dı. Yani “Kadına yönelik şiddetle uluslararası mücadele günü”. Tüm dünyada olduğu gibi büyük şehirler başta olmak üzere yurdumuzun dört bir yanında kadınlar sokaktaydılar. Kadınlar hep birlikte sokaktaydılar, çünkü seslerini duyurmak istiyorlardı.
Ve eş zamanlı ülkenin dört bir yanında ŞİDDET vardı. Dünü, bir 25 Kasım gününü daha şiddeti hücrelerimizi sızlatacak güçte hissederek bitirdik. Bugün güne gözaltına alınan, gözaltında ve öncesinde şiddete maruz kalan, darp edilen kadınların öyküsüyle başladık. Darp edilen, şiddete uğrayan kadınlar… darp eden, şiddet uygulayan erkekler… bizim kadınlarımız, bizim erkeklerimiz.
Kadına şiddet denilen olgunun, devlet şiddetiyle iç içe geçtiğine bir kez daha şahit olduk.
Bu ülkenin itirazı olan kadınları olarak bir kez daha söz veriyoruz.
Bu düzeni birlikte değiştireceğiz.
************
Türkiye genel seçime gidiyor. Bir yıldan az zaman kaldı.
Sözümüz AKP iktidarını değiştireceğiz diyen muhalefet partilerine.
Sözümüz hazırladıkları anayasa taslak metnini 28 Kasım’da kamuoyuyla paylaşacak olan 6’lı masanın ortaklarına.
Soruyoruz;
Bu metni hazırlarken siyasetin içinde ya da dışında olan kadınlardan görüş aldınız mı?
Daha da önemlisi bu metnin hazırlandığı masada kadın var mıydı?
Ve tabii çok merak ediyoruz. 28 Kasım’da bizlerle paylaşılacak anayasa metninde kadınlara dair sözünüz var mı?
******
Ülke genelinde karar alma mekanizmalarında kadın temsiliyet notumuz dünya ortalamalarının çok gerisinde.
Bakınız 21. Yüzyılın ilk çeyreğinde hala TBMM’de kadın milletvekili oranı %17.3.
TBMM’de grubu bulunan partiler arasında yönetimde tam cinsiyet eşitliğini sağlayabilen parti yok.
Tam da şimdi, genel seçim arifesinde, siyasette daha fazla kadın temsiliyeti için çözüm zamanı.
Sorunun nedenlerini bir kez daha hatırlarsak, çözümü de birlikte oluşturabiliriz.
Kadınların siyasette daha az temsilinde etkili yapısal ve kültürel sorunlar önemli faktörleri oluşturuyor.
Kadının ekonomik bağımsızlığının olup olmaması olduğu gibi, medeni durumu, evli ya da bekar olması, hatta çocuklu ya da çocuksuz olması siyasi katılımını etkileyen yapısal unsurlar olarak yer almakta.
Kadınların siyasete katılımını etkileyen bir başka önemli faktör kültürel engeller. Burada içinde yaşanılan toplumun genel kabulleri -kadınlar yönetemez, bu iş erkek işi vb.- var ki, değiştirilmesi hiç de kolay değil.
Esasında tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de siyasi yaşamın kurgusu erkekler tarafından belirlenmekte. Oyunun kuralları, iyi-kötü tanımlamaları, yaşam değerleri ve alışkanlıkları erkekler tarafından yani eril siyaset tarafından belirleniyor. Esasında kültürel engellerin kendisi de bizzat eril siyaset unsurları tarafından oluşturuluyor ve muhafaza ediliyor.
Aynı eril siyaset erki kadınları geleneksel cinsiyet rollerine sıkıştırarak siyaset yapmalarını bilerek ve isteyerek engelliyor. Bütün siyasi partiler -kendini en yenilikçi ve en çağdaş tanımlayanlar dahil olmak üzere -geleneksel cinsiyet rollerine sıkışmış durumdalar. Bir anlamda mevcut duruma “erkekler kulübü” tanımlaması yapmak da yanlış olmaz.
Genel seçime gidiyoruz demiştik. Türkiye büyük bir değişim arzusunda. Yenilikçi politikalar herkesin dilinde. Tam da şimdi değişim ve çözüm zamanı. Siyasette toplumsal cinsiyet eşitliğinin sağlanması. Kadınları sadece siyasi nesne olarak değil, siyasi özneler olarak kabul etmenin zamanı.
Cumhuriyetimiz 100.yaşını bitirirken, TBMM’de kadın temsiliyetinin hala yüzde 17.3 olması öncelikle neyin değişmesi gerektiğini açıkça söylüyor.
Çözüm yolları belli.
Kültürel engellerin değişmesi şüphesiz kolay değil. Çok zaman alıcı. Bizimse bekleyecek zamanımız yok.
Hukuksal düzen anlamında bir eşitsizlik bulunmamasına rağmen öncelikle toplumun kadına bakış açısı değişmeli, kadınların da erkekler kadar toplum içinde sorumluluk alabileceği ve siyasetin erkek işi olmadığı düşüncesinin yaygın anlayış hâline gelmesi gerekmektedir. Bunu sağlayacak olan egemen siyasal kültürün direksiyon başında olanlar.
Kadına karşı bakış açısının değişmesinin toplumun genel eğitim ve bilgi seviyesiyle de doğrudan bağlantılı olduğunu biliyoruz. Öncelikli olarak bu gelişmeleri sağlayacak yasal düzenlemelerin yapılması, buna paralel olarak da seçim sistemlerinde ve siyasi parti kanununda kadınlar lehine düzenlemelerin yapılması değişecek olan siyasal iktidarın öncelikli sorumlulukları ve sözleri arasında olmak zorunda.
Cumhuriyetimiz 100.yaşını bitirirken, TBMM’de kadın temsiliyetinin hala yüzde 17.3 olması öncelikle neyin değişmesi gerektiğini açıkça söylüyor.
TBMM’de hem nicelik hem de niteliksel kadın çoğunluğunu artırmak partilerin kendi zihniyetlerini değiştirmeleri ile yani eril zihni kodların, eşitlikçi zihni kodlarla yer değiştirmesi ile mümkün.
Aday belirleme süreçlerinde kapı bekçileri olarak tanımlanan eril siyasi güç odaklarının, eşitlikçi, nitelik ve nicelik konusunda kararlı yapılarla yer değiştirmesi ile mümkün.
İktidar yarışında olan siyasi partiler için zorunlu cinsiyet kotası, kadınların seçilebilir yerlerden aday gösterilmesi, kadınlardan adaylık ücretinin alınmaması basit ama hızla hayata geçirilebilir çözümler arasında yer almak zorunda.
Demokratikleşme ve eşit temsil konusunda en önemli adımın cinsiyet kotasının hayata geçirilmesi olduğu mutlak. Cinsiyet kotasında hedefin en az yüzde 30 ya da 40 oranında olması ve sadece adaylık süreçlerini değil, siyasal partilerin tüm yönetim kademelerinde de uygulanması gerekmektedir.
Yukarıda saydığımız çözüm önerileri yeni değil, bilindik. Bilinmeyeni değil, yapılmayanı yapılması gerekeni yazdık, paylaştık.
Son sözümüz kendimize, tüm kadın dostlara olsun!
Çözümü başkalarından beklemekten vaz geçip bilinçli, ısrarcı ve savaşçı kadınlara ihtiyacımız var.
Ben de varım, biz de varız diyen kadınlarla başaracağız.
