Dörtlü Suriye Zirvesi, Türkiye’nin ev sahipliğinde Rusya, Almanya ve Fransa’nın katılımıyla bugün İstanbul’da düzenlendi. Dünyanın gözünün İstanbul’a çevrildiği zirve için 3 ülke liderleri İstanbul’a geldi.
Çengelköy’deki Vahdettin Köşkü’ne ilk olarak Almanya Başbakanı Angela Merkel gelirken, onu sırasıyla Rusya lideri Putin ve Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron izledi.
Zirvede başlıca İdlib konusunun ele alınması bekleniyor. İdlib dışında gündeme gelmesi beklenen ikinci başlık ise Suriye’de siyasi çözüm. Dörtlü zirvenin toplanmasından birkaç gün önce 23 Ekim’de Moskova’da bir araya gelen Türkiye, Rusya ve İran, BM Suriye Özel Temsilciliği ile koordineli bir şekilde Suriye’de anayasa komitesinin kurulmasına yönelik çalışmalara hız verilmesi konusunda anlaşmaya varmıştı.
Toplantının açılış konuşmasını yapan Erdoğan, tüm dünyanın gözünün bu toplantıda olduğunu söyledi. Erdoğan, “Samimi ve yapıcı bir anlayışla hareket ederek, bu beklentileri boşa çıkarmayacağımıza inanıyorum. Suriye, Sayın Putin ile istişarelerimizde en öncelikli konular arasında yer alıyor. Sayın Macron ve Sayın Merkel ile de yakın temasta olmaya ve kendilerini süreç hakkında bilgilendirmeye daima özen gösterdik” dedi. Erdoğan’ın bu kısa açıklamasının ardından ajanslar canlı yayını kesti. Canlı yayının neden kesildiğine dair henüz bir açıklama yapılmadı.
DÖRTLÜ ZİRVE SONA ERDİ
Türkiye’nin ev sahipliğinde Erdoğan, Putin, Macron ve Merkel’in katıldığı Suriye konulu dörtlü zirve sona erdi.
İstanbul’da gerçekleştirilen Suriye konulu dörtlü zirvenin ardından Erdoğan, Putin, Merkel ve Macron ortak basın toplantısı düzenliyor.
Liderlerden açıklamalar şu şekilde:
CUMHURBAŞKANI ERDOĞAN: FİKİR BİRLİĞİNE VARDIK
Erdoğan konuşmasında, “Davetimize icabet eden sayın Putin, Macron ve Merkel’e şükranlarımı sunuyorum. Aldığımız kararların Suriyeli kardeşlerimize hayırlı olmasını diliyorum. Akan kanın bir an önce durdurulması talebimiz var. Bir siyasi çözüm ile ülkede istikrarın sağlanması için neler yapılabilir bunun üzerinde durduk. Küresel bir sorun olmamasının nedeni uluslararası toplum önem vermemiştir. Artık bu kayıtsızlığa bir son verilmesi gerekiyor. İnsiyatif alınmadığı taktirde durum kötüye gidecektir. Verimli ve samimi istişareler yaptık. İdlib konusundaki ilerlemeyi teyit ettik” dedi. Erdoğan açıklamasını şöyle sürdürdü:
Anayasa komisyonunun yıl sonu itibari ile tamamlanması gerektiği çağrısında bulundu. İşbirliğinin artırılması konusunda mutabık kaldık. Bugüne kadar DEAŞ, PYD tarafından gerçekleştirilen saldırılarda şehitler verdik. Fırat Kalkanı ve Zeytin Dalı harekatını gerçekleştirdik. Bugün ülkemizin güvenli hale getirdiği Suriye şehirlerinde huzur vardır. Geri dönüşlerde sayının artacağını düşünüyoruz. Suriye halkına insani yardımın sürdürülmesi konusunda mutabık kaldık. Geri dönüş sürecinin gönüllük esasına göre BM ile eşgüdümlü yürütülmesi için fikir birdiğine vardık.
Suriyeli mültecilerin geri dönüş meselesini de ele aldık. Bunun beş güdüm halinde yapılması gerektiğinde karar kıldık. Suriyeli mülteciler için harcadığımız 33 milyar dolar Türkiye’nin fedakarlığını açıkça göstermektedir. Herkesin Suriye trajedisini sonlandırmak için mücadele etmesi gerekiyor. Gerek sahadaki durumun iyileştirilmesi gerek siyasi çözümün sağlanması için kararlı mesaj verildi.”
PUTİN: SURİYE’NİN TOPRAK BÜTÜNLÜĞÜNE SAYGI DUYULMALI
“Türkiye yönetimine teşekkür etmek istiyorum. Suriye meselesini ele aldık. Tavırlarımızı yaklaştırma konusunda bir çalışma yapıldı. Suriye’de durumun normalleştirilmesi için 4 ülke çalışmaya devam edecek. Türkiye yönetimine teşekkür etmek istiyorum. Suriye meselesini ele aldık. Tavırlarımızı yaklaştırma konusunda bir çalışma yapıldı. Barış ve istikrar sadece diplomatik yollarla mümkün.
Suriye’nin toprak bütünlüğüne saygı duyulmalı. Suriye’dekiler kendi kaderlerini kendileri tayin etmeli. Suriye’de çözüm ile ilgili ortak bildiri kabul edildi. Türkiye’nin silahsızlandırılmış bölgeden militanların çıkarılması için çaba sarf edeceğini düşünüyoruz. Radikal unsurlar İdlib bölgesinde silahlı saldırılarda bulunacaksa, Rusya Suriye yönetimine kararlı bir şekilde yardımcı olacaktır.
“İRAN OLMADAN BU KONU ÇÖZÜLMEZ”
Suriye anayasa komitesinin çalışmasının başlatılması gerekiyor, bu alandaki reform oluştu. Mültecilerle ilgili uluslararası konferans öneriyoruz. Erdoğan’la birlikte Almanya ve Fransa liderlerini İdlib anlaşmalarının yerine getirildiği konusunda bilgilendirdik. Yaklaşmakta olan milli bayramınızı da kutlamak istiyorum. Türkiye’nin 95. kuruluş yıldönümü nedeniyle Türkiye halkının ve Erdoğan’ı kutluyorum.
Çalışmaların ilerlemesi için anayasa süreci meşru hükümete saygılı bir şekilde ilerletilmeli. Burada Suriye rejimi deniliyor ancak Birleşmiş Milletler kararlarında Suriye Arap Cumhuriyeti adı geçiyor. İran olmadan bu konu çözülemez.”
MACRON: ÖNCELİĞİMİZ TERÖR İLE MÜCADELEYDİ
“Türkiye’ye bizi ağırladığı için teşekkür ediyoruz. Amerikan halkına taziye dileklerimi iletmek isterim. Buradaki zirve Suriye meselesi ile ilgili olarak birçok formatın birbirine yaklaştırılması oldu. Bir yıla aşkın bir süre önce birbirine yaklaşması gerektiğini söylemiştim. Bugünkü bir zirve de bir adım oldu. Bugünklü önceliğimiz terör ile mücadeleydi. İdlib ile ilgili olarak çok açık bir şekilde demiştik, askeri harekat insani yardım engellenmemeli. İdlib’de kalıcı bir ateşkesin olmasına önem veriyoruz. Türkiye ve Rusya’ya katılıyoruz. Konuyla ilgili kimyasal silahların kullanılmasını kabul etmiyoruz. Siyasi süreç konusuna da değindik. Suriye’de iki savaş sürüyor. Bu durum sürdürülebilir değil. Tüm Suriyelilerin ülkelerine dönmesini sağlayacak bir siyasi çözümün olması gerekiyor. Soçi toplantısından 10 ay sonra anayasa komitesi henüz bir toplantı yapılmadı. Bu konu ile ilgili irademiz tamdır. Suriye halkı kendi geleceği hakkında söz sahibi olmalı.
Bu konuda elle tutulur bir jest görülmemiştir. Sene sonuna kadar bu toplantı yapılması hayati bir önem taşıyor. Rusya ve Türkiye ile çalışmaya devam etmemiz gerekiyor. Konu ile ilgili tüm paydaşların insani yardım konvoylarının ulaştırılması için yardımcı olması gerekiyor. Uzun yıllardır bu ülkeler sorumluluklarını yerine getirerek sığınmacıları barındıyorlar. Bu kişiler rejimin gasplarından kaçan kişiler. İdlib ile ilgili yaptıklarımızı ülke için yapmazsak yeni göç dalgası olacak. Gönüllü bir şekilde sığınmacıların geri dönüşünü sağlamalıyız. Bir takım alt yapıların oluşturulması gerekiyor. Bu zirve yararlı bir aşama oldu. Bizlerin de sorumluluğunu beraberinde getiriyor. Bugün görüştüğümüz konular teyakkuzda olmamızı gerektiyor” dedi.
MERKEL: BM İLE SIKI BİR İŞBİRLİĞİ GEREKİYOR
Son derece üretken bir zirve toplantısı olduğunu düşünüyorum. Ortak bir iradeye sahip olduğumuzu göstermektedir. Burada sadece askeri açıdan değil siyasi açıdan da bir çözüm bulmak gerekliydi. İdlib’de başarılı olunmuştur. Kesinlikle kimyasal silah kullanılmaması gerekiyor. Sonuç itibari ile anayasa komitesi toplantısının ardından oy kullanması gerekmektedir Suriyelilerin. Anayasa komitesinin sene sonuna kadar toplanması için elimizden geleni yapmak istiyoruz. BM ile sıkı bir işbirliği yapılması gerekiyor. Belli insani alt yapının oluşturulması gerekiyor. Suriye’nin artık halkı için tamamen güvenli olması gerekmektedir. Bu açıdan siyasi sürecin bu zamanda bulunması çok çok önemli. İnsani bir felaket olmadan barışçıl bir çözüm olması gerekmektedir.
Ayrıntılar geliyor…
