Geçen sene 2 liradan aldığım salçalık domatesin kilosu TÜİK’e göre bu yıl 3,5 lira olmalı; halbuki 6 lira. 1,5 liraya aldığım ekmek 2,5 lira olmalı; halbuki 4 lira. 14 liraya aldığım damacana su 25 lira olmalı; halbuki 35 lira.
Türkiye Ağustos TÜFE’si, TÜİK verilerine göre aylık %1.46, yıllıkta %80.21; ENAG verilerine göre aylıkta %5,86 ve yıllıkta %181,37 olarak açıklandı. Biz TÜİK üzerinden devam edelim.
Türkiye’de Ağustos ayında enflasyon düşüşü genelde yaşanır. 2021 Temmuz aylık TÜFE %1.80 idi. Ağustos 2021 %38 düşerek %1.12 oldu.
Aynı şey bu sene de oldu. Temmuz 2021 aylık TÜFE %2.37 idi. Ağustos 2022 ayında yine %38 düşerek %1.46 oldu.
Eylül ayında yaz rehavetinin bitmesi, okulların filan açılmasıyla enflasyon Ağustos’tan yüksek gelecektir. Eylül ayında enflasyon yine düşmez. 2021 Eylül ayı TÜFE %1.25’ti. 2022 Eylül TÜFE’sinin %1.25 altında olması TÜİK için bile imkansız. Yine %1.50 civarı gelir tahmin ederim.
İlk düşüş ekim TÜFE’sinde olacaktır. 2021 Ekim TÜFE %2.39’du. Eylül ayında dövizde sert yukarı bir hareket olmazsa ki, ben olacağını tahmin etmiyorum. Ekim 2022 TÜFE %2’nin altında olacağından enflasyon göreceli düşecektir. İktidar davul zurna ile duyuracak ama normal hareket bu.
Enflasyon da esas düşüş kasım 2022, özellikle aralık 2022’de yaşanacaktır. Dolar kurunu 18- 20 lira bandında tutabilirlerse, Aralık 2021 TÜFE’si olan %13.58 yerine Aralık 2022 TÜFE’si olarak tahminim %2 girecektir. Ekim ve kasım aylarında son üç yıllık ortalamayı dikkate aldım. Üç yıllık ekim ortalaması %2.17, kasım ayı ortalaması %2,06 oldu. Aralık 2021’de çok sert bir artış olduğundan ortalamayı %2 olarak dikkate aldım. Kısaca eylül %1.50, ekim %2,17, kasım %2.06 ve aralık %2.00 olarak dikkate alırsak 2022 yılsonu enflasyonu %60 civarı gelebilir. “İktidar biz demiştik, enflasyon canacarının başını ezdik” diye davul zurna çalacaktır. Bu işin iktidarla ilgisi yok, normal göreceli düşüş olacak.
Bu düşük enflasyonun vatandaşa etkisi ne mi olacak!? Eylül – Aralık arası enflasyonu tahmin ettiğim gibi gelirse vatandaşa etkisi %8 olacaktır. Ağustos ayında 100 liraya aldığı ürünü 108 liraya alacak. Enflasyon düştü diye alacağı mal ve hizmet fiyatı azalmayacak, artmaya devam edecek.
TÜİK verileri doğruyu yansıtıyor mu derseniz, benim verilerime göre yansıtmıyor. Maaşıma baktım. Geçen sene temmuz ayına göre yüzde 78 artmış. TÜİK’in Temmuz yıllık enflasyonu %78,6, ENAG’ın ise %179. TÜİK’e göre %1 ama ENAG’a göre %55 fakirleşmişim. Sözde TÜİK’e göre satın alma gücümü korumuşum. Vallahi hiç öyle değil. Geçen sene 2 liradan aldığım salçalık domatesin kilosu TÜİK’e göre bu yıl 3,5 lira olmalı; halbuki 6 lira. 1,5 liraya aldığım ekmek 2,5 lira olmalı; halbuki 4 lira. 14 liraya aldığım damacana su 25 lira olmalı; halbuki 35 lira.
Enflasyonun gevşememe olasılığı var mı? Dünya büyük olasılık durgunluğa giriyor. Emtiaya talep olmayacaktır. Zaten 2021 üçüncü çeyrek ve 2022 ilk çeyrekte emtia fiyatlarında meydana gelen sert artışın devamı olanaksızdı. Dünya 2020 yılında ve 2021 yılının ilk çeyreğinde neredeyse talep etmedi ve üretmedi. 2021 ile başlayan talep bir buçuk yıllık talepsizliğin birikmesi sonucuydu. Bugün hem Rusya gerginliği hem ABD’nin sert faiz artışı, 2022 yılını dünyanın isteksiz bitireceğimizi gösteriyor.
Bu durumu etkileyecek tek şey doların kasım ayında 20 üstüne tırmanması. 22 filan olursa enflasyon düşmez. Olabilir mi?! Kolay değil. 2021 Kasım – Aralık bir daha yaşanır mı!? 2022 içinde yaşanmaz sanırım. Dolar iki ayda %100 artmaz. Neden mi? Dolara yatırım yapacak vatandaş yok, ülkede TL portföyünü boşaltıp gidecek yabancı yok. Ülkenin dış ticaret açığı için, dövize endeksli borçlanma senetleri için, dış borcu için, üretim yapabilmek adına emtia almak için dövize eroinman gibi bağımlılığı var ama şimdilik döviz bulabiliyoruz. Avuç ile olmasa da parmak ucumuzla koklayabiliyoruz. Parmak ucunda göremediğimiz zaman panik dövizi nereye götürür söylemeyeyim.
