ABD’nin durması hoş değil. Dünya üretiminin yanlış hatırlamıyorsam %30 unu tek başına tüketiyor. Hem enflasyon hem durgunluk. İşleri zor. Aslında dolayısıyla tüm dünyanın zor.
Fed: beklentilere uygun olarak 75 baz puan faiz artışı gerçekleştirdi. Böylece faizi %2,5 oldu. Tutanaklardan anlaşılan yıl sonuna kadar 125 baz puan daha artıracak. Sene başı en kötümser tahmin, faizlerin %3,5 – %4 arasına geleceğiydi. Tutanaklara göre yılı %3.75 seviyesinde bitireceğiz. En kötü senaryo satıldı veya alındı. 2022 yılında şimdiye gördüğümüz finansal zirveler veya dipler büyük olasılık yılın en yükseği ve dibi olarak kalacak. Euro/USD 0.99 mesela. Belki birtaz daha altı. Hadi 0.85. DXY de 110 puan civarı. ABD 10 yıllık tahvilde %3.50 civarı. Bundan sonra FED in %4 faizi geçeceğine dair bir beklenti oluşmazsa yeni pozisyon değişiklikleri olmaz diye tahmin ediyorum.
%4 üstü faiz, hızla durgunluk ile ABD’yi çarpabilir. İki çeyrek ekonomik daralma yaşandı. İlk çeyrekteki daralma bekleniyordu. Ama, ikinci çeyrekte büyüme beklenirken daralma gerçekleşti. ABD’nin durması hoş değil. Dünya üretiminin yanlış hatırlamıyorsam %30 unu tek başına tüketiyor. Hem enflasyon hem durgunluk. İşleri zor. Aslında dolayısıyla tüm dünyanın zor.
ABD’nin enflasyon ile savaşı bence “parasal daralma” ile devam edecek ki, faizden daha etkili olacağını düşünüyorum. Tutanaklardan FED’in Eylül gibi parasal daralmayı hızlandıracağı anlaşılıyor. Bu durum altın, kripto para gibi enstürmanları olumsuz etkilemeye devam eder. Hem yüksek faiz hem daralan para piyasası bu tip ürünler için hoş değil. Geçmişe dikkat ederseniz 2020 yılında özellikle dünya durmuşken düşük faiz ve major merkez bankaları tarafında saçılıp savrulan para, bu ürünleri “Boğa Piyasasına” sokmuştu.
Diğer yandan durgunluk beklentisi hisse senedi piyasalarını ve petrol fiyatlarını olumsuz etkilyecektir. Brent petrol 89 doları aşağı kırmayı deneyebilir. Kalıcı olmasa da deneyebilir.
Major merkez Bankalarına son zamanlarda aşırı saldırı var. “Gündemi çok kötü yönettiler” diye. Haklı olabilirler. Ama benim gördüğüm çok fazla şansları yoktu. 2008 yılına kadar parasal genişleme filan yoktu. Hatta faizler oldukça yüksekti. Mortgage krizi ile dünya öyle bir paniğe kapıldı ki, neredeyse finansal sistem ardından reel sistem çökme belirtileri gösterdi. Piyasalar sakinleşsin diye Major merkez bankaları deli gibi dünyaya para saçtı. Bu tabii ki azgın zenginleri sakinleştirdi. Onlardan sağa sola saçılan fazlalıkları diğer dünya vatandaşları kapabildi. Gerçek bir para ihtiyacı olsa tahvillere, altına, gümüşe deli gibi alış gelir miydi!?
2018 yılında Major Merkez Bankaları vehameti gördü ve tedbir almaya başladı. 2019 yılı ile birlikte hem faiz artışı hem parasal daralmaya gidiyordu ki bu sefer pandemi patladı. Allahım dünya “öleceğiz” paniğine kapıldı bir anda. Piyasalar dev dalgalara kapıldı. Reel sektör durdu, tedarik zinciri kırıldı. Merkez bankaları yeniden para basmaya başladı. Ve yine “öleceğiz” diyen insanlar tahvile, altına, kripto paralara saldırdı. Azgın zenginlerin her yanları para ile dolunca arta kalanlar diğer insanlara gitti, ortalık sakinleşti. 2008 ve 2020 krizleri Merkez bankalarının dengesini bozdu ve hareket alanlarını çok daraltıp çaresiz bıraktı bence. Peki, Merkez Bankaları bunları yapmayıp para basmasaydı dünyaya ne olurdu?! Büyük olasılık 1929 krizi gibi bir kriz çıkar ardından İkinci Dünya Savaş’ı gibi bir dünya savaşı çıkardı. Abartılı mı buldunuz?! Yaşanmadan bilemeyiz !? Milyonlarca olasılıktan biri.
Türkiye: Ne yazık ki biz dünyadan izole kendi dünyamızda kendi masallarımızla oyalanmaya devam ediyoruz. TCMB başkanı hafta içi konuştu. Konuşmasa daha iyiydi. “ En az değer kayveden para TL” dedi. “İşinsanlarının yurtdışında 500 milyar doları var” dedi. “Sanayiciler kredi çekip döviz aldı” dedi. “Kredi oranları çok yüksek, kredi alamıyoruz” diyen sanayiciye, “Almazsan alma” dedi. Merkez Bankası başkanı değil, konu komşunun mal varlığını gözetleyen Ayşe teyze sanki. Bu arada esas görevi olan enflasyon yılsonu tahminini %43 den %60,4 çekti. Yanılgıya bak, %40. 2023 yılsonu tahminine %19. Üç, beş ayda %40 yanılan bir kurumun bir buçuk yıl sonraki öngörüsüne gel de güven.
Bizim hemen üstümüzde Arjantin var. Fark şu, Arjantin “batık” olduğunun bilincinde. Türkiye ise “Dünyada ilk 10 ekonomi içerisine gireceğiz. Dünya yanıyor, biz çok şükür iyi durumdayız” rüyasında.
Yılbaşından bu yana dolar karşısında en çok değer kaybeden para TL. Bizim hemen üstümüzde Arjantin var. Fark şu, Arjantin “batık” olduğunun bilincinde. Türkiye ise “Dünyada ilk 10 ekonomi içerisine gireceğiz. Dünya yanıyor, biz çok şükür iyi durumdayız” rüyasında. Sorunu tespit etmediğinden hatta iktidara göre sorun olmadığından çözüm de bulunamıyor doğal olarak.
TL, en çok değer kaybeden para birimi. Buna rağmen Haziran 2022 ayında İhracat %18, ithalat ise %40 artmış. 2022 yılı altı aylık dış ticaret açığı 51,5 milyar dolar. TCMB brüt rezervi 98 milyar dolar. Net rezervi 7 milyar dolar. Swap hariç net rezerv 55,5 milyar dolar ekside. Dış borç rakamlarını zaten biliyorsunuz. Rusya Akkuyu santrali için 15 milyar dolar gönderecekmiş. Ne güzel? Santrali zaten Ruslar yapıyordu. Artık borçla yaptıracağız. Geleceğimize bir ipotek daha. Son on yılda Dünya Gıda Fiyatları Endeksi %51 artarken Türkiye de %500 artmış. Döviz ve enflasyonun düşmesini bekleyenler sanırım daha çok bekleyecek.
ALTIN/ONS: Geçen hafta; “1740 dolar direnç; ardında 1765 dolar var. Kırıp üstünde kalabilirse sallan yuvarlan 1785 puana kadar gidebilir. Bu seviyeler benim için süpriz olmaz.” Tahmininde bulunmuştum. Bu hafta 1785 dolar ve üstünden dönüşlerde dikkatli olmakta fayda var. 1730 dolar destek. Altında haftalık kapanış “kısa vadeli yukarı düzeltme bitti” demektir. Gram/TL de 1040 TL önemli.
ABD 10 YR TAHVİL: Geçen hafta; “%2.70 ve %2.60 destek. Daha altı şimdilik zor.” Tahmininde bulunmuştum. %2,62 yi gördü. Bu hafta %2.65 üstüne atarak başlayamazsa %2.42 görebilir. Gevşemenin devamı için Temmuz enflasyonunu bekleyebilir.
DOLAR/TÜRK LİRASI: Direnç 18.06 ve tarihi zirvesi 18.37. Destek 17,35. Buranın altına gelir ve kalırsa pembe bir gündem var demektir. 16.40 seviyelerine kadar gevşeyebilir ama buralarda tutunamayıp yukarı döner.
AVRO/DOLAR: 1,0380 direnç. Burası kırılıp üstünde bir hafta kalırsa bu sene gördüğü 0.9950 dipti diyebiliriz. Destekler 1.00 ve 0.9950. Aylık kapanışta 1.0470 üstü kapanış düşüşün bittiğini teyit eder.
BITCOIN: 20750 dolar destek. Altında ölümcül 19650 dolar var. Yukarıda 29000 dolar var. Oraya kadar çıkabilir ama üstü benim için süpriz olur.
DJ: 32.100 puanın üstünde çıktı. Bu hafta kalıp kalamayacağı önemli. ABD nin ciddi ekonomik durgunluk sinyalleri verdiği ortamda hisse senetlerinin düşmemesi ilginç. 33.250 puan direnç.
BİST: 2400 puan destek. 2600 ve 2700 puan direnç. Hacim yok, yabancı satışı devam ediyor.
