TCMB’nin yıl sonu enflasyon hedefinin nerede ise yarısına ulaşılmış görünmektedir. Geriye kalan 10 aylık dönemde aylık enflasyonların kabaca ve basit bir öngörü ile ortalama % 1’in altında olması gerekir ki hedef yakalanabilsin. Bu ne kadar olası? Yorumu size bırakıyorum.
Geçtiğimiz Cuma günü 2023 yılı Şubat ayı itibariyle enflasyon verileri açıklandı. Bu yazımda son yıllarda gündemimizden sürekli düşmeyen bir gösterge olan ve güncel verisine ilişkin birkaç konuya dikkat çekmek isterim.
Önce enflasyonu kısaca tanımlayalım. En basit ifade ile “fiyatlar genel seviyesindeki artış” olarak ifade edebiliriz. Eğer gelirinizdeki artış bu artışın altında kalıyor ise alım gücünüz günden güne erir, yaşam seviyeniz olumsuz etkilenir.
Geliri emeğimiz karşılığında kazandıklarımız (maaş, ücret, şirket karı vb.) ve aynı zamanda tasarruflarımızı değerlendirirken elde ettiğimiz kazanç (faiz, kar payı vb.) olarak en temel haliyle ifade edebiliriz.
Şimdi hızlıca güncel verilerle duruma bakalım. Resmi enflasyon rakamlarını Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) açıklamalarından takip ediyoruz. Şubat 2023 itibariyle enflasyon verileri şöyle:
Kaynak: TÜİK
Enflasyon konusunda kuşkusuz en belirleyici olan para politikası uygulamalarıdır. Nitekim TC Merkez Bankası (TCMB) bu çerçevede temel görevi olan ulusal paranın iç ve dış piyasalardaki değerini korumak çerçevesinde çeşitli aksiyonlar almaktadır. Bu uygulamalardan birisi de TCMB’nin 3’er aylık dönemlerde yayınladığı Enflasyon Raporudur ve ayrıca Rapordaki satır arası mesajlar da önemlidir.
26 Ocak 2023 tarihinde yayınlanan ilgili raporun[1] ilk sayfasında “Enflasyonun 2023 yılı sonunda yüzde 22,3 olarak gerçekleşeceği, 2024 yıl sonunda yüzde 8,8 ve 2025 yıl sonunda ise yüzde 5,0 seviyesine gerileyerek azalış eğilimini sürdüreceği tahmin edilmektedir.” ifadesi yer almaktadır. Açıklanan 2 aylık resmi enflasyon verisine göre TCMB’nin yıl sonu enflasyon hedefinin nerede ise yarısına ulaşılmış görünmektedir. Geriye kalan 10 aylık dönemde aylık enflasyonların kabaca ve basit bir öngörü ile ortalama %1’in altında olması gerekir ki hedef yakalanabilsin. Bu ne kadar olası? Yorumu size bırakıyorum.
İlave olarak bu tahmin yapılırken 06 Şubat 2023’de yaşadığımız deprem felaketinin maliyetleri ve piyasaya yansımaları enflasyon hedeflemesi öngörüsünde yer almamakta idi. Çeşitli kaynaklara göre ve ilk hesaplamalara göre 60 milyar $ ile 100 milyar $’ı aşan maliyet tahminleri dile getirilmektedir.
Maliyetlerdeki deprem yansımasını ilk gördüğümüz konuların başında kira ve ev satış rakamlarındaki öngörülemez şekilde hızlı artışlar olduğunu kolaylıkla ifade edebiliriz.
Son bilgi olarak TÜFE hesaplamasında ana grupların dikkate alınan en son ağırlık oranlarını aşağıdaki tabloda paylaşıyorum:
Tahmin yapmak kuşkusuz çok önemlidir. Bir o kadar önemli olan da tahminden sapmaların minimum düzeyde olmasıdır.
[1] TCMB’nin bundan sonraki raporlarını yayınlama takvimi olan; 11 Mayıs, 27 Temmuz ve 2 Kasım tarihlerini de bir köşeye not etmekte yarar olduğunu düşünmekteyim.
