IŞİD’i desteklemek, nefret ve şiddetle mücadele eden ülkelere saldırmak bir filozof için aşağılayıcıdır. Husserl’in “Saf Fenomonoloji ve Fenomenolojik Felsefeye Giriş” adlı kitabını tercüme eden kişinin Suriye savaşını desteklediğine kim inanır?
Bugün köktenciler, felsefe ve bilim alanına ilgi duymaya başladılar. Entelektüel ve felsefi alanda faaliyet göstermiş köktendincilerin parlak isimlerini çeşitli dergi, etkinlik ve konferanslardan toplayıp bir araya getirmekteler. Bu eğilimin ister İslam’da ister Hıristiyanlıkta olsun, bir geçmişi vardır. Fanatik köktendincilerin amacı, felsefeyi cehennemî projelerini hayata geçirmenin bir aracı olarak kullanmaktır.
Afgan “cihadı”nın bazı liderlerinin felsefede ihtisas yaptığını, Muhammed Mursi’ye felsefede fahri doktora verildiğini, Tarık Ramazan’ın Edgar Moran ve diğerleriyle felsefi tartışmalar yaptığını ve doktora tezinin Nietzsche üzerine olduğunu hatırlıyoruz. İslami sol genelde, tezlerini kanıtlamak ve siyasi hedeflerine karşı tarafı ikna etmek için felsefi çalışmalara yönelmiş ve düşünürlerin adlarını kullanmıştır. Bütün bunlar, felsefeci görünen sahvacılar (Siyasal İslamcılar)[1] ile bugün bir kez daha tekrarlanmaktadır.
Bu bana, on sekizinci yüzyıl filozofu David Hume’un An Treatise on Human Understanding (İnsanın Anlama Yetisi Üzerine Bir İnceleme) adlı kitabında bu tür insanlar hakkında kaleme aldığı kapsamlı eleştiriyi hatırlatıyor:
Fakat bir TULLIUS’un ROMALI dinleyiciler, ya da bir DEMOSTHRNES’in ATİNALI dinleyiciler üzerinde güçlükle yaptığı etkiyi her Kapuçin keşişi, her gezici ya da yerli öğretmen, insanlığın çoğunluğu üzerinde, üstelik böylesine kaba ve bayağı tutkulara dokunarak daha da yüksek bir derecede yapabilir.
İçlerinden biri kendisini felsefe ve düşünmeyle uğraşan biri olarak niteledikten sonra yazdığı bir kitapta felsefenin lise ve üniversitelerde öğretilmesine saldırarak utanç verici bir eyleme girişmiştir. Bu durumda felsefe, köktencilik tarafından kullanıldığında, aşırılıkçı inançları pekiştirir. Felsefe yapmanın köktenci boyutu budur.
David Hume, aşırılıkçılık ve felsefe ilişkisi üzerine konuşmasına devam ediyor:
Konuşmamız, felsefenin başka bütün ayrıcalıkların üstünde tam bir hürriyet gerektirdiğinden, her şeyden önce de düşüncelerin özgürce çatışması ve tartışmalarla serpildiğinden dolayı, ilkin bir özgürlük ve hoşgörü çağı ve ülkesinde doğmuş ve en aşırı ilkelerini bile ortaya koyarken herhangi bir inanç, din veya ceza yasasının onu engellememiş olmasının ne kadar büyük bir talih eseri olduğunu belirtmemle başladı. Çünkü, dedim, PROTAGORAS’ın sürülmesi ve SOKRATES’in kısmen başka güdülerden ileri gelen ölümü bir yana, Eski Çağ tarihinde çağımızı salgın altına almış şu yobazca çekememezliğin hemen hiçbir örneği yoktur.
Bu, deneyim ve nedensellik hakkında yazan ampirik filozof Hume’un yorumudur. Filozof, sorgulama özgürlüğünü ve argümanların çatışmasını dikkate alır, bir argümana karşı meydan okuma, felsefi sorgulamanın temelidir. Köktenciler ise, sağlam inançlarını neyin desteklediğini, iyileştirdiğini ve kanıtladığını ararken, burada özgür felsefe ile yıkıcı köktenci felsefe arasında fark ortaya çıkmaktadır.
IŞİD’i desteklemek, nefret ve şiddetle mücadele eden, barış ve hoşgörüyü tesis eden ülkelere saldırmak bir filozof için aşağılayıcıdır. Husserl’in “Saf Fenomonoloji ve Fenomenolojik Felsefeye Giriş” adlı kitabını tercüme eden kişinin Suriye savaşını desteklediğine kim inanır? İşte bu tehlikeli örneklerle olan anlaşmazlığımız tam da burada zirveye çıkmaktadır.
—
Fahd Süleyman Şukayran
Çeviren İslam Özkan
[1] Sahva : S. Arabistan’da yasak olduğundan M. Kardeşler adı yerine sahva (uyanış) adını kullanarak M. Kardeşler çizgisindeki düşüncelerini anlatan bilginlere/ulemaya verilen ad.
