Böyle devam edersek orta direk hızla yok olup zenginler ve fakirler kalacak ülkede. Fakirler de üçe ayrılacak; fakirin fakiri, fakirin ortası, fakirin zengini… Son açıklanan asgari ücret için “500 dolar altında kaldı, ucundan kaçtı” yorumları yapıyoruz. Dolar bazında asgari ücreti hesaplamak Türkiye’deki enflasyonu dikkate alırsak önemli tabi. Ama unutulan konu ABD’de enflasyon var.  Türkiye asgari ücretinin en değerli olduğu dönem 2007 yılı. Asgari ücret 525 dolara denk geliyormuş.  2007 yılından 2023 mayıs ayına kadar üstüne ABD  tüfesini eklerseniz  525 doların bugün ki karşılığını 747 dolar olarak bulursunuz. Nitekim 2007 yılında ABD eyaletlere göre en düşük saatlik asgari ücret 4,5 dolar iken bugün 7,25 dolar, aylık olarak 3360 dolar. Yani %61 artmış.  Kaliforniya’da asgari ücret saatlik 15 dolar bu arada. Temmuz 2023 ayından geçerli Türkiye asgari ücreti ise bugün itibariyle 440 dolar.  Olması gereken 747 dolara göre %41 daha az alım gücüne sahip demek ki.  ABD deki en düşük aylık asgari ücret 3360 dolar iken Türkiye’de 440 dolar.
Yıllar ABD Asgari Ücret (Saat) TR Asgari Ücret (Ay) USD Olması gereken/Mevcut
2007 (usd) 4,5 525 440
2023 (usd) 7,25 440 747
Fark 61% -16% 41%
ASGARİ ÜCRET TÜRKİYE ENFLASYONUNA GÖRE DEĞER KAYBETMİŞ Mİ PEKİ? Resmi TÜİK verilerine göre hayır. 2007 yılında 419,15 TL olan asgari ücrete  2008 den beri oluşan TÜFE yi eklersek bugün itibariyle asgari ücretin 3,760 TL olması gerekirdi. Oysa Haziran 2023 asgari ücreti 8.500 TL.  %126  Tüik enflasyonu üstüne iyileştirme gelmiş. Sadece asgari ücrete değil, bazı diğer ücretlerede baktım.  Hepsinde enflasyon üstü düzeltme var. Göreceğiniz üzere Ocak 2023 ücretleri  ile 2007 ücretleri üzerine Mayıs 2023 ayına kadar olan enflasyonu ekleyip enflasyon kadar ücret artışı olsaydı, ele geçecek ücret ile mevcut ücretleri kıyasladım. Göreceğiniz üzere asgari ücret %126 ile en iyi iyileştirmeye sahip.  Profesör ve banka  müdürü enflasyona göre en düşük iyileştirmeye sahip iken milletvekilleri enflasyon kadar ücret artışı sağlamış. Bu listede en göze batan uzman doktor artışı. Enflasyonun %70 üstünde iyileşme var.  Böyle devam edersek orta direk hızla yok olup zenginler ve fakirler kalacak ülkede. Fakirler de üçe ayrılacak; fakirin fakiri, fakirin ortası, fakirin zengini. Aşağıda göreceğiniz gibi asgari ücretteki  iyileşme aslında son iki yılda oluşuyor. Görünen 2023 yılında da devam edecek. 2022 yılıyla beraber  enflasyon üstünde ciddi gelir artışı sağlanmış. Temmuz 2023 asgari ücrerini 11.400 TL ve beklenen TÜFE rakamını %45 alırsak 2023 yılında Tüfe üstüne %62 civarında iyileştirme görülebilir.  Enflasyon %60 bile çıksa iyileştirme %50 yakın oluyor. İktidar, 2023 ve 2024 seçimleri için çok ince hesaplar yapmış anlaşılan. Muhalefet “ekonomi çöktü, kara para aklanıyor, Avrupa ülkeleri vize vermiyor” diye seçim kampanyası yürüttü. Seçmen bunu önemsememiş. Nedeni basit. Ülke fakirleşiyor ama fakirlerin ücretleri son iki yıldır iyileştiriliyor. Vize  alamamak kimin umurunda!?  Türkiye’de pasaportluk oranı %14 civarında. Hac pasaportlarını, “pasaport ücretlerine zam geliyor, alalım bulunsun” diyenleri  ve on yıl içinde bir kez yurt dışına çıkanları düşersek sanırım vize sorunu Türkiye’nin %5 kadarını ilgilendiriyordur.  Kara para ise kimsenin umurunda değil. Muhalefet aynı sloganlarla seçimelere girdiği müddetçe, Erdoğan’ın ince seçim rakam oynamaları ve kara propagandaları ile başa çıkıp seçim kazanamaz.
Muhalefet “ekonomi çöktü, kara para aklanıyor, Avrupa ülkeleri vize vermiyor” diye seçim kampanyası yürüttü. Seçmen bunu önemsememiş. Nedeni basit. Ülke fakirleşiyor ama fakirlerin ücretleri son iki yıldır iyileştiriliyor.
Peki asgari ücret TÜİK tüfesine göre iyileşmiş ama gerçek hayatta bu iyileşme var mı!? Aşağıda göreceğiniz gibi maalesef yok. Asgari ücret,  TÜİK TÜFE’sinin %126 üstüne çıkarken et %150, süt  %433, çeyrek altın %494, ekmek %52 üstüne çıkıp damacana su altında kalmış.  Su tedarikçisi firmalar fazla çoğaldı, rekabetten bu düşüklük oluştu diye tahmin ediyorum. Aşağıda mevcut ücretlilerin 2007 ve 2023 ücretlerine göre bu ürünleri satınalma gücüne bakarsanız, burada da  düşüklük olduğunu göreceksiniz. Her ücretlinin her üründe 2007 yılına göre alım gücü düşmüş. Ama yüksek ücretlilerde düşüş,  çok daha fazla. Ücretlerde reel  fakirleşme, varlık ve eğlence işine girince iyice belirginleşiyor. TCMB 2010 yılından beri Türkiye çapında “Konut Endeksi yayınlıyor.  Pek çok bölge  endeksi var. Ben üç bölgeyi dikkate aldım.  Göreceğiniz gibi İzmir gibi büyük şehirlerde konut fiyatları çok daha yüksek artış göstermiş.  İzmir de Konut fiyatları  21 kat artarken, diğer iki bölgede  15 kat civarında artmış. Kiralarında aynı  oranda artması doğaldır. Büyük şehirlerde artışlardan asgari ücretli daha çok etkileniyor. Başlıca aile gideri olan mutfak harcamaları da küçük yörelerde, büyük şehirlerin daha altında kalıyor. Tüm ülkedeki asgari ücretin artışından  bu yöreler daha çok olumlu etkileniyor. Kamu destekleri de oransal olarak bu yörelerde daha fazla. Bu yöreler aynı zamanda muhfazakar. Erdoğan’a sürekli  yüksek oy çıkacaktır. 2010 yılında her üç gruptaki 300.000 TL’lik evi, grubun endeksi oranında fiyatlandırdım. İzmir’deki fiyatlar %40 daha fazla artmış. Aşağıda göreceğiniz gibi, asgari ücretli ve profesör maaşlarının kaç katı ile 2010 ve 2023 yılında konut sahibi olabilir diye baktım. Asgari ücretli 2010 yılında maaşının 520 katı ile konut sahibi olabilirken 2023 yılında, mucize olmayı bile bırakıp 743 katına çıkmış.  Profesör için 2010 yılında maaşının 82 katı ile olasılık dahilinde iken 2023 yılında maaşının 209 katına çıkarak oldukça zorlaşmış. PEKİ EĞLENCE, HOBİ HARCAMALARINA BAKALIM Yurtdışına tura gidersek, durum nasıl? Yurtdışına halen gidebilme olasılığı yüksek olan banka şube müdürünün maaşın kaçı ile 7 günlük İtalya turuna gidebileceğini bulmaya çalıştım. Aşağıda göreceğimiz üzere, 2010 yılında ortalama 4 bin TL alan müdür bir maaşı ile 6 defa bu tura çıkabiliyorken, 2023 yılında 41 bin TL ortalama maaş alan müdür, bir maaşı ile 2,5 defa bu tura katılabiliyor. Kısacası sevgili halkım sürekli fakirleşiyoruz. Ama kısıp kısıp seçim öncesi iki yıl, üst üste ücretler iyileştiriliyor. Yanına garnitür olarak vatan, bayrak, ezan, LGBT, PKK ekleniyor;  ortalık şahlanıyor, ferahlıyor ama, uzaktan  bakınca sürekli bataklığa gömülüyoruz. TÜRKİYE EKONOMİK OLARAK BÜYÜYOR MU? 2007 yılından 2022 yılına dolar bazında milli gelir olarak %33 büyümüşüz. Ama kişi başına gelince bu büyüme,  %15 seviyesinde kalıyor. 2007 ile 2023 arasında nüfusumuz %21 artmış ki, bunun içinde sayısını bilemediğimiz sığınmacılar hariç.  Türkiye, 2007 yılında dünyanın en büyük 17. ekonomisi iken 2022 sonu itibariyle 23. sıraya düştü. Çoğalarak, sığınmacı yığarak, ithal ederek, tüketerek büyüyoruz.  Sonumuz hiç iyi değil de;  kime, neyi, nasıl anlatacaksın.