Küresel bir ekonomide ham petrol fiyatlarının etkileri politikacılar ve ekonomistler arasında dikkat çeken önemli bir konu olmuştur. Araştırmacılar genellikle petrol fiyat şoklarının gelişmiş, net petrol ithalatçısı ülkelerdeki etkilerine odaklanmışlardır. Petrol fiyat şoklarının etkileri ülkelerin kurumsal yapıları, sektörel kompozisyonları ve ekonomik gelişmişliklerine göre farklılaşabilmektedir. Fakat bu çalışmalarda petrol fiyatları içinde alınan farklı vergilerin etkileri göz ardı edilmiştir. Tarım sektörü diğer sektörlerde farklı özelliklerinden dolayı müdahale edilen piyasalar olarak bilinmektedir. Bununla birlikte, neoliberal politikalarla birlikte tarımda uygulanan ortodoks mali politikalar, tarımda müdahaleyi azaltıcı politikaları beraberinde getirmiştir. Bazı ülkeler tarımda ortodoks mali politikaları uygularken veya uygulatırken bazı ülkeler uygulamamaktadır. Özellikle ortodoks mali politikalar gereği tarımda desteklemelerin azaltılması vergilerin arttırılmasını ön görmektedir. Bu çalışmada tarımda kullanılan girdi fiyatları üzerine alınan vergi politikasının bir tür Ortodoks mali politikaların sonucu olarak görmektedir. Tarımda yoğunlaşan makineleşmeyle birlikte mazot en önemli girdilerden biri haline gelmiştir. Diğer taraftan petrol fiyatlarındaki artışla birlikte tarımda artan makineleşme sonucu mazot, tarımsal işletmelerde önemli bir maliyet unsuru haline gelmiştir. Petrol ithalatçısı ülkelerde, akaryakıt fiyatlarının yüksekliği yalnız petrol fiyatlarının artışından değil, aynı zamanda alınan yüksek vergilerden kaynaklanmaktadır. Petrol ithalatçısı bazı ülkelerdeki mazot fiyatları içerisindeki alınan yüksek vergiler tarım işletmelerini olumsuz etkilediği gibi küreselleşme sürecinde uluslararası rekabetimizi de olumsuz etkilemektedir. Bu konuda yatığımız bir çalışmada, Türkiye’de mazotta alınına yüksek vergilerin tarım kesimini olumsuz etkilediği belirledik. OECD ülkelerinin 1993–2005 yılları arasındaki ortalama enerji fiyatları artışına bakıldığında ülkeler arasında önemli farklılıklar görülmektedir. Örneğin, ABD Dolar bazında bu yıllar arası enerji fiyatları %5.3 iken, Türkiye’deki artış %55.3’tür. Türkiye enerji fiyatlarındaki artışı ile OECD ülkeleri içinde ilk sırada yer almaktadır. Akademik bir makalemde, Türkiye’de ve ABD’de bazı tarımsal ürünlerde toplam üretim masrafları içinde mazot maliyetlerinin oranları karşılaştırıldığında; Türkiye’deki tarımsal üretim maliyeti içinde, mazotun oranının ABD’ye göre 4-5 kat daha fazla olduğunu tespit ettik. Petrol ithalatçısı birçok ülkede olduğu gibi, akaryakıt üzerinden alınan vergiler önemli bir gelir kaynağı oluşturmaktadır. Mazot fiyatlarını rafineri çıkış fiyatları ve pompa satış fiyatları açısından ele aldığımızda, mazottaki vergi bir ülkede önemli oranda bulunmaktadır. Hatta bu oran bazı ülkelerde % 50’liyi geçmektedir. Bunlardan biri de ne yazık ki Türkiye’dir. AB ülkelerinde kullanım yerine göre farklı vergilendirme uygulanmaktadır. Bazı ülkelerde tarımsal amaçlar dışında kullanılmamak kaydıyla akaryakıtta önemli ölçüde vergi istisnaları ya da vergi indirimleri uygulanmaktadır. Başka bir çalışmamız da bazı OECD ülkeler arasında ortodoks mali politikalar ile birlikte, motorinde alınan yüksek vergilerin tarım sektörüne etkisini inceledik.“How do diesel price fluctuations affect economic convergence over agriculture sector among OECD countries?” isimli çalışmamızda; Türkiye’nin içinde bulunduğu bazı OECD ülkelerde mazotta alınan vergiler arttıkça, tarımsal dışa bağımlılıklarının arttığını tahmin ettik. Türkiye’de özellikle akaryakıtta uygulanan yüksek vergiler, tarımsal üretimi olumsuz etkilerken, tarıma yapılan sınırlı destekleri daha da etkinsizleştirmektedir. Bu yüzden, Türkiye’de mali politikalar oluşturulurken üretim destek politikaları veya üretime yönelik destek politikaları oluşturulurken mali politikalar iyi incelenmelidir. Türkiye’de özellikle tarımda kullanılan mazot için ÖTV vergisi gözden geçirilmesi gerekmektedir. Bununla birlikte, tarımsal girdi destekleri daha da arttırılmalıdır. Artan tarımsal girdi fiyatları ile birlikte, tarım ürünleri fiyatlarındaki reel düşüş, Türkiye tarımında dışa bağımlılığı arttırabilir.
Erkan Aktaş yazdı | Mazot fiyatları tarımda dışa bağımlılığı arttırıyor
Popüler Haberler

Saray'dan AK Partili rektöre: "İstifası alınmalı ve tahkikat yapılmalı"

İBB'ye yönelik 3. dalga operasyonu neden jandarma yürüttü? 'Emniyeti ve polisi ikna edemiyorlar'

Meteoroloji'den sağanak yağış uyarısı

Devlet Bahçeli'den yeni sürece ilişkin 7 maddelik öneri

THK'nin yangın söndürme uçakları satışa çıkarıldı

Borsa İstanbul'da manipülasyon operasyonu: Yedi gözaltı kararı