DİSK Araştırma Merkezi’nin (DİSK-AR) yaptığı “Türkiye’de Kovid 19’un Sosyal ve Ekonomik Etkileri İçin Ayrılan Kaynaklar” araştırmasına göre, pandemi dönemi destekleri için Türkiye GSYH’nın sadece yüzde 2.7’sini ayırdı. Araştırmaya göre bu oran ABD’de yüzde 25,4, Yunanistan’da 21,1 ve Yeni Zelanda’da 19,3 oldu.
Kovid 19’un görülmeye başladığı 2020 yılı başı ile Haziran 2021 arasında dünyada ve Türkiye’de Covid-19’un yarattığı kapsamlı ekonomik ve sosyal zorlukları gidermek için çeşitli ekonomik önlemler alındığı belirtilen araştırma sonucunda, “Paketler ve programlar iki temel bileşenden oluşuyor. Birinci bileşen doğrudan vatandaşlara dönük nakit harcama ve dolaylı desteklerden (hükümet harcamalarında artış ve vergi gelirlerinde azalma/vazgeçilen vergiler), ikinci bileşen ise işletmelere, şirketlere ve bankalara (sermayeye) sağlanan finansman desteklerinden ve çeşitli mali kolaylıklardan oluşuyor” denildi.
KAYNAK, KAMPANYALAR VE İŞSİZLİK FONUNDAN KARŞILANDI
Araştırma rapodunda, “Türkiye tarafından yurttaşlara sağlanan nakit gelir desteğinin büyük bölümü ise İşsizlik Sigortası Fonu, Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Fonu ile “Biz Bize Yeteriz Türkiye’m” isimli kampanyadan karşılandı. Dolayısıyla doğrudan hükümet destekleri çok sınırlı düzeyde kaldı. Türkiye’de Covid-19’un sosyal ve ekonomik etkileriyle ilgili toplam ekonomik ve mali desteklerin yüzde 78’i yurttaşa değil işletmeler, şirketler ve bankalara sağlanan kolaylıklardan oluşuyor” tespiti yer aldı.
ÜLKELER ARASINDA UÇURUM VAR
Raporda şu ifadeler yer aldı:
“Kovid-19 ile mücadeleye yönelik yapılan harcamalar ve destekler açısından ülkeler arasında büyük uçurum var. Zengin ülkeler milli gelirlerine oranla vatandaşlarına daha fazla nakit harcama ve dolaylı gelir desteği sağlarken, yoksul ülkelerin desteklerinin milli gelirlerine oranı çok daha sınırlı kalıyor. Zengin ülkeler milli gelirlerinin yüzde 17,3’ü kadar ek harcama ve dolaylı gelir desteği ayırırken yoksul ülkeler sadece yüzde 2’si kadar kaynak ayırabildi. Kovid-19’un ekonomik ve sosyal etkilerine karşı, zengin 10 G20 ülkesi 8,3 trilyon dolar, orta gelirli 10 G20 ülkesi 1,3 trilyon dolar, yüksek gelirli diğer 26 ülke 666 milyar dolar, orta gelirli 82 ülke 317 milyar dolar ve yoksul 59 ülke ise 49 milyar dolar ek nakit harcama ve dolaylı destek sağladı. Kovid-19’a yönelik 10,4 trilyon dolarlık küresel ek harcama ve dolaylı gelir destekleri içinde Türkiye’nin payı binde 2 (19 milyar dolar) civarında kaldı.”
