Cuma, Mart 29, 2024

Denizler için güçleniyoruz!

Ayşe Kaşıkırık
Ayşe Kaşıkırık
Ayşe Kaşıkırık, 1988 İstanbul’da doğdu. 2012 yılında İstanbul Teknik Üniversitesi İşletme Mühendisliği’nden onur derecesiyle mezun oldu. 2017’de İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü’nde (SBE) Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi yüksek lisans programını “Cinsiyet Eşitlikçi Perspektifle Belediye Bütçeleri: Fatih Belediyesi” konulu tezi ile tamamladı. İstanbul Üniversitesi SBE’de Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi programında doktora eğitiminde tez aşamasındadır. 2013-2016 yılları arasında TÜBİTAK’ta araştırmacı olarak görev aldı. 2017-2020 yılları arasında KA.DER’de (Kadın Adayları Destekleme Derneği) projeler koordinatörü olarak, kadın dostu kentler, toplumsal cinsiyet eşitliği, toplumsal cinsiyete duyarlı bütçeleme ve kadınların eşit temsili odağında projeler yürüttü. 10 yılı aşkın mesleki hayatında ulusal ve uluslararası 25’ten fazla proje yönetti. Kadın çalışmaları, kent politikaları, sosyal politikalar, toplumsal cinsiyet eşitliği ve yerel yönetimler alanındaki akademik çalışmalarını ve projelerini bağımsız araştırmacı olarak sürdürmektedir. Bu alanlardaki raporları ve makaleleri çeşitli bilimsel dergilerde yayımlandı. “Daha eşitlikçi ve kapsayıcı bir dünya mümkün!” düşüncesinden hareketle, Nisan 2021’de, bağımsız bir sivil toplum kuruluşu olan “Küresel Eşitlik ve Kapsayıcılık Ağı (KAPI)”nı kurdu. Özgün projeler üreterek, araştırmalar yaparak, yayınlar ve raporlar hazırlamayı hedefliyor. Böylelikle, toplumun tüm kırılgan kesimlerinin birbirinden öğrenmesine, güçlenmesine ve dayanışmasına katkıda bulunmayı amaçlıyor.

Küresel Amaçlar’dan beşincisi olan “Toplumsal Cinsiyet Eşitliği” sağlanmadan mavi sürdürülebilirliğin sağlanması, balıkçı kadınların güçlenmesi ve insani gelişmenin sağlanması, daha adil ve kapsayıcı toplumların inşası mümkün değildir.

Öyle bir dernek düşünün ki kuruluş amacı “kadınların ve erkeklerin eşit haklara sahip olduğu bir balıkçılık sektörü” inşa etmek olsun?

Kadın Balıkçılar Derneği insanın doğayla uyumlu olduğu, adil bir toplum için çalışıyor. Balıkçılık sektöründe toplumsal cinsiyet eşitliğinin sağlanması amacıyla savunuculuk yapıyor, ekosistemi merkeze alan anlayışla ilgili farkındalık yaratıyor, doğaya ve insana değer yaratan yenilikçi çalışmalar yürütüyor, kadınları toplumsal/ekonomik/mesleki açılardan güçlendirmeyi ve denizel ekonomiyi sürdürülebilir kılmayı amaçlıyor [1].

Kadın Balıkçılar Derneği’nin 20-22 Ocak (2023) tarihlerinde İzmir’de düzenlediği “Daha Güçlü Kadın Balıkçılar için Savunuculuk ve Lobicilik” eğitiminde, Türkiye’nin farklı illerinden kadın balıkçı, akademisyen, biyolog, siyaset bilimi, su ürünleri, ekosistem ve planlama uzmanı ile bir araya geldim. Bu eğitim sırasında kadın balıkçıların yaşadıkları hak ihlallerini, ayrımcılıkları ve eşitsizlikleri ilk ağızdan dinleme ve öğrenme fırsatı buldum.

BİLİYOR MUYDUNUZ: TÜRKİYE’DE HER 30 BALIKÇIDAN EN AZ BİRİ KADIN BALIKÇI!

Balıkçılık toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin yoğun olarak yaşandığı, erkek egemen yapının derinden hissedildiği sektörlerin başında geliyor. Bu eşitsiz ekosistemde kadın balıkçıların yaşadığı yaygın sorunlar [1];
  • Kadın balıkçılar, tekne sahibi olmadıkları için resmi kayıtlarda görünmüyor ve balıkçılık kooperatiflerine ortak olamıyorlar. Dolayısıyla, kadın balıkçıların denizdeki emekleri fark edilmiyor ve kayıt altına alınamıyorlar.
  • Kadın balıkçılar örgütlenemiyor ya da kooperatifte temsil edilmiyor, karar mekanizmalarında yer alamıyor. Sonuç olarak, kadın balıkçıların balıkçılık sektörü politikalarına varlıkları ve kararları yansımıyor.
  • Çoğu zaman en düşük pozisyonlarda çalışıyor ve bu pozisyonlarda, düşük ücretli ve/ya gayri resmi, geçici ve/ya yarı zamanlı çalışıyorlar.
  • Sermaye, kredi ya da eğitim fırsatları gibi ekonomik iyileşme için hayati önem taşıyan kaynaklara erişmek için hala mücadele ediyorlar.
  • Kadınları yerel bölgelerine mecbur kılan ve geleneksel erkek etkinliklerine katılmalarını engelleyen sosyal normlar da kadınların işlerini yapmalarını daha da zorlaşıyor. Hane halkı ve çocuk bakımı sorumlulukları kadın balıkçıları eve bağlayıp, geçim olanaklarını çeşitlendirme ve iyileştirme olasılıklarını sınırlandırarak kısıtlıyor.
  • Balıkçı ailelerde, sosyal güvence önceliği erkeklere verildiği için kadın balıkçılar sosyal güvencelerden yararlanamıyorlar.

Şekil 1: Mavi Sürdürülebilirlik için Toplumsal Cinsiyet Eşitliği

SUDAKİ YAŞAM HAYATİ ÖNEME SAHİP!

Kimsenin geride kalmadığı, sürdürülebilir, eşit, adil ve kapsayıcı bir dünyanın anahtarı olan 17 ‘Küresel Amaçlar’dan 14.cüsü “Sudaki Yaşam” ile ilgilidir. “Sudaki Yaşam” tek hücreli organizmalardan mavi balinaya kadar çok sayıda canlıya ev sahipliği yaptığı için kritik önemdedir. Sudaki yaşamın korunması sadece denizdeki canlılar için değil kadınlar için de oldukça önemlidir.

  • Denizlerin korunması iklim değişikliğinin etkilerinin azaltılmasına ve böylece insanların gelirlerinin artmasına, dolayısıyla yoksullukla mücadeleye katkı sunar.
  • Kadınların ailenin devamlılığı gibi görünen küçük işletmelerde daha fazla istihdam imkânı bulmaları nedeniyle toplumsal cinsiyet eşitliğinin sağlanmasına da güç katar.

Şekil 2. Sudaki Yaşam (Amaç 14)’ün Hedefleri [2]

Üç tarafı denizlerle çevrili olan Türkiye’de balıkçılık önemli bir geçim kaynağı. Öte yandan tarımdan sanayiye, hizmet sektöründen karma sektöre kadar çoğu sektörde olduğu gibi balıkçılık sektöründe de kadının adı yok! Kadınlar kayıt dışı istihdam ediliyor, bir diğer deyişle çoğunlukla “ücretsiz aile işçisi” olarak çalışıyor. Resmi kaydı olan kadınlar ise imkanlar, fırsatlar, haklar veya ücretler bakımından eşit koşullarda değiller.

Balıkçılık sektöründe karar alma mekanizmalarındaki kadın sayısı bir elin parmağını geçmiyor. Kadınların talepleri, beklentileri ve gereksinimleri yönetim kademelerinde yeteri kadar konuşulmuyor.

Balıkçılık sektöründe karar alma mekanizmalarındaki kadın sayısı bir elin parmağını geçmiyor. Kadınların talepleri, beklentileri ve gereksinimleri yönetim kademelerinde yeteri kadar konuşulmuyor. Diğer bir deyişle, eril tahakküm balıkçılık sektörünü de işgal etmiş durumda. Bu arka plan doğrultusunda, balıkçılık sektörünün sorunlarının çözümünde toplumsal cinsiyet eşitliği yaklaşımı kritik öneme sahip!

TOPLUMSAL CİNSİYET EŞİTLİĞİ OLMADAN ASLA!

Kadınların neredeyse her sektörde yaşadığı ikincil durum; eşit işe eşit ücret alamama, güvenceli istihdam koşullarından mahrum kalma, insan onuruna yakışır bir iş veya çalışma ortamına sahip olamama gibi hak ihlalleri, ayrımcılıklar ve eşitsizlikler balıkçılık sektöründe de derinden hissediliyor.

Sonuç olarak, Küresel Amaçlar’dan beşincisi olan “Toplumsal Cinsiyet Eşitliği” sağlanmadan mavi sürdürülebilirliğin sağlanması, balıkçı kadınların güçlenmesi ve insani gelişmenin sağlanması, daha adil ve kapsayıcı toplumların inşası mümkün değildir.

En nihayetinde, su olmadan hayat olmaz. Dolayısıyla balıkçı kadınlar güçlenirse denizler güçlenir, denizler güçlenirse ekosistem güçlenir.

Kaynakça

[1]Kadın Balıkçılar Derneğ, “Varoluş Nedenimiz”, https://kadinbalikcilardernegi.org/varolus-nedenimiz/.

[2] Kadın Balıkçılar Derneği, “Türkiye’de Kadın Balıkçılar”,  https://kadinbalikcilardernegi.org/turkiyede-kadin-balikcilar/.

[3] Küresel Amaçlar, “Sudaki Yaşam”, https://www.kureselamaclar.org/amaclar/sudaki-yasam/.

PolitikYol'da yayınlanan yazılar her gün öğlen mailinizde!

Ayşe Kaşıkırık
Ayşe Kaşıkırık
Ayşe Kaşıkırık, 1988 İstanbul’da doğdu. 2012 yılında İstanbul Teknik Üniversitesi İşletme Mühendisliği’nden onur derecesiyle mezun oldu. 2017’de İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü’nde (SBE) Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi yüksek lisans programını “Cinsiyet Eşitlikçi Perspektifle Belediye Bütçeleri: Fatih Belediyesi” konulu tezi ile tamamladı. İstanbul Üniversitesi SBE’de Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi programında doktora eğitiminde tez aşamasındadır. 2013-2016 yılları arasında TÜBİTAK’ta araştırmacı olarak görev aldı. 2017-2020 yılları arasında KA.DER’de (Kadın Adayları Destekleme Derneği) projeler koordinatörü olarak, kadın dostu kentler, toplumsal cinsiyet eşitliği, toplumsal cinsiyete duyarlı bütçeleme ve kadınların eşit temsili odağında projeler yürüttü. 10 yılı aşkın mesleki hayatında ulusal ve uluslararası 25’ten fazla proje yönetti. Kadın çalışmaları, kent politikaları, sosyal politikalar, toplumsal cinsiyet eşitliği ve yerel yönetimler alanındaki akademik çalışmalarını ve projelerini bağımsız araştırmacı olarak sürdürmektedir. Bu alanlardaki raporları ve makaleleri çeşitli bilimsel dergilerde yayımlandı. “Daha eşitlikçi ve kapsayıcı bir dünya mümkün!” düşüncesinden hareketle, Nisan 2021’de, bağımsız bir sivil toplum kuruluşu olan “Küresel Eşitlik ve Kapsayıcılık Ağı (KAPI)”nı kurdu. Özgün projeler üreterek, araştırmalar yaparak, yayınlar ve raporlar hazırlamayı hedefliyor. Böylelikle, toplumun tüm kırılgan kesimlerinin birbirinden öğrenmesine, güçlenmesine ve dayanışmasına katkıda bulunmayı amaçlıyor.
spot_img
PolitiYol Telegram'da

GÜNÜN YAZILARI

SÖYLEŞİLER

SOSYAL MEDYA

13,609BeğenenlerBeğen
10,160TakipçilerTakip Et
60,616TakipçilerTakip Et
9,354AboneAbone Ol

GÜNDEM

ÇEVİRİLER

Bir Cevap Yazın

YAZARIN DİĞER YAZILARI