Eğer ekonomideki buhranı aşmak için tedbir aranıyorsa, adım atmaya ekonomiden değil siyasal alandan başlanmalıdır. Yani bu siyaset yapma zihniyetinin ve yönetim sisteminin değişiminden…
Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak’ın istifası sonrasında yapılan bazı değişikliklerle ekonomide bazı “olumlu” gelişmeler olmuştu.
Naci Ağbal’ın Merkez Bankası (MB) Başkanı olması, Lütfi Elvan’ın Albayrak’ın yerine Hazine ve Maliye Bakanı olması piyasalar tarafından olumlu karşılanmış; döviz fiyatları düşmeye başlamış, borsa yükselmişti. Tabii ki, faizler takip eden 1-2 ay yükselmişti.
Ancak o günlerde de ifade edildiği bu adımların hiçbir kalıcı sonuç vermesi beklenmiyordu. Bunun nedeni de iktidarın yönetim zihniyeti kadar ekonomi alanında ısrar edilen bilim dışı yaklaşımdı.
Nitekim bu değişiklerin üzerinden kısa bir süre sonra Ağbal MB Başkanlığı’ndan, Elvan da Hazine ve Maliye Bakanlığı’ndan istifa etti.
Sonrasını zaten hepimiz biliyoruz.
Türkiye ekonomisi bugün ağır bir buhran içinde.
Ve ekonomik buhrandan çıkış için hala yapılması gerekenler değil, palyatif çözümlerle zaman kazanılmaya çalışılıyor.
Mesela artan döviz fiyatlarını düşürmek için daha önce Türkiye’de ve dünyada denenmiş ve sonuçları olumsuz olan Kur Korumalı Mevduat uygulaması hayata geçirildi. Hedeflenen döviz fiyatının düşürülme beklentisi, ülkedeki dolarizasyonu arttırmaktan ve parası olana daha çok para kazandırmaktan başka bir işe yaramadı.
Aynı şekilde şimdi de Gelire Endeksli Senet’le bu döngü kırılmaya çalışılıyor.
Yine son olarak Bankacılık Denetleme ve Düzenleme Kurulu (BDDK) üzerinden “sermaye kontrolü”nü andıran bazı kararlar alınarak ekonomik buhrandan çıkış aranıyor.
Ama tüm bu tedbirlerin ekonomik burana çözüm olması zor.
NEDEN ZOR?
Neden mi?
Bunun cevabını vermeden bir soru daha soralım; bütün bu adımlara neden ihtiyaç duyuldu? Dahası ekonomik buhranın nedeni ne?
Ülkenin yaşadığı buhran ekonomik olsa da temeli siyasi.
Ve yukarıdaki soruların basit bir cevabı var; başta ekonomi olmak üzere, siyasi iktidar her alanda sıkıştı. Burada “her alan” derken kast ettiğim ise hem iç hem de dış politika.
Peki neden sıkıştı siyasi iktidar?
Çünkü; yönetim ve güç tek bir merkezde toplandı. Yasama ve yargı devre dışı bırakıldığı yürütme denetimsiz tek güç oldu.
Alınan kararlar, yeni yönetim sisteminin siyasi anlayışına uygun olarak tekçi bir anlayışa indirgendi. Tek kimlik ve homojen toplum varsayımına dayanın bu anlayış otoriter zihniyetin yönetim anlayışına yansıması olarak işlev gördü.
Devlet yönetiminde, bürokratik atamalarda, ihalelerde siyasi iktidar kendisiyle ideolojik ortak olanların hassasiyetlerini dikkate alırken; siyasi kararlar ise saraydaki dar bir grup tarafından alınmaya başladı.
Alınan kararlar, yeni yönetim sisteminin siyasi anlayışına uygun olarak tekçi bir anlayışa indirgendi. Tek doğru, tek kimlik, homojen toplum varsayımına dayanın bu anlayış otoriter zihniyetin yönetim anlayışına yansıması olarak işlev gördü. Ortak akıl her alanda devre dışı bırakıldı.
Bugün ülkenin hem içerde hem dışarda yaşadığı tüm sorunların temeli bu siyaset yapma anlayışı ve yönetim sistemidir.
ÇÖZÜM EKONOMİDE DEĞİL SİYASETTE
O halde tek kişi ve çevresindeki dar grubun aldığı kararlar, bu yönetim anlayışı ve zihniyet değişmeden ülkenin içinde olduğu ekonomik buhrandan kurutuluş mümkün mü?
Değil.
Değil çünkü, sorun ekonomik alandan siyasal alana kadar her alanda siyasi iktidara güven eksiliğinde.
Bu güven eksikliğinin nedeni de hukukun, özgürlüğün, demokrasinin ve bir bütün olarak siyasetin olmaması; siyasal alanın her gün daralmasındandır.
Bu siyaset yapma zihniyeti ve yönetim sistemi değişmeden yani siyasi olarak ortak akıl devreye girmeden Türkiye’nin ekonomiden siyasete kadar hiçbir alanda sorunlarını çözmesi mümkün değildir.
Eğer ekonomideki buhranı aşmak için tedbir aranıyorsa, adım atmaya ekonomiden değil siyasal alandan başlanmalıdır.
