Çin Komünist Partisi (ÇKP) 19. Merkez Komitesi, ülkenin geleceğini masaya yatırdığı 5 yıllık kalkınma planına odaklanarak, pazartesi gününden itibaren Beijing’de beşinci genel kurulunu düzenliyor.
Kuşkusuz Çin, önümüzdeki beş yıl için ekonomik ve sosyal kalkınma planları hazırlarken, ÇKP’nin merkezi ve birleşik liderliğini sürdürmeye ve Çin’e özgü sosyalizm yolunda kalmaya devam edecek, ancak dünyanın en büyük ikinci ekonomisinin gelecekteki beklentileri hakkındaki sorular devam edecek.
Çin bu yeni gelişme aşamasında nasıl ilerleyecek? Salgın sonrası dönemde Çin’in ekonomik ve sosyal yol haritası ne olacak? Bu önemli toplantının nabzını tutmak isteyenler için CGTN’in hazırladığı kapsamlı kılavuzu dikkatinize sunuyoruz.
TOPLANTI NEDEN ÖNEMLİ?
Çin’in iktidar partisi olan ÇKP’nin en yüksek karar alma organları iki bölümden oluşur; ÇKP Ulusal Kongresi ve Ulusal kongre tarafından seçilen ÇKP Merkez Komitesi.
Geçen yılki 4. Genel Kurul, ÇKP Merkez Komitesinin Çin’e özgü sosyalizmin nasıl sürdürüleceği ve iyileştirileceği ile Çin sisteminin modernizasyonunun ve yönetişim kapasitesinin nasıl ilerletileceği konularıyla ilgili bazı önemli kararlarını gözden geçirdi ve kabul etti.
Bu yılki oturumun gündemine göre, ülkenin 2021 ve 2025 yılları arasında uygulayacağı 14. Beş Yıllık Ekonomik ve Sosyal Kalkınma Planı’nın oluşturulması için öneriler ve 2035 için hedefler değerlendirilecek.
GELECEĞİ TASARLAMAK: ÇİN’İN 1953’TEN BERİ BEŞ YILLIK PLANLARI
1953’ten beri her beş yılda bir hazırlanan Beş Yıllık Planlar, Çin’in yönetişim sisteminin önemli bir özelliği. Plan ulusal stratejilerin zamana ayak uydurmasını sağlamak için büyüme hedeflerini belirliyor ve ekonomik ve sosyal kalkınma politikalarını tanımlıyor.
GÖZLER ÇİN’İN GELECEK YILLARA YÖNELİK PLANINA ÇEVRİLDİ
13. Plan dönemi için belirlenen kalkınma hedefleri, Çin’in ekonomik ve bilimsel gücünün yanı sıra ulusal gücünde yeni ve büyük bir adım atacak şekilde tamamlanmak üzere.
Analistler, artan belirsizlikler göz önüne alındığında, Çin’in her bakımdan orta derecede müreffeh bir toplum inşa etmeyi başardıktan ve 2020’de ilk yüzüncü yıl hedefini gerçekleştirdikten sonraki ilk plan olmasının yanı sıra 2049 civarında büyük bir modern sosyalist ülke inşa etmek olarak ifade edilen ikinci yüzüncü yıl hedefine ulaşmak için topyekün bir çaba sarf edeceği 14. Planın büyük ilgi çektiğini söylüyor.
Ulusal Kalkınma ve Reform Komisyonu Makroekonomik Araştırma Akademisi başkanı Wang Changlin, “14. Beş Yıllık Plan, kritik bir zamanda hazırlanan kritik bir plan olacak” dedi.
ÇKP Merkez Komitesi Siyasi Bürosu, planın, “Çin’in sosyalist demokrasisinin canlı bir uygulaması” olduğunu söyledi.
Çin, 15 Ağustos’tan bu yana 14. Planı derlemek için çevrimiçi olarak kamuoyunun görüşlerini aldı. Çin Devlet Başkanı Xi Jinping, bir dizi sempozyuma başkanlık ederek, 2021-2025 planında ülkenin ekonomik ve sosyal kalkınmasına ilişkin görüş ve tavsiyeleri doğrudan dinledi.
Siyasi Büro’nun 14. planın yapılmasında şu ilkeleri vurguladığı toplantılardan kimi ipuçları bulunabilir: ÇKP’nin genel liderliğini sürdürmek, Çin’e özgü sosyalizm sistemini sürdürmek ve geliştirmek, insan odaklı olmak, yeni bir gelişme modeli inşa etmek, derinleştirme reformu ve açılma ile büyük riskleri önleme ve etkisizleştirme.
Bu kilit noktalara bağlı kalarak, planda şu üç nokta öne çıkıyor:
ÇİFTE DOLAŞIM
İlk olarak mayıs ayında uygulamaya konan ve iç piyasayı temel dayanak noktası haline getirerek, iç ve dış pazarların birbirini güçlendirmesini sağlayan “çifte dolaşım” isimli yeni kalkınma modeli, yetkililerin gündeminin üst sıralarında yer aldı.
Yeni gelişme modeli takip edilirken, bilimsel ve teknolojik yenilikler, özellikle de çekirdek teknolojilerde yapılacak atılımlar, yaygın olarak iç dolaşımı şekillendirmenin anahtarı olarak kabul ediliyor.
Çin’in eski Dünya Bankası Ülke Direktörü Bert Hofman, CGTN’e verdiği bir röportajda gelecek beş yıllık plan için hedeflerinden bahsederken, çifte dolaşımın Çin’in ekonomik planında hayati bir strateji olduğunu ifade etti.
“Daha fazla iç talep, daha fazla iç kapasite ve inovasyonun iki unsuru, bence ikili dolaşımın önemli bir parçası. Ancak bu, Çin’in içe kapanacağı anlamına gelmiyor” şeklinde konuşan Hofman, iç kapasiteye doğru tekrar bir dengelenme eğilimi gözlenirken, yurt içi dolaşımın uluslararası dolaşımdan daha önemli olacağını sözlerine ekledi. Hofman, “Geçtiğimiz on yıl içinde Çin, GSYİH’da hanehalkı tüketim miktarını artırarak yüzde 35’ten yaklaşık yüzde 40’a çıkardı, ancak daha önünde uzun bir yol var” ifadelerini kullandı.
EKONOMİDE YÜKSEK-KALİTELİ GELİŞME
İkinci olarak, Çin Başbakanı Li Keqiang, geçen yıl kasım ayında yeni planla ilgili bir toplantıya başkanlık ederken, yeni planı oluşturan ilkelerin; ekonomik işleyişi makul bir aralıkta tutmak, yüksek kaliteli kalkınmayı teşvik etmek de dâhil olmak üzere, insan-merkezli bir vizyona ağırlık vermek gibi konuları içerdiğine vurgu yaptı. Başbakan, bunların yanı sıra zorlukların üstesinden gelmede reformların ve inovatif çalışmaların rolünün de bu ilkeleri oluşturan önemli unsurlardan olduğunu belirtti.
İstikrarı sağlarken bir yanda da ilerleme kaydetme ilkesinin belirlenmesinin ardından tüm bölge ve departmanların çok yönlü reformu derinleştirerek, daha fazla dışa açılma inisiyatifi aldığı ve makul bir aralıkta orta-yüksek ekonomik büyümenin sürdürüldüğünü de sözlerine ekledi.
UBS Yatırım Bankası’nın Çinli baş ekonomisti Wang Tao, makalesinde, 14. Beş Yıllık Planın yurt içinde yapısal değişiklikleri teşvik etmeyi ve büyüme kalitesini iyileştirmeyi hedefleyeceğini öngördü.
“Bu, 14. Planın, kentleşme (olasılıkla alanda 5 puanlık bir artış daha), yeni kentsel istihdam artışı (2021-25’te olasılıkla 50 milyon dolar daha) ve tüketim ve hizmet paylarındaki artışlar için iddialı hedefler belirleyeceği anlamına geliyor.” şeklinde konuşan ekonomist, “Bunlara ek olarak sosyal güvenlik ağında da bir iyileşme ile eğitim ve araştırma-geliştirme harcamalarında da artış hedefleniyor “ifadelerini kullandı.
İNSANLARIN TATMİN, MUTLULUK VE GÜVEN DUYGUSU
Üçüncü olarak, Çinhua Üniversitesi Çin Araştırmaları Merkezi’nden bir araştırmacı olan Yan Yilong Global Times’a: “14. Beş Yıllık Plan, genel doğrultuyu belirlemenin yanı sıra, daha çok ekonomik büyüme ve çevre koruma da dâhil olmak üzere birçok alanda nicel endeksler belirleyen ve halkın geçimini etkileyen büyük programları ve altyapı projelerini sıraya koyan “bir süper politika paketi” gibi” açıklamasında bulundu.
Çin’de, daha iyi bir yaşam için sürekli artan ihtiyaçların karşılanması her zaman önemli bir konu olduğundan, Cumhurbaşkanı Xi Jinping, belirlenen hedeflere ulaşmak için Çin’in eğitim, kültür, sağlık ve spor sektörlerinin gelişimini teşvik etme çağrısında bulundu.
Bu bağlamda, bu alanlara ilişkin politikaların 14. Beş Yıllık Plan kapsamında mutlaka ele alınması bekleniyor.
