Cumhuriyet’ten Çiğdem Toker Diyanet İşleri Başkanlığı’nın son faaliyet raporunu ele aldı.
Toker “Diyanet’in tüzel kişilik talebi” başlıklı yazısında hayatın her alanında yoğunlaşan dinselleşme, devlet aygıtına ve yöneticilerine yeterli gelmediğini söyleyerek Diyanet İşleri Başkanlığı’nın (DİB) son faaliyet raporunu işaret etti.
DİB’in yakındığı tek konu “kısıtlı bütçe” olmadığını söyleyen Toker, faaliyet raporunda tüzel kişilik eksikliğine dair yakınma, yeni yasama döneminde yapısal bir değişikliğin habercisi olabileceğine dikkat çekti.
Toker’in yazısının tamamı şöyle:
Hayatın her alanında yoğunlaşan dinselleşme, devlet aygıtına ve yöneticilerine yeterli gelmiyor.
Meraklısı biliyor, Diyanet İşleri Başkanlığı (DİB) geçen yılın genel bütçesinden 6.5 milyar TL ödenek kullandı. Ancak DİB, önceki yıllarda olduğu gibi bu ödeneği yine yeterli görmeyerek, “kısıtlı bütçe imkânlarının” artırılmasını istiyor. Kirası yüksek şehirlerdeki camilerde görev yapan personel için de lojman ödeneğinin artırılmasını talep ediyor.
DİB’in 2016 yılı Faaliyet Raporu’na göre geçen yıl 90 milyon TL’yi aşkın fazla ödenek kullanmış.
Ancak kendisine ayrılan ödeneğin yüzde 92.6’sını personel giderlerine ayırdığını duyuruyor.
Başkan Mehmet Görmez’in emekliye ayrılması vesilesiyle, DİB’in son faaliyet raporundaki bazı verileri hatırlatmak yararlı olabilir.
DİB’in yakındığı tek konu “kısıtlı bütçe” değil. Konu şöyle aktarılıyor:
“İbadet yerlerinin yönetimi ve denetimi görevi, yasal olarak Başkanlığın uhdesindedir. Ancak Başkanlığın hukuki tüzel kişiliğinin olmaması nedeniyle, cami, mescit ve bunların müştemilatı ile Kur’an kurslarının mülkiyeti farklı özel ve tüzel kişilere aittir. Bu durum, hukuken sorumlu olduğumuz ibadethanelerin yönetiminde, Başkanlığın ciddi sorun ve sıkıntılarla karşılaşmasına neden olmaktadır. Bu itibarla, mutlaka Başkanlığa hukuki tüzel kişilik sağlayacak yasal düzenlemeler yapılmalıdır.”
DİB, Başbakanlığa bağlı bir kurum. Faaliyet raporundaki bu yakınmadan sonra Cumhurbaşkanlığı’na bağlanması sürpriz olmasın.
‘Çift başlılık’ ve ‘illegalite’
DİB’in Faaliyet Raporu’ndaki iki şikâyet dikkat çekmeyecek gibi değil: Çift başlılık ve illegalite kaygısı. Rapordaki şu ifadeler, DİB’in bazı dinsel vakıf ve derneklerin “sorumsuzluğundan” epeyi rahatsız olduğunu sergiliyor:
– Cami ve Kuran kurslarında hizmet veren dernek ve vakıfların, Başkanlığımıza karşı bir sorumluluklarının olmaması çift başlılık oluşturmaktadır. Bu durum zaman zaman görevlilerimizi ve hizmeti etkileyen neticeler ortaya çıkarmaktadır. Buralarda hizmet veren dernek ve vakıfların Başkanlığa karşı sorumlu tutulmaları kanunda yer alan ibadet yerlerini yönetmek görevinin tam olarak yerine getirilmesi sağlanmalıdır.
– Ülke genelinde yeni inşa edilen dolayısıyla kadro verilemeyen cami ve mescitlerde illegal oluşum olmaması ve din hizmetlerinin tek elden ve devlet güvencesi altında yürütülebilmesi için kadrosu olmayan camilere kadro sağlanması gerekmektedir.
Planlanmamış işbirlikleri
DİB’in faaliyet raporu, geçen yıl yönetim sistemindeki hızlı değişikliklere de güçlü ayna tutuyor. Mesela 2016’da bazı kurumlarla önceden hiç planlanmayan aktif işbirliklerinin başlatıldığı belirtilmiş.
O kurumlar da şöyle: İçişleri Bakanlığı, Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Gençlik ve Spor Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı, Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı, Türk Hava Yolları, Yeşilay.
– 2 milyon 846 bin 250 adet Diyanet Takvimi ve Diyanet Çocuk Takvimi satış yoluyla dağıtılmış. 1 milyon 940 bin 876 adet süreli yayın satışı yapılmış. Kitap kampanyaları aracılığıyla 2 milyon 116 bin 77 TL’lik satış yapılmış.
– Dini Yayınlar Döner Sermaye İşletmesi’nde 31 milyon gelir, 21 milyon TL de gider gerçekleşmiş.
10 milyon TL kârın 5.5 milyon TL’si sermayeye eklenmiş. 4.5 milyon TL’si ise Hazine’ye yatırılmış.
DİB, Başbakanlığa bağlı. Faaliyet raporunda tüzel kişilik eksikliğine dair yakınma, yeni yasama döneminde yapısal bir değişikliğin habercisi olabilir.
