CHP İstanbul Milletvekili ve Plan Bütçe Komisyonu Üyesi Emine Gülizar Emecan, EYT düzenlemesiyle ilgili olarak “Eşitsizlikleri halının altına süpürmüşsünüz” dedi.
Emecan konuya ilişkin şunları söyledi:
BİR GÜN FARKLA MİLYONLAR HAKSIZLIĞA UĞRATILIYOR
Getirdiğiniz kanun teklifiyle, erkeklerde 60, kadınlarda 58 olan yaş koşulunu kaldırıyorsunuz ama 9 Eylül 99’dan önce emekli olanlar için 5000 gün olan sigorta prim gün sayısı kademeli hâle getirildi ve 5975 güne kadar artırılıyor. Çalışma Bakanının bu konudaki açıklaması çok tartışıldı şu ana kadar. Ama açın bütün gazeteleri yani medyaya bakın, hiç kimseye inanmıyorsanız medyaya bakın zaten orada Bakanın konuşmaları ortada. “EYT’de 1990 öncesi 5000 prim gün şartını değiştirmiyoruz.” demişti. Sayın Elitaş, vatandaşlarımız o günden sonra, bunu duyduktan sonra bunu hakikaten getirilecek olan düzenlemeyle ilgili bir gereklilik olarak aldılar ve ona göre de ne yaptılar? Eksiklerini tamamlamak için borçlanmalar yaptılar, krediler çektiler, arabasını satanlar olduğunu duyuyoruz bunun için ve şimdi ne hâle geldiler? Çok ciddi bir şekilde bir mağduriyet oluştu. Bu şekilde koşulları sağlamaya çalışan bütün vatandaşlarımızda büyük bir mağduriyet oluştu. Biz de sosyal medyamızdan hem bu konuda hem de diğer eksiklerle ilgili konuda binlerce mesaj aldık bugüne kadar. Aslında şunu söylemek istiyorum: Sizin her yaptığınız düzenleme yeni adaletsizlikler doğuruyor; hiç kusura bakmayın. Bir şeyler yapıyorsunuz ama arkasından başka şeyler çıkıyor. Bu yaş sınırının kalkmasıyla 2 milyon 250 bin kişinin emekli olacağı görülüyor ama bakın, bir gün fark, ya bir gün farkla ya da kayıtlarda yaşanan dengesizliklerle başka milyonlar haksızlığa uğramış, mağdur edilmiş oluyor sonuçta; bu bir gerçek, bunu hiç kimse inkâr edemez. Yani işte “Biz EYT yaş sınırını kaldırdık, her şeyi çözdük.” diyemezsiniz.
ADİL VE EŞİTLİKÇİ BİR KADEMELİ GEÇİŞ TAKVİMİ UYGULANMALI
Meydana gelen ciddi eşitsizliklerden biri daha var: Bu kanundan sonra 8 Eylül 1999 bir milat gibi oluyor yani bu “bir gün farkla” dediğimiz şey, çok keskin bir geçiş var burada, siz çok daha iyi biliyorsunuz. Örneğin, aynı iş yerine 8 Eylül 99’dan bir gün sonra işe giren kadınlar on yedi yıl sonra, erkekler yirmi yıl sonra emekli olacak. Bu ciddi bir eşitsizlik değil midir? Kamuoyunda bu konuda da bir kademeli geçiş olması beklentisi vardı ama bu düzenlemeyle onu da getirmediniz. 9 Eylül 1999 ve sonrası için adil ve eşitlikçi bir kademeli geçiş takvimi uygulanmalı. Demokratik, sosyal bir hukuk devletinin gereği de aslında budur.
BAĞ-KUR’LULARA EKSİK PRİM GÜNLERİ İÇİN BORÇLANMA HAKKI VERİLMELİDİR
Bir de prim eşitsizliği var yine. EYT’li olan 4/A’lara 5000 ila 5975 arası ama memurlara ve BAĞ-KUR kapsamındaki esnaflarımıza kadınlarda 7200, erkeklerde 9000 prim şartı getirildi bu düzenlemeyle, bu devam ediyor. Bu prim şartı dengesizliğinin de düzelmesi gerekiyor, düzeltilmesi gerekiyor. Çalışanlar arasında böyle bir eşitsizlik, böyle bir adaletsizlik olmaz, bunu hiçbir vicdan kabul etmez. Devlet diyor ki: “Sen 5000 gün çalış, sen 7200 gün çalış, sen de 9000 gün çalış. İşte ancak o zaman emekli olabilirsin.” Bu gerçekten eşitliğe aykırı. EYT düzenlemesinde bir defaya mahsus olarak BAĞ-KUR’lulara eksik prim günleri için borçlanma hakkı verilmelidir.
DÖNEMLER ARASI İNTİBAK DÜZENLEMESİ YAPILMALI
Yine sistemde, çok garip, bakın, sigorta emeklilik sisteminde maaş hesaplamalarında da üç dönem var yani emeklilikte yaşa takılanlar için maaş hesaplamasında işte 1999 yılı öncesi, 1999-2008 yılı arası, 2008 yılı sonrası. Bu dönemler arasındaki aylık bağlama oranları arasındaki farklılıklar da yine ciddi bir eşitsizlik ve haksızlığa neden oluyor. Bu konuda intibak düzenlemesi mutlaka yapılmalı. Bu konuda önergemiz de var. Aslında bizim 10 tane önergemiz var, çeşitli eşitsizlik ve haksızlıkları düzeltmek anlamında. Tabii, bu bağlama oranları da gittikçe düşürüldü. Yine 2002-2008 arası bir prim esas kazancın güncellenmesinde refah payı olarak büyümenin yüzde 100’ü dikkate alınırken, 2008’den sonra bu oran yüzde 30’a düşürüldü. Bu da emeklilik paylarında ciddi bir kayba, emeklilik maaşlarında ciddi bir kayba neden oldu.
KADINLARIN TALEPLERİNE KULAKLARINIZI TIKAMAYIN
Mesela kadının doğum yaptığı tarihin sigorta başlangıcı sayılması konusu. Kadınların da talepleri var. Nasıl askerlik borçlanması gibi doğum borçlanmasının da sigortalılık başlangıç tarihi olarak kabul edilmesi ve geriye doğru sayılması talepleri var. Bizim bu konuda da önergemiz var. Umuyorum ki özellikle kadınlar için bu düzenlemeyi siz de bir önergeyle düzeltirsiniz, eklersiniz bu kanun teklifine.
Onun dışında mesela, yine, taleplerden devam edecek olursak tescil mağdurları var. On binlerce esnafımız EYT’de yaş şartı uygulanırken şimdi de BAĞ-KUR tesciline takılmış durumdalar. 2000 yılı öncesinde vergi mükellefi veya oda sicil kaydı olduğu hâlde BAĞ-KUR kaydı açılmış olanlar EYT kapsamına giremiyorlar şu anda. Bu durumdaki BAĞ-KUR’lu vatandaşlarımıza borçlanma hakkının getirilmesini öneriyoruz.
STAJ VE ÇIRAKLIK DÖNEMİ ÇALIŞMA DÖNEMİDİR
Yine, staj ve çıraklık çok konuşuldu ve çok önemli yani “çırak” dediğimiz, çıraklık yapan, çıraklık döneminde çalışan çocukların o yaşamış oldukları dönemi gerçekten sigortalılık süresinden saymamak eşitsiz ve adaletsiz bir durum. Staj ve çıraklık dönemi de bir çalışma dönemidir ve bu kişiler 8/8/99 öncesinde sigortalı olmamaları durumunda EYT mağduru oluyorlar.
Bir tane daha eşitsizlik: Özelleştirilen yerlerde 4/C’den 4/B statüsüne geçenlerin zorunlu emekliliğe tabi tutulması uygulamasına da son verilmesi gerekiyor. Özellikle, bunun yine, bu kanun teklifinde 10 önergemizden bir tanesi de yine bu. Bu kanun teklifinde bu düzenlemenin de getirilmesini öneriyoruz, daha birçok öneri var. Yine de bu getirilen, EYT kanununun, kademeli olarak 5 milyon kişi yararlanacak görünüyor, umarım ki bu kademeli geçiş yanlışı düzeltilir, herkes için hayırlı olmasını diliyorum.
