CHP Genel Başkan Yardımcısı Veli Ağbaba, milletvekilleri Necati Yılmaz, Murat Emir, Gülay Yedekçi, Didem Engin ve Disiplin Kurulu Üyesi Saniye Barut’tan oluşan Diyabakır heyeti, sokağa çıkma yasaklarının ve çatışmaların sürdüğü Diyarbakır’da incelemeler yapmıştı. Bu incelemeler sonucunda Genel Başkan Kemal Kılıçdaroğlu’na verilen raporda, Sur’da kamulaştırılan alanlar arasında UNESCO’nun koruması altında olan tarihi ve kültürel miras kabul edilen yapıların da bulunduğu belirtiliyor.
Diyarbakır’ın Sur İlçesi’nde güvenlik kaygıları gerekçe gösterilerek 100 günden bu yana sokağa çıkma yasağının uygulandığını ve altı mahallede bu yasağın devam ettiğini ifade eden heyet, çatışma sürecinde başta yaşam hakkı olmak üzere, birçok alanda çeşitli hak ihlalleri oluştuğunu bildirdi. BirGün’ün ayrıntılarını paylaştığı raporda, can kayıplarının yanı sıra hastaların doktorsuz ve ilaçsız, çocukların okulsuz bırakıldığı bir süreçten geçildiği ifade edildi. Diyarbakır’ın yedi temel problemi şöyle sıralandı:
"Vatandaşın konut ve barınma ihtiyacı, eğitim ve sağlık hizmetlerinin tam olarak verilememesi, ticarethanelerin zarar görmesi, bölgede hijyenin sağlanamaması, sosyal yaşam alanları ve ibadethanelerin ortadan kalkması, zarar gören binaların ve altyapı sorunlarının tamiri, tarihi dokunun gördüğü zararın giderilmesi ve korunması."
KAMULAŞTIRMA KARARI ANAYASAYA AYKIRI
Bakanlar Kurulu kararıyla Diyarbakır’ın ilçelerinden Sur’da 16 mahalle ve Yenişehir’de iki mahalle olmak üzere toplam 18 mahallede acele kamulaştırma kararı alındığını hatırlatan heyet, bu kararların kimseye danışılmadan alındığını, kararın ranta açık ve Anayasa ile Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne aykırı olduğunu ifade etti. Heyet, özellikle bu kararın ardından oluşabilecek ranta dikkat çekerek "Kentin kültürüne ve geçmişine saygılı olunmalı ve bu konuda adım atılırken sivil toplum kuruluşları, meslek odaları ve halkın görüşleri alınmalıdır" dedi.
Raporda şu ifadelere yer verildi; “Kamulaştırılan parseller arasında kamu kuruluşlarına, yerel yönetimlere ve sivil toplum kuruluşlarına ait yapılar olduğu gibi, UNESCO tarafından koruma altına alınmış tarihi ve kültürel miras niteliğinde olan ibadethane, mesken ve çeşitli ticari alanlar da bulunmakta. Hükümet tarafından alınan kamulaştırma kararının, Kamulaştırma Kanunu’na mülkiyet hakkını koruma altına alan Anayasa’ya ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne aykırılık teşkil ettiğine inanılmaktadır.”
CHP’li heyet, Diyarbakır Valisi Hüseyin Aksoy’un çatışmalar nedeniyle 70 bin ailenin kenti terk ettiğine yönelik ifadelerine de dikkat çekti.
Raporda, Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi Eşbaşkanı Gülten Kışanak ile yapılan görüşmenin detaylarına da yer verildi. Kışanak CHP’li heyete, Dünya Kültür Mirası Listesi’ndeki Sur’un büyük ölçüde tahrip olduğunu, beş mahallede abluka ve sokağa çıkma yasağının hâlâ sürdüğünü ve bu mahallelerde ne yaşandığının, taşınan hafriyat kamyonlarından bilindiğini söyledi.
Raporda Vali Aksoy’un kayıplara ilişkin açıklaması dikkati çekti. Çatışmalar nedeniyle Sur’da 65 polis ve askerin yaşamını yitirdiğini belirten Aksoy, 55 PKK’linin cenazelerinin de ellerinde olduğunu belirtti. Oysa TSK ve hükümet tarafından yapılan açıklamaya göre PKK’nin verdiği kayıplar çok daha fazlaydı. TSK tarafından üç ay önce yapılan açıklamada 125 PKK’linin yaşamını yitirdiği belirtilmiş, bu rakam daha sonra hükümet yetkilileri tarafından yapılan açıklamada 196’ya yükselmişti.
