Birleşmiş Milletler (BM) insan hakları komisyonu, Türkiye’ye Güneydoğu’da son 18 ayda yürütülen askeri operasyonları sırasında yaşanan insan hakları ihlallerinin soruşturulması çağrısında bulundu.
BM İnsan Hakları Yüksek Komiseri Zeid Raad El Hüseyin başkanlığındaki komisyon tarafından hazırlanan raporda, 18 ay devam eden operasyonlar sırasında aralarında “800 güvenlik görevlisinin de bulunduğu 2 bine yakın kişinin hayatını kaybettiği, ciddi insan hakları ihlalleri” yaşandığı belirtildi.
Raporda ayrıca, PKK saldırılarında çok sayıda güvenlik görevlisinin hayatını kaybettiği ya da yaralandığı bildirildi.
25 sayfalık raporda Temmuz 2015 ile Aralık 2016 tarihleri arasında Türk güvenlik güçlerinin operasyonlarında “ağır yıkım, öldürme ve birçok diğer ciddi insan hakları ihlallerine” ilişkin bulgulara yer verildi.
BM raporunda, hükümete, iddia edilen ölümler ve diğer ihlallerle ilgili soruşturma açması çağrısı yapıldı.
Raporda, BM’den denetçilerin bir yıl süren çabalarına karşın Kürtlerin ağırlıkta olduğu Güneydoğu kentlerine giremedikleri vurgulandı.
Bölgede yaşayanların tanıklıkları ile uydu görüntülerine yer verilen raporda, bölgedeki 30’dan fazla şehirde “ağır silahlarla meskun mahallerin büyük yıkıma uğratıldığı” bildirildi.
Rapora göre, çoğunluğu Kürtlerden oluşan 500 bine yakın kişi de operasyonlar nedeniyle evlerinden edildi.
BM’nin aldığı bilgiye göre hükümet, PKK’yı “çocukların dahil bölgedeki insanları kaçırmak, hendek kazmak, şehir ve ilçelerde yollara barikat kurmak, acil sağlık hizmetinin sağlanmasına engel olmakla” suçladı.
2016’nın başında, Şırnak’ın Cizre ilçesinde “189’a yakın erkek, kadın ve çocuğun haftalarca su, gıda, tıbbi yardım ve elektriğe erişimleri olmadan, evlerinin bodrumunda hapsedildiği, ardından topçu ateşinin neden olduğu yangında öldüğü” belirtildi.
Raporda, “Binaların yıkılmasıyla, kanıtların toplanması ve cenazelerin teşhis edilerek takip edilmesi büyük oranda engellenmiştir.” ifadesine yer verildi. Rapordaki suçlamalar şöyle devam ediyor:
“Bölgedeki yetkililer, aşırı güç kullanımı, ağır silahlara başvurulması ve ölümlere ilişkin soruşturma açmak yerine, öldürülen insanları terör örgütlerine katılmakla suçlamış, bu kişilerin ailelerine karşı baskıcı tedbirler almıştır.”
BM İnsan Hakları Yüksek Komiseri Zeyd Rayad El Hüseyin, Türkiye’nin 15 Temmuz darbe girişimi ve bir dizi terör saldırısına yanıt verirken yaşadığı zorlu ve karmaşık süreci anladığını belirtti.
Zeyd Rayad El Hüseyin, ülkede insan haklarının açıkça ve önemli ölçüde hasar görüyor olmasınınsa, gerilimi derinleştireceği ve istikrarsızlığa yol açacağı uyarısı yaparak şunları söyledi:
“Temmuz 2015’in sonu ve Ağustos 2016’nın sonları arasındaki 13 aylık dönemde, kadın ve çocukların da aralarında olduğu, iddia edilen öldürme olaylarına yönelik hiçbir güvenilir soruşturma açılmadığı yönündeki haberler, beni ayrıca endişelendiriyor.
“Türkiye hükümeti bize erişim sağlamadı, bu raporda bahsedilen ciddi hak ihlallerinin gerçek olduğunu kabul etmedi. İddiaların ağırlığı ve 355 binden fazla insanın yerinden edilmesi ile yıkımın büyükliği, soruşturmanın hem aciliyeti, hem de gerekliliğini gösteriyor.”
