2023 Eylül’de enflasyon TÜİK’e göre %50 ye, ENAG’a göre %100 olursa; 100 liralık ürün iki yıl sonra TÜİK’e göre 274,5 liraya, ENAG a göre 572 liraya alacağız. Enflasyonun düşmesi fakirleşmemizi engellemeyecek, sadece yavaşlatacak.
Petrol. Ekonomik durgunluk beklentisi ile petrol fiyatları ciddi gevşemeye başlamıştı ki, OPEC günlük üretim kesintisine gitti ve Rusya kendisine tavan fiyat uygulayan ülkelere petrol satmayacağını açıkladı. Bu gelişmeler petrol fiyatlarını tekrardan yukarı çekti.
Enflasyon: TÜİK verilerine göre Eylül ayı Tüfe artışı %3,08 yıllık enflasyon %83,45 oldu. Yıllık enflasyonu İTO %107 ve ENAG %186 açıkladı. Hangi veri daha doğru kendi aylık bütçenizden anlayabilirsiniz. Geçen ay “Hükümetin Enflasyon hedefi Tutar mı” yazımda eylül ayında enflasyonun düşmesinin imkansız olduğunu ama Ekim , Kasım ama özellikle Aralık ayında göreceli düşme görüleceğini yazmıştım. Eylül ayı gelen %3.08 enflasyon, Ekim ve Kasım aylarında gevşeme olasılığını azalttı. Çok büyük bir değişiklik olmazsa enflasyonda gevşeme için aralık ayını beklemek zorunda kalacağız.
Enflasyon düşmesi fiyatları düşürür mü? Hayır. 2021 Eylül ayında 100 liraya aldığımız bir ürünü, 2022 Eylül ayında TÜİK’e göre 183 liraya, ENAG’a göre 286 liraya aldık. 2023 Eylül’de enflasyon TÜİK’e göre %50 ye, ENAG’a göre %100 olursa; 100 liralık ürün iki yıl sonra TÜİK’e göre 274,5 liraya, ENAG a göre 572 liraya alacağız. Enflasyonun düşmesi fakirleşmemizi engellemeyecek, sadece yavaşlatacak.
IMF Açıklaması: IMF hafta içinde FED ‘e faiz artışını durdurmasını ima etti. Hatta ricada bulundu. Piyasa bunu “FED faiz artışını” durduracak diye yorumladı veya bu şekilde yorumlamak işine geldi. Altın, Gümüş, Hisse, Euro, Sterlin değer kazandı. Dünyanın gelecek sene “Kara Yıl” geçireceğine inananlar bile birden pembe hayallere daldılar. Oysa dünyanın içinde bulunduğu dönem öyle bir kararla düzelecek gibi değil.
ABD Tarım Dışı İstihdam verisi herkesi kendine getirdi. Aslında veride hiç bir süpriz yoktu. 250 bin artması beklenen istihdam, 263 arttı. Zannedersin 250 bin azalması bekleniyordu da 263 bin arttı. Piyasa üç gün önceki pembe hayallerinden bir anda kara kabuslarına döndü. Aslında doların bu kadar değerli olduğu bir ortamda ABD ekonomisi nasıl böyle güçlü kalıyor, bana mantıksız geliyor. Tecrübelerim bana şunu gösteriyor ki, eninde sonunda mantık kazanıyor. Biraz daha zaman gerek herhalde, hepsi bu.
ECB: 27 Ekim’de faiz ve bilanço küçültme kararını açıklayacak. Ben 100 baz puan hatta üstü faiz artışı ve bilanço küçültme bekliyorum. Eğer tahminim doğru çıkarsa dolar bir müddet sendeler ama ana bantta henüz bir değişiklik olacağını sanmıyorum. Hem ECB hem FED’in sert faiz artışları sürdüğü müddetçe Altın, Hisse, Coin gibi ürünlerde dikkatli olmanızı öneririm.
Dış Ticaret Açığı ve TCMB: Eylül 2022 ayı geçici verilerine göre; Eylül ayında ihracat %9,2, ithalat %41,5 arttı ve dış ticaret açığı 10.4 milyar dolar oldu. Yıllık bazda ihracat %17,1, ithalat %40,8 arttı, dış ticaret açığı 84 milyar dolar oldu. Böylece “Değersizleşen TL ile Türkiye’nin ithalatı düşecek, ihracatı artacak, dış ticaret açığı azalacak” diyen iktidarın rüyası bir kez daha çöktü, hatta kabusa döndü. Bakın çok bilgili olmaya filan gerek yok. “Bu ülke üretim ve ihracat yapmak için ithalata mahkumdu, son yirmi yılda bağımlısı oldu. TL değer kaybettikçe ithalat maliyetin artacak.” Diyebilmek için inanın çok bilgili olmaya gerek yok.
TCMB: 30 eylül verilerine göre brüt rezerv ilgili hafta 3,7 milyar dolar azalarak 107 milyar dolara gevşedi. Son iki haftada 7 milyar dolar azaldı. “Körfezden, Rusya’dan, Kore’den döviz yağıyor” uzun havaları, ağıta döndü böylece.
107 milyar dolar rezervin 50 milyar doları, Ayşe Hanım’ın, Mahmut amcanın, X Şirketinin bankalarda tuttukları döviz mevduatlarının “Zorunlu karşılıkları”. Dövizi olana hain gözüyle bakan ekonomi yönetimi, bu kişiler dövizini TL’ye dönerse veya çekip yastık altına alırsa ne yapacak çok merak ediyorum. “TL’ye dönerlerse döviz ucuzlar” demeyin sakın. Bu ekonomi yönetimi dövizde dipsiz kuyu. 128 milyar gitmişti. Bugün bu rakam 207 milyar dolar. MB sadece Eylül ayında 12 milyar dolar sattı.
MB net rezervi swap hariç eksi 60 milyar dolarda. 2001 krizinde yanlış hatırlamıyorsam MB rezervi artı 10 milyar dolar seviyelerine düştü diye ülkede panik yaşanmıştı. O zamanlar tüm dış borç 100 milyar dolar civarındayken bugün 450 milyar dolar üstünde.
Bu ekonomi yönetimi dövizde dipsiz kuyu. 128 milyar gitmişti. Bugün bu rakam 207 milyar dolar. MB sadece Eylül ayında 12 milyar dolar sattı.
Sevgili dostlar “Az olan pahalı, çok olan ucuzdur.” Bu ülkede az olan döviz, çok olan TL. Kısa sürede de bu durum değişmeyecek gibi duruyor. Bunu lütfen aklınızdan çıkarmayın. İşte bu yüzden artık dövizi bulmak çok daha zor ve çok daha pahalı. Bu hafta Hazine Kira sertifikası ihraç etti. Dolar üzerinden faizi %9.75 oldu. Bir önceki ihale oranı %7.25 olmuştu.” %2.5 dan ne olur” demeyin. Hazine 2,5 milyar dolarlık ihraç yaptı. 62.500 dolar ek faiz demek bu. Dolar 18 lira olursa 1.125 milyon TL, Dolar 22 lira olursa 1.38 milyar TL demek bu. Sadece “güvenilmezliğin” getirdiği fark.
PİYASA
ALTIN/ONS: Geçen hafta; “1680 dolar üstünde kalabilirse 1715 dolar seviyelerine kadar alış gelebilir. Orayı kırsa bile 1740 dolar oldukça zor bir yer oldu artık” tahmininde bulunmuştum. 1729 doları gördü ve 1694 dolardan haftayı kapadı. Haftaya 1700 dolar üstünde başlayabilirse yeniden 1740 dolar üstünü deneyebilir. Bunun için bahanesi ECB’nin sert faiz artışı olabilir. O zamana kadar altını yukarı taşıyabilirler. Kalıcı yükseliş için 1740 doların üstünde iki hafta kapanış yapmalı. 1675 dolar destek. Buranın altında iki haftalık kapanış yeni düşüş trendi olasılığını kuvvetlendirir.
DOLAR/TÜRK LİRASI: Bu hafta destek 18.40, direnç 18,76 ve 19.10. Hedef 20.20 ve 22.70. Eylül ayında 12 milyar dolar saçtılar, Dolar/TL 18.20 ortalamadan 18.60 ortalamaya geldi. Her ay 12 milyar dolar bulabilirlerse hedeflere yavaş yavaş yoksa sıçrama ile varma olasılığımız yüksek.
AVRO/DOLAR: Geçen hafta; “0.99 seviyesinin üstünde kalabilirse 1.02 yine direnç.” Tahmininde bulunmuştum. IMF açıklamaları gazıyla 1.00 seviyesini gördü ama dayanamadı doğal olarak. Büyük olasılık ECB kararını 0.96 ve 0.99 bandında bekleyecektir. ECB kararı 100 baz puan ve üstü olursa büyük olasılık 0.96 dip olacaktır. Bu beklenti arttıkça karardan önce 1.02 ve üstünü deneyebilir. Yine de kısa vadede Euro lehine güçlenme beklemiyorum. Güçlenmenin ilk sinyali 1.04 üstünde iki hafta kapanış olarak izlenmeli.
BİST: Yabancılar 30 Eylül haftası 300 milyon dolar çıkış yaptı. Bir önceki ay 900 milyon dolara yakın giriş yapmışlardı. Bu ay şimdiye kadar ki çıkışları 550 milyon doları buldu. Geçen haftayı Venezuela ve Türkiye borsaları dışında tüm borsalar ekside kapadı. O yüzden teknik yorum yapmanın manası yok. Venezuela’ya borsamız benzedi, sonumuz benzemesin.
D&J: 29.500 puan çok önemli. İki haftadır altında kapıyor. Aman diyeyim!
BRENT: Mart 2022 ayından beri 89 ile 130 dolar arasında kalacağını yazıyordum. Bir önceki hafta 89 doların kırılması ile tahminim çöküyordu ki, imdadıma OPEC ve Rusya kararları yetişti. Bu hafta 103 dolar direnç ve 89 dolar destek.
