Türkiye’de kent tarihi ve kent yönetim süreçlerine bakıldığında üç dönem karşımıza çıkmaktadır; Cumhuriyetin kendi anlayışı doğrultusunda inşa ettiği modern cumhuriyet dönemi, sosyal demokratların geliştirdiği toplumcu model ve sağ siyasetin inşa ettiği, AKP dönemiyle tamamen ana akım haline gelen rant düzeni.
Bu üç dönemdeki şehircilik anlayışının, kentlere kazandırdıkları ya da kaybettirdikleri ayrı bir yazı konusudur. Bu yazıda ülkemizin kent yönetimine damgasını vuran sevgili Ahmet İsvan’ı ve onun yaptıklarını paylaşmak isterim. Yalnızca sosyal demokrat yerel yönetim tarihi açısından değil, Türkiye’nin yerel yönetim tarihi açısından da özel bir önem ve değer taşıyan bu kıymetli şahsiyeti, Ahmet İsvan’ı hatırda tutmak biz sosyal demokrat belediyelerin tarihi sorumluluğudur.
Eğer kentlerin de bir kalbi ve hafızası olduğuna inanıyorsanız, o zaman Ahmet İsvan ismi sizin için çok daha önemli bir hale gelecektir. Zira Ahmet İsvan’ın kent ile kurduğu ilişkiyi, aralarındaki sevgi bağını, ancak insanlar arasındaki güçlü sevgi bağlarıyla paralellik kurarak anlayabilir ve açıklayabiliriz.
Ahmet İsvan çok iyi bir kent yöneticisi, çok iyi bir siyasetçi, çok iyi bir entelektüel ve büyük bir yurtseverdi. Gerek belediye başkanlığı döneminde gerekse tüm siyaset hayatında onu büyük ve örnek kılan en önemli özelliği, evrensel değerler adına yerele, yerel değerler adına evrensele sırt dönmemesi; evrensel değerleri yerel değer ve gerçekler üzerinde yeniden ve başarılı şekilde üretebilmesiydi.
Ahmet İsvan dünya görüşünü yalnızca başarıyla uygulamakla kalmayan, aynı zamanda, uygulama ve yaklaşımlarıyla bu dünya görüşünü zenginleştiren biriydi. Belediye başkanlığını yaptığı dönemde, İstanbul’un toplumcu belediyeciliğin simgesi, çağdaş ve sosyal bir kent olması doğrultusunda başarılı ve unutulmaz işler yaptı.
Ahmet İsvan, bir kentin de yüreği ve hafızası olduğunu biliyordu. Bir kentin de anıları ve kimliği olduğunun farkındaydı. Bir kentin yalnızca bina ve yollardan ibaret olmadığını; eğer bir kentte insanlar, bitkiler ve hayvanlar, kısaca tüm canlılar mutlu, huzurlu, güvenli, sağlıklı ve kaliteli biçimde yaşayabiliyorlarsa, ancak o zaman, o kentin güzel bir kent sayılabileceğininbilincindeydi.Aynı zamanda her kentin kendine özgü bir tarihi ve sosyal dokusu, kendine has bir anlamı ve misyonu bulunduğunu Ahmet İsvan kadar derinden kavrayabilmiş çok az insan, çok az yerel yönetici vardır.
İşte Ahmet İsvan’ın ismini, yalnızca İstanbul’un değil tüm Türkiye’nin yüreğine ve hafızasına yaldızlı harflerle yazdıran da, onun bu önemli özellikleridir.
Ahmet İsvan, kendisiyle beraber aynı dönemde belediyecilik yapmış Vedat Dalokay, İhsan Alyanak gibi isimlerle birlikte, halkçı/toplumcu, emekten ve kentten yana bir yerel yönetimin nasıl olması gerektiğine ilişkin çok değerli bir miras bıraktı.
Halk ekmek uygulaması, tercihli yol uygulaması ve metro projeleri, tanzim satış uygulamaları, ucuz ve kaliteli kentsel ulaşım politikaları, kadın ve çevre dostu belediyeciliğin ilk ve en güçlü örnekleri hep o döneme, 70’li yıllara aittir.
Ahmet İsvan yerel yöneticiliği boyunca cinsiyet ayrımcılığına karşı da kararlı biçimde mücadele etti ve kadınların sosyal, siyasal ve kentsel hayata daha aktifkatılımını sağlamaya çalıştı.
Bugün bizim Çankaya Belediyesi’nde hayata geçirmeye çalıştığımız yeni nesil belediyecilik anlayışı; hem Cumhuriyetin kent anlayışı hem de sosyal demokrasinin halkçı/toplumcu anlayışının sentezidir. Bu yüzden Ahmet İsvan bizim esi kaynağımız olmaya devam edecek ve kendisinden öğreneceğimiz çok sayıda, önemli dersler olacaktır.
Bir yerel yönetici olarak onun adına layık olmak ve anısını daima yaşatmak boynumun borcudur. Bu ülkenin kentlerinin kurtuluşu sosyal demokrat anlayışın iktidarından geçmektedir. Kentleri birer çöküntü alanına dönüştüren anlayışı ancak kamucu, halkçı, cumhuriyetçi ve sosyal demokrat bir anlayışla yerinden edip kentlerimizi kurtarabiliriz.
Sosyal demokratların belediyecilik anlayışının baş mimarlarından biri ve bir belediyecilik efsanesi olan Ahmet İsvan’ın anısı önünde saygıyla eğiliyorum.
Çankaya Belediye Başkanı
