Baskıcı rejimlere dönük çok farklı tanımlamalar yapılır. Bu farklılığın nedeni baskının yöntemi, şiddetin derecesi ve ortaya çıkan sonuçlar itibariyledir. Bugün Türkiye üzerine de farklı tanımlamalar, çözümlemeler yapılmaktadır ve bunlar yapılmaya devam edecektir. Evet; Türkiye şu an bir OHAL rejimi parantezindedir. Elbette ki bu duruma neden olan darbe girişimi, FETÖ’nün terör yapılanması bir gerekçe olarak sunabilir. Ama uygulama itibariyle bunu aşan durumlar ve süreçler yaşanmaktadır. Kurumsal ve kişisel bir paranteze alma, sindirme, konuşturmama, sansür ve oto-sansür mekanizmalarını dayatma bu süreçte tanıklık ettiğimiz durumlardır.
2014 yılında yazdığım bir yazıda Suskunluk Sarmalı kuramından söz etmiş ve şöyle bir çerçeve çizmiştim: “1974 yılında Alman siyaset bilimci Elisabeth Noelle-Neumann tarafından geliştirilen Suskunluk Sarmalı kuramı bugün içinde bulunduğumuz süreci anlamlandırmak için önemli bir imkân sunmaktadır. Kuram; toplumda genel kabul gören fikrin karşısında kimsenin fikrini kolay kolay söylemeyeceğini, hâkim toplumsal yapıdan dışlanma korkusuyla kimsenin kendi fikrini dolaşıma sok(a)mayacağını iddia etmektedir. Bu kurama göre; medya gücüyle yaratılmaya çalışılan ve en sonunda baskın hale gelen görüş, hâkim bir algı konuma gelir ve herkes bu çerçeve içinde hareket eder.” Şu an yaşadığımız tam da budur. AKP’nin darbe girişimi sonrasında ortaya koyduğu rejim bütün bunları içerse de aslında yeni bir tanımlamayı gerekli kılmaktadır. O tanım da son zamanlarda çokça duyduğumuz Denetimli “Serbestliktir”. Bugün AKP “Denetimli Serbestlik Rejimini” yürürlüğe koymuştur. Elbette terör propagandası suçtur ve hiçbir savunusu olamaz. Ama iktidar eleştirisi demokratik bir rejimin olmazsa olmazıdır ve AKP bu hakkı baskılamaktadır. Bu nedenle gözaltılar yapmakta, bu nedenle kurumları ve kişileri hedef göstermekte, bu nedenle farklı olan her şeyi terörle ilişkilendirmektedir. En ufak bir eleştiri önce trollerin hedefine konulmakta, sonra gözaltılar yapılmakta; en sonunda ise denetimli serbestlik denilen yasal süreç uygulanmaktadır.
“Mahkemece belirtilen koşullar ve süre içinde, denetim ve denetleme planı doğrultusunda şüpheli, sanık veya hükümlünün toplumla bütünleşmesi… Hükümlülerin suç işlemesine neden olan davranışlarının düzeltilerek, tekrar suç işlemelerinin önlenmesi” olarak tanımlanan denetimli serbestlik bugün Türkiye’de bir hukuki, cezai tanımdan öte farklı bir içeriğe kavuşmuştur. Bu içerik yeni bir rejim biçimidir. Herkesin AKP denetiminde, onun izin verdiği çerçevede hareket etme, söz söyleme, düşüncesini dile getirme sürecidir. Elbette ki Türkiye’nin, Cumhuriyet ve demokrasi deneyimi birikimi bu süreci demokratik yol, yöntem ve usullerle aşacak birikime sahiptir ve aşacaktır. Mesele söz söyleme cesaretini göstermek ve AKP’nin bu alandaki belirleyiciliğini reddetmekten geçmektedir.
Bu çerçevede Cumhuriyet Halk Partisi’nin 81 ilde örgütlediği “OHAL Değil Demokrasi İstiyoruz” oturma eylemi bu suskunluk sarmalından çıkmak adına yeni bir başlangıç olabilir. Ancak mesele tıpkı çok önemli ve tarihi bir eylem olan Adalet Yürüyüşünde olduğu gibi sonrasını iyi düşünmek ve sonuç alıcı hamlelerle bu süreci devam ettirmektir. Hak, hukuk ve adalet eksenindeki bu mücadeleye partili partisiz herkesin katılımının sağlanması, yaşanan ekonomik, hukuki, siyasi ve diplomatik sorunların OHAL ile somut bağlantılarını ortaya konulması ve buna kitlesel bir destek kazandırılması büyük önem taşımaktadır.
AKP’ye oy verenler dahil olmak üzere her kesim yaşanan denetimli serbestlik halinden rahatsız olduğunu ve ancak gerçek bir demokrasi ve hukuk sistemiyle yaşanan korku, endişe ve kaygıların son bulacağı her platformda dillendirilmeli, somut içeriklerle dolaşıma sokulmalıdır. Bir meseleyi, sorunu herkesin meselesi ve sorunu haline getirdiğinizde sonuç alabilirsiniz. CHP’nin bu süreci daha da derinleştireceği, bu çerçevede eylemlere devam edeceği görülmektir. Sonuçları üzerine konuşmaya devam edeceğiz.
