AKP, yerel yönetimleri de başkanlık sistemine göre yapılandırmayı planlıyor. Buna göre, tüm illerin ‘Bütünşehir’ sayılması ve belediye başkanlarının il genelinde ‘hakim’ olması amaçlanıyor.
Birgün’den Nurcan Gökdemir’in haberine göre, 24 Haziran seçimlerinden sonra “Tek adam rejimi” birbiri ardına çıkartılan kararnamelerle inşa edilirken sırada yerel yönetimlerin yapılandırılması bulunuyor.
AKP’nin “Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi” olarak tanımladığı yeni modelde, yerel yönetimlerin yeniden yapılandırılması için Genel Başkan Yardımcısı Erol Kaya başkanlığında çalışan komisyon, taslak raporunu tamamladı.
Seçimlere ilişkin düzenlemelerin bir yıl önceden yapılması yönündeki Anayasal zorunluluk nedeniyle taslak Mart ayında bitti ancak MHP’nin itirazı üzerine askıya alındı.İl, ilçe yönetimlerini yeniden oluşturan, belde sistemini tamamen kaldıran ve bütünşehir uygulamasını Türkiye geneline yaygınlaştıran düzenleme AKP ile müttefiki MHP arasında tartışmalara yol açtı. İl belediyeleri ile ilçe belediyeleri arasında yaşanan “Yetki karmaşası” gerekçe gösterilerek 30 büyükşehir dışındaki 51 ilin “Bütünşehir” olmasına MHP “daha kapsamlı bir çalışma yapılmalı” diyerek onay vermedi. Bazı MHP’lilerin “Derebeylik” olarak nitelediği düzenleme rafa kaldırıldı. Yeni dönemde yerel yönetimlerin şekillendirilmesinde ittifak ortakları arasında en büyük sorunun yine bütünşehir konusunda yaşanması bekleniyor.
Yetki Erdoğan’da
24 Haziran sonrası yeni sistemi anlatan resmi belgelerde yeni yerel yönetim modeli ile ilgili olarak yer alan “Mevcut yetkileri genel olarak devam edecek olmakla birlikte, yerel yönetimlerin yetkileri, yerel ihtiyaçların çeşitlenmesi, hizmetin gereklilikleri, yerinden ve etkin hizmet sağlanabilmesi için kamu yararına genişletilmesi yönünde adımlara ihtiyaç duyulabilir” ifadeleri kapsamlı bir değişiklik yapılacağını gösterdi.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın idari yapılanmalara ilişkin yetkilerini kullanarak yayımlayacağı bir Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile yerel yönetimlerde istediği düzenlemeleri yapma olanağı da bulunuyor.
Yerele başkanlık modeli
İl belediye başkanının “Tek hakim” olacağı yeni modelde yer alması beklenen düzenlemelerden bazıları şöyle:
»Belediyelerin sınırları ilin mülki sınırlarına kadar genişletilecek. Büyükşehir Belediye Başkanı seçiminde tüm il genelinde yaşayanlar oy kullanabilecek.
»Büyükşehir Belediye Başkanı’nın ilçe belediyeler üzerindeki etkinliği ve denetimi artırılacak.
»İl özel idareleri kapatılacak, tüm kaynak ve yetkileri belediyelere devredilecek.
»Küçük belediyeler kapatılacak ya da en yakınındaki belediye ile birleştirilecek.
»Belediyelerdeki üst düzey yöneticiler Cumhurbaşkanlığı’nda olduğu gibi başkanla göreve gelecek ve görevin bitiminde ayrılacak.
Uygulama tartışması
Anayasa’nın 67’nci maddesinde yer alan “Seçim yasalarındaki değişikliklerin bir yıl içinde yapılacak seçimlerde uygulanamayacağına” ilişkin hüküm nedeniyle 2019 yılı Mart ayında yapılması planlanan yerel seçimlerden sonra yeni modelin uygulanıp uygulanamayacağı da tartışılan konular arasında yer alıyor. İdari yapıdaki değişikliklerin seçim yasası değişikliği sayılıp sayılmayacağı konusunda farklı görüşler dile getiriliyor.
