30 ayrı yazıda 30 büyükşehrin geçmiş seçimlerdeki oy geçişlerini ve bugünkü muhtemel aritmetiklerini analiz ettiğimiz yazı dizisinin sonunda toplam sonuçlar Cumhur İttifakı’nın %15 oy kaybettiğini işaret ediyor.
26 Temmuz günü Adana ile başladığımız büyükşehirlerdeki oy geçişleri ve mevcut siyasi durum değerlendirme analizlerini 8 Eylül’de yayınlanan İstanbul yazısıyla tamamladık. Yazı dizisinde siyasi partilerin şehirlerde güçlü olduğu mahalleler, önde oldukları mahalleler ve ilçelerin demografik yapısına göre oy geçişlerinin farklılaşması gibi konuları işlemeye gayret gösterdik. Şehir analizlerinde bugünkü aritmetiği saptamak için dört farklı anket şirketinin Temmuz 2022 Türkiye geneli anket sonuçlarından yararlandık.
2018 genel seçimlerinde 30 büyükşehirde alınan sonuçlar aşağıdaki grafikte ve haritada gösterilmektedir.
CHP ve İYİ Parti’nin büyükşehirlerdeki oy ortalaması Türkiye genelinin üzerindeyken AK Parti, MHP ve HDP ise gerisinde kalıyor.
- 2018 genel seçimlerinde 30 büyükşehrin toplam sonuçları incelendiğinde AK Parti %40,69, CHP %24,05, HDP %11,13, İYİ Parti %10,42, MHP %10,19 oy oranına sahiplerdi. CHP ve İYİ Parti’nin büyükşehirlerdeki oy ortalaması Türkiye genelinin üzerindeyken AK Parti, MHP ve HDP ise gerisinde kalmıştır.
- 30 Büyükşehirde Cumhur İttifakı %50,78, Millet İttifakı ise %35,96 oy oranına ulaşmıştır.
- 2018 seçimlerde 30 büyükşehrin yirmi üçünde AK Parti, dördünde CHP, üçünde ise HDP’nin üstünlüğü vardı.
AĞUSTOS 2022 İTİBARİYLE SON DURUM
Temmuz ayında yapılan seçim anketlerinden alınan verilerin 2018 genel seçimlerindeki ağırlığa ve yeni kurulan partilerin ideolojik ve kadro olarak yakın olduğu partilerin oy dağılımına göre yönlendirme yapılmıştır.
Ağustos 2022 itibariyle 30 büyükşehirde oluşan sonuçlar aşağıdaki grafikte gösterilmiştir.
AK Parti 2002’den bu yana en düşük oy seviyesinde ve oy kaybı büyükşehirlerde daha yüksek. Ancak AK Parti’nin istikrarlı oy kayıplarına karşılık o istikrarda yükselen parti yok. Ondan kopan oyları tüm muhalefet partileri bölüşüyor.
- Ağustos 2022 itibariyle AK Parti’nin %30,62 oy oranıyla birinci parti olmasını işaret etmektedir. 2018’den bugüne kadar AK Parti’de %10,07 oy kaybı tespit edilmiştir.
- CHP’nin ise oy oranı %26,57 seviyesinde ve 2018 genel seçimlerine göre oy oranını %2,53 oranında artırmış görünmektedir.
- İYİ Parti 2018 genel seçimlerinde %10,42 oy oranındayken Ağustos 2022’de %16,09 oy oranına yükselmiştir ve oy oranını en çok artıran parti olmuştur.
- HDP’de ise 2018’e göre %0,7 civarında oy kaybı tespit edilmiştir.
- AK Parti’den sonra en fazla oy kaybeden ikinci parti ise MHP olmuştur. 2018’den bugüne kadar MHP’deki oy kaybı %4,8 seviyesinde.
- Yeni kurulan partilerden Zafer Partisi %2,67, Deva Partisi %2,37, Gelecek Partisi %1,23, Memleket Partisi ise %0,64 oy oranında görünmekteler.
Ağustos 2022 itibariyle oluşan harita ise aşağıda bulunmaktadır.
- 15 şehirde AK Parti, 12 şehirde CHP, 3 şehirde ise HDP’nin üstünlüğü bulunmaktadır.
- Balıkesir, Manisa, Denizli, Antalya, Mersin, Adana, Hatay ve Eskişehir’de liderlik AK Parti’den CHP’ye geçmiştir.
BİRKAÇ CÜMLE İLE
30 şehrin analizinin ardından ortaya çıkan rakamların söylediklerini birkaç cümleyle özetlemek gerekirse; AK Parti 2002’den bu yana en düşük oy seviyesinde ve oy kaybı büyükşehirlerde daha yüksek. Ancak AK Parti’nin istikrarlı oy kayıplarına karşılık o istikrarda yükselen bir parti yok. AK Parti’den kopan oyları neredeyse tüm muhalefet partileri bölüşüyor. Tabii bu durum AK Parti’nin hala daha birinci parti olmasının kapısını aralamış oluyor.
Yazı dizisi boyunca bazı görselleştirmelerde ve hesaplamalarda emeği bulunan;
Waterloo Üniversitesi/Uluslararası İlişkiler Bölümü 4. Sınıf öğrencisi Melis Kuntalp, TOBB ETÜ/İktisat Bölümü 3. Sınıf öğrencisi Ayşe Begüm Doğan, TOBB ETÜ/Endüstri Mühendisliği 3. Sınıf öğrencisi Zeynep Duru Aşık, Hacettepe Üniversitesi/Uluslararası İlişkiler Bölümü 4. Sınıf öğrencisi Sinem Kocabay ve Bilkent Üniversitesi/Uluslararası İlişkiler bölümü 4. Sınıf öğrencisi İdil Kırçuval’a katkılarından dolayı teşekkür ediyorum, eğitim hayatlarında başarılar temenni ediyorum.
