Hakan Çakmak
Üniversite, her sene bir neslin çeşitli sebeplerle hayallerini süsleyen bir süreci ifade eder. Covid-19 gölgesinde ülkemizde “eğitim” en erken gözden çıkarılmasına rağmen bu sürecin ikinci tercih dönemi içerisine ulaşmış bulunmaktayız. Milli Eğitim Bakanının taze ama geç kalmış istifası özellikle pandemi sürecinde eğitimdeki başarısız yönetimi zımni kabul etmiş oldu. Elbette bu süreçte bir bakanın başarısız olması aslında en önemsiz detaydır. Çünkü eğitim öyle anlık, düşünmeden yapalım da sorun olursa çözeriz mantığıyla yürütülecek bir kurum değildir. Son on yılda her bakanla değişen sınav sistemleri, müfredatta yapılan dolu görünümlü boş değişiklikler, öğretmenlerin ücretli, sözleşmeli ya da kadrolu gibi farklılaşması ve öğretmen kalitesinde gözle görülür düşüş, bütçede eğitime ayrılan payın yetersiz olması gibi sayabileceğimiz onlarca sebeple bilerek ya da bilmeyerek bir neslin hayallerini ve bir ülkenin geleceğinin altına yavaş yavaş dinamit yüklüyoruz. Tüm bu olumsuzluklara rağmen genç arkadaşlarımızın hayalleri ile buluşma noktası geldi çattı.
TERCİH DÖNEMİ
İlk başta 05-13 Ağustos 2021 tarihleri arasında olması planlanan tercih dönemi, Antalya ve Muğla’ da başlayan ancak kısa zamanda yayılan ve milyonlarca ağacın, hayvan dostlarımızın ve insanlarımızın kaybının yaşandığı yangın dolayısıyla bu sene 20 Ağustos’a kadar uzatılan dönemdir. Bu sürenin uzaması elbette tercih yapacak arkadaşlarımız ve ailesi için olumlu etkileyecektir.
“Tercihiniz Geleceğinizdir. Geleceğinizi Şansa Bırakmayın” sloganıyla ücretli danışmanlık yaptığım bu süreçte “Politikyol Haber Sitesi” için yazdığım yazıda tercih döneminde neler yapılmalı? Nelere dikkat etmeliyiz? Gibi sorulara kısaca anlatmaya çalışacağım. Bu yazının dışında ulaşmak isterseniz. ([email protected])
TERCİH DÖNEMİNDE NELERE DİKKAT EDİLMELİDİR?
20 Ağustos saat 23.59’da son bulacak olan tercih döneminde,
- İlk önce ÖSYM tarafından yayınlanan 2021-2022 Tercih Kılavuzunu çok dikkatli bir şekilde okumanız gerekir. (Link: pdf (osym.gov.tr) )
- TYT ile yapacağınız ön lisans tercihlerinizde “PUAN” ı,
AYT için ise “BAŞARI SIRALAMASI” nı baz alarak tercih yapmayı unutmayın.
- Yazmayı düşündüğünüz üniversite, bölüm ve şehri lütfen detaylı bir şekilde araştırınız.
- Ülkemizde üniversite tercihleri söz konusu olduğunda öneriler genel olarak eğitim süreci bittikten sonra iş bulma eğilimi daha fazla olan bölümlere öncelik verilir. Bu yüzden hayalinde başka üniversite ve başka bölüm okumak olan birçok insan maalesef istemediği bölüm ya da üniversiteleri tercih etmek zorunda kalmaktadır. Sizler daha çok istediklerinize odaklanın.
- ÖSYM tercih kılavuzunun arka kısmında yer alan özel koşullar kısmını özellikle de yazmayı düşündüğünüz bölümler için atlamadan okuyun. Eğer yazdığınız bölümde size uygun olmayan bir özel şart varsa kazansanız bile kaydınız yapılmayacaktır.
- Özellikle 12. Sınıftan yeni mezun olan arkadaşlarımızda sıklıkla gördüğümüz ama aslında çok tehlikeli olan bir duruma dikkat çekmek isterim. Etrafında ve çoğunlukla kendi yaş gruplarına örneğin sizce maliye mi coğrafya mı? Ya da iktisat mı psikoloji mi? gibi birbirleriyle çok alakasız iki farklı bölümü sormak. Arkadaşlar sizlere tavsiyem özellikle bu süreçte bu işin uzmanları ile konuşmanız. Unutmayın ki yaşıtlarınız sizden belki biraz fazla bilebilir ve tamamen iyi niyetle bile olsa sizin geleceğiniz için istemediğiniz sonuçlar doğurabilir. Yaklaşık 7 yıldır kimi zaman gönüllü kimi zaman ücretli tercih danışmanlığı yaptım. Bu süreçte o kadar yanlış öneriler, o kadar yanlış yorumlar duydum ki insanlar asla okumak istemeyecekleri ya da ileride meslek olarak yapmak istemedikleri bölümleri sırf birileri önerdi iyi olur diye yazıp sonrasında pişmanlık yaşadıklarına o kadar çok tanık oldum ki o yüzden sizlere önerim lütfen uzman kişilerden destek isteyin.
- Yine 12. Sınıftan yeni mezun olan arkadaşlarımız için son iki yılınız normal bir süreç değil. Sizler geçmiş dönem arkadaşlarınıza göre bu süreci kat ve kat ağır yaşadınız. Şimdi çok önemli bir süreçtesiniz. Bu süreçte bıkkınlık, yorgunluk ve tekrar sınava hazırlanmama isteği yoğun olabilir. Ama şunu unutmayın ki en karanlık zamanlar bile aydınlanır. Nitekim er ya da geç tercih süreci ve hatta kazandığınız üniversite bile bitecek o yüzden sizler bu süreci kısa süreli düşünmek yerine geleceğe odaklı olarak düşünün. Son olarak şu süreçte bir yıl uzun ve zor gibi gelse de ilerleyen akademik hayatınız ve daha sonra gireceğiniz sınavların yanında hiçbir şeydir. Her aşama daha öncekilerden daha zor olarak karşınıza çıkacaktır. Bu yüzden daha iyi bir eğitim ve daha iyi bir çevre için bir yıl daha hazırlanmayı göz önüne alın ve ciddi ciddi düşünün. Elbette istediğiniz puanları alamadıysanız.
- Bu yıl diğer yıllardan farklı olarak üç tercih dönemi yaşayacağız. Normalde bir tercih dönemi ve ek tercih dönemi olurdur. Ancak bu sene artı ek bir tercih dönemi daha olacak. Siyasi bir hamle olarak MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli’nin önermesi ve cumhurbaşkanının ılımlı yanaşması ile devreye giren YÖK bu sene alışılmışın dışında olarak barajlarda değişiklik yapmak zorunda kaldılar. Normal zamanlarda ön lisans tercihi yapmak için en az 150 puan almak, lisans tercihi yapmak için yine en az 180 puan alınması gerekirdi. Ancak bu hamle ile 150 puanı 140’a, 180 puanı 170’ e çekildi. Her ne kadar öğrenci lehine gibi anlatılsa da aslında gelecekte çok karamsar bir sonuç doğuracak bir hamledir. Eğitim bir ülkeyi dünya lideri yapacağı gibi aynı ülkeyi batma seviyesine de ulaştırabilecek bir araçtır. Bu süreç yöneticilerin politika tercihlerine göre belli olur. Bu sene yaklaşık olarak bir milyon civarı adayın barajı geçemediği duyuruldu. Barajı geçememek ne demek?
- “2021 TYT’de 150 ve üstü puan alması gerekiyor. ÖSYM her adaya 99,345 puan vermektedir. Bu puana ek 50,565 puan alan barajı geçmektedir. Bu puanı alabilmek için adayların TYT’de 13 ila 14,5 arası net yapması yeterli olmaktadır”.[1] Daha da netleştirmek için “2020 TYT sonuçlarına göre: 7,25 Türkçe, 4 Sosyal Bilimler ve 3 Temel Matematik neti olmak üzere toplam 14.25 net yapan adaylar, 2021 TYT’de 150 puan barajını geçecektir. Ya da 2020 TYT sonuçlarına göre: 10 Türkçe, 2,25 Sosyal Bilimler ve 1,75 Temel Matematik neti olmak üzere 14 net yapan adaylar, 2021 TYT’de 150 puan barajını geçecektir”[2].
Kısacası 15 net yapamayan öğrencilerden yola çıkarak eğitim sisteminin sorgulamasını yapmak yerine puanları düşürerek bu adaylara başarılı muamelesi yapmak ilerde bu adaylardan teknik anlamda iş yapmalarında büyük sorunlarla karşılaşmamız demektir. Üçüncü tercih döneminde geriye çekilen barajlar ile 140+ ve 170+ alanlar barajı geçen adaylar olarak tercih yapabilecekler. Bu barajı geriye çekilmesi ilk tercih ve sonraki ek tercih dönemi için bir etki yaratmayacaktır. Sizler yine puan ve başarı sıranıza göre tercihlerinizi yapın.
SON SÖZ
Sevgili genç arkadaşlarım gelecek hayatınız için kritik dönem içerisindeyiz. Sizlerden ricam sevdiğiniz mesleklere odaklanın. İleride her sabah o işi yapmak için kalkacağınızı unutmayın. Bu yüzden iş bulma imkânları sınırlı da olsa sevilen meslek sahibi olmak olumlu anlamda daha motive edicidir. Tercih edeceğiniz üniversitenin size sunacağı imkânları detaylı araştırın. Örneğin devlet üniversitelerinde “Çift Anadal, Yandal” gibi imkânlar daha kısıtlıyken vakıf üniversitelerinde daha fazla imkân sunabilirler. Bu tarz durumlar bazen tercihlerde ufak ama faydalı değişiklik yaptırabilir. Üniversite süreci öyle ya da böyle sona erecek bu süreçte kendinize mümkün olduğu kadar özellik katın. Örneğin yabancı dilinizi geliştirin, yurt dışında kısa süreli de olsa eğitim alma imkânlarınızı deneyin. Asla olduğunuz durumlarla yetinmeyin. Başöğretmen Ulu Önder Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün hedef gösterdiği “Çağdaş muasır medeniyetler seviyesi” bizlere sürekli bir gelişme ve ilerlemem mesajıdır. Sizler de eğitim ve iş haytalarınızda her zaman daha iyisine ulaşmak için çalışın.
Son söz: Tercihiniz geleceğinizdir. Geleceğinizi şansa bırakmayın.
—-
[1] YKS baraj puanı kaç? ÖSYM tercih kılavuzu: 2021 YKS – TYT tercihleri baraj puanı | Gündem Haberleri (haberturk.com) (Erişim Tarihi: 13.08.2021)
[2] YKS 2021 baraj puanı kaç? TYT’de barajı geçmek için kaç net yapmak gerekir? Üniversite tercihi için net hesaplama! – Son Dakika Eğitim Haberleri (cnnturk.com) (Erişim Tarihi: 13.08.2021)
1988 Çorum doğumlu. Isparta Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyoloji bölümünde iki yıl eğitim aldıktan sonra Anadolu Üniversitesi Sosyoloji Bölümünde lisansını tamamladı. Aynı dönemde Hitit Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Lisans eğitimini bitirdi. Anadolu Üniversitesi’nde Formasyon Eğitimini aldıktan sonra dört yıl özel okullar ve dershanelerde “Rehber Öğretmen” olarak çalıştı. Şu anda İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi alanında Yüksek Lisans tez döneminde eğitimine devam etmektedir.
