Dünya kamuoyu, birkaç gündür Cambridge Analytica isimli şirketin Facebook üzerinden usulsüz şekilde elde ettiği bilgileri siyasi kampanyalarda kullanması skandalı ile çalkalanıyor.
Cambridge Analytica’nın 50 milyon Facebook hesabından gizli bilgilere erişim sağladığı ve bu bilgilerin 2016’da ABD’de yapılan başkanlık seçimleri ile Brexit referandumunda kamuoyunu etkilemek için kullanıldığı öne sürülmüştü. Şirket bu iddiaları reddederken iddiaların merkezindeki isim olan Alexander Nix’i de görevden aldı.
Amerikan medyasına yansıyan bilgilere göre Trump kampanyası ile Cambridge Analytica’nın ilişkisi 2013 tarihine kadar uzanıyor.
İşte 10 maddede tüm dünyanın konuştuğu veri skandalı:
1- Cambridge Analytica, Facebook gibi platformların kullanıcı bilgilerini değerlendirerek psikolojik profillerini çıkaran bir şirket. Şirket bir yıl önce de manşetlere konu olmuş ve ABD Başkanı Donald Trump ekibinin Facebook’ta Trump reklamı yapması için şirketle anlaştığı öğrenilmişti.
2- 2013’te Cumhuriyetçilerin kampanyasına önemli bağışlar yapan Robert Mercer Britanyalı davranışsal araştırma şirketi SCL Group ile ortaklık kurdu. Mercer, daha önce SCL Group Seçim Direktörü olan ve şimdi skandalın merkezindeki isim olan Alexander Nix’in liderlik ettiği projeye 1,5 milyon dolar finansman sağladı.
3- 2014’te Facebook kullanıcılarının izniyle kullanıcıların ve bağlantıların profil bilgilerini edinmek isteyen uygulamalara onay verdi.
4- Haziran 2014’te SCL çalışanı Christopher Wylie, Facebook’ta yerleştirdikleri uygulama ile edindikleri bilgilerden kişisel haritalama uygulamasını geliştirmesi için Rus kökenli Amerikan vatandaşı Aleksandr Kogan’ı buldu.
5- Aynı ay Robert Mercer Cambrigde Analytica’nın oluşturulması için 15 milyon dolarlık bir finansman sağladı. Sonradan kovulsa da bir dönem Trump kampanyasının önemli isimlerinden biri olan Steve Bannon da bu aşamada devreye girdi.
6- 2015’te Facebook, Kogan’ın uygulamasının 50 milyon kişiden bilgi devşirdiğini keşfetti. Cambridge Analytica verinin silindiğini belirtti. Ama New York Times’ın haberine göre bilgiler hala Cambridge Analytica’nın veri merkezlerinde duruyordu.
7- 17 Haziran 2015’te Trump kampanyası Brad Parscale’ı Jared Kushner’ın liderlik ettiği dijital operasyonlar için göreve aldı.
8- Business Insider’ın haberine göre Haziran 2016’da Kushner, Parscale ve Trump kampanyasının tartışmaları ismi Robert Manafort, Cambridge Analytica’nın görevlendirilmesinde kritik isimler oldu.
9- Facebook’un veri kaçağına kurban gittiği ileri sürülmüştü. Facebook ise internet hesabından böyle bir şeyin söz konusu olmadığını duyurmuş ve kullanıcıların ve onların takipçilerinin verilerinin Kogan tarafından değerlendirilmesine ankete katılanların onay vermesi gerektiğini hatırlatmıştı. Ancak Wylie New York Times’a kişisel verilerin başkalarına aktarıldığından Facebook’un haberi olduğunu da anlattı. Facebook anketin kaldırıldığını ve Cambridge Analytica ile Kogan’ın kullanıcı verilerini imha etmeyi kabul ettiklerini açıkladı.
10- Tüketiciyi koruma kuruluşunun eski mensuplarından David Vladeck Washington Post gazetesine yaptığı açıklamada kişisel verileri korumayı taahhüt eden Facebook’un milyarlarca dolarlık para cezasına çarptırılabileceğini söyledi. ABD’de kişisel bilgilerin gizliliğinin her bir ihlaline 40 bin dolar ceza uygulanabiliyor.
(Businnes HT, DW Türkçe)
