1 Aralık Dünya AIDS günüyle 1988 yılından beri her sene HIV konusunda farkındalık yaratmak hedefleniyor. 1995 yılından itibaren Amerika’da resmi olarak tanınmış durumda.
AIDS, toplumda utanılan ve konuşmaktan kaçınılan hastalıklardan biri olarak karşımıza çıkıyor. HIV virüsü, insan vücuduna girdiği andan itibaren yıllar boyunca sessizce ilerleyerek bağışıklık sisteminin çökmesiyle AIDS’e neden oluyor. Düzenli yapılan basit kan testleriyle erken teşhis konması ise hastalığı korkulan bir hastalık olmaktan çıkarıyor ancak toplumsal önyargı korkusu, bunun önüne geçerek hastalığın yayılmasına sebep oluyor. Oysa tabu olmaktan çıkarılarak konuşulması ve farkındalık oluşturulması, yayılımı engellemek ve sağkalım adına büyük önem taşıyor.
Milyonlarca insanın hayatına mal olan AIDS nedir?
Türkçeye “Edinilmiş Bağışıklık Yetersizliği Sendromu” olarak geçen AIDS, insanın bağışıklık sistemini yok eden HIV kaynaklı bulaşıcı bir hastalıktır. Bugüne kadar önemli gelişmeler kaydedilse de bilinen kesin bir tedavisi malesef henüz yoktur.
Bilinen ilk vaka 1981 yılında California’da
HIV virüsünün yol açtığı ilk AIDS vakasına 1981 yılında Amerika’nın California eyaletinde rastladı. Uyuşturucu bağımlısı birkaç kişinin aynı şırıngayı kullanması nedeniyle hepsi aynı aynı hastalığa yakalanmış, böylece tarihte ilk AIDS vakası da kayıtlara geçti.
EN YAYGIN OLDUĞU BÖLGE AFRİKA
AIDS 1980’lerde eşcinsel hastalığı olarak bilinse de bu algı zamanla değişti. Günümüzde başta Afrika kıtası olmak üzere dünyanın pek çok farklı yerinde ve pek çok farklı insanda görülen AIDS ile mücadelede belli bir mesafe kaydedilmiş durumda. Bu konuda 1 Aralık Dünya AIDS Günü çerçevesinde çok sayıda farkındalık çalışması da yürütülmekte.
10 MADDEDE AIDS İLE İLGİLİ BİLİNMESİ GEREKENLER
1. HIV; tükürük, ter, gözyaşı, idrar gibi vücut sıvılarından; öpüşme (ağızda kanamalı yara yoksa), el ele tutuşma, ortak duş alanı kullanma, sinek ısırması ya da başka hayvanlardan bulaşmaz.
2. HIV için artık oldukça etkin yeni tedaviler kullanılmaktadır. İlk yıllarda hastalar günlük çok sayıda tablet almak zorunda iken artık yeni tedavi rejimleri ile günde tek tablete kadar düşmüştür. HIV hastalarına da diğer hastalar gibi standart temas önlemleri uygulanmaktadır.
3. Tamamen tedavisi olmasa da ilerlememesi ve virüs seviyesinin düşük tutulabilmesi için ilaçlar vardır. Antiretroviral ilaç tedavisiyle anneden bebeğe hamilelik sırasında geçme oranı da yüzde 0.5’e kadar indirilmiştir.
4. HIV, bağışıklık sistemini zamanla zayıflatmaktadır. Zaman içinde iyice zayıflayan bağışıklık sistemi vücudu diğer hastalıklara karşı koruyamaz hale gelmektedir. Hastalıklarla mücadele edememe evresine AIDS denir.
5. İğne, şırınga, dişçi/dövmeci ekipmanı, akupunktur, kulak delme iğnesi gibi kanla temas edebilecek keskin aletler kesinlikle ortak kullanılmamalıdır.
6. Cinsel ilişkide prezervatif kullanılmalıdır.
7. Test edilmemiş kan nakline izin verilmemelidir.
8. HIV Pozitif olunup olunmadığını anlamak için kan testi yaptırmak yeterlidir. Cinsel yaşamı aktif kişiler mutlaka düzenli testlerini yaptırmalıdır.
9. 1996 yılından beri ilaç tedavileriyle kontrol altına alınmaya çalışılan AIDS, Dünya Sağlık Örgütü tarafından ölümcül hastalıklar listesinden çıkarılarak kronik hastalıklar listesine alınmıştır.
10. HIV taşıyıcılığı çok geç kalınmadığı sürece anormal bir durum değildir. İlaç tedavisiyle normal hayata devam edebilmektedir. Ancak bu yükün altına girmek psikolojik olarak kolay bir şey olmayabilir. Bu nedenle korunma yöntemlerine önem verilmeli ve erken tanı için düzenli test yaptırılmalıdır.
